Από εδώ και πέρα…
Για μια τολμηρή ανασύνθεση στο φοιτητικό κίνημα και στην Αριστερά
του Λάμπρου Φραντζεσκάκη και του Βαγγέλη Κονταργύρη
Σημαντικά πράγματα συμβαίνουν στις σχολές εδώ και μήνες. Ο ανυποχώρητος μαζικός αγώνας για να μην περάσουν οι νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης δίνει τον τόνο στην κεντρική πολιτική σκηνή, δημιουργεί προβλήματα στην κυβέρνηση, σπάει το μαύρο μέτωπο του δικομματισμού. Η επόμενη μέρα θα βρει τη νεολαία πιο κοντά στην Αριστερά; Θα βρει την Αριστερά πιο ελκτική, πιο δυνατή, πιο αποτελεσματική μέσα στο νεολαιίστικο κίνημα; Αυτό το φοιτητικό κίνημα δεν έχει τελειώσει. Ο αγώνας είναι μπροστά. Μαζί όμως με αυτό που θα παράξει το κίνημα, οφείλουμε να παράξουμε μια νέα κατάσταση για την Αριστερά.
Τίποτα δεν είναι όπως πριν
Αυτό το φοιτητικό ξέσπασμα δεν μπορεί να παραμείνει μόνο σαν ανάμνηση για το μέλλον ή έστω σαν αγωνιστική παρακαταθήκη για νέους αγώνες. Οφείλει να κληροδοτήσει υλικά αποτελέσματα στην οργάνωση, την πολιτική και την ιδεολογία του φοιτητικού κινήματος, αλλά και πιο συγκεκριμένα στη φοιτητική Αριστερά. Την επόμενη μέρα, τίποτα δεν θα είναι το ίδιο. Βεβαιότητες δεκαετιών ανατράπηκαν. Στάσεις και τακτικές, που έμοιαζαν αμετακίνητες, μεταβλήθηκαν. Οι φοιτητικοί αγώνες ανέτρεψαν τα όρια μιας μειοψηφικής διαμαρτυρίας και έγιναν αποτελεσματικοί, νικηφόροι, ανταγωνιστική συνιστώσα στο κεντρικό πολιτικό παιχνίδι. Ράγισαν τη δικομματική συναίνεση και ανάγκασαν σε άτακτη αναδίπλωση. Υποχρέωσαν τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης, τους δημοσιογράφους –ταγμένους στο σύστημα εξουσίας– να χύσουν τόνους λάσπης, να ξεράσουν χολή και μανία ενάντια στους εξεγερμένους εικοσάρηδες. Επέβαλαν σε μια υπουργό να απολογείται εδώ και 9 μήνες. Απονομιμοποίησαν τις «μεταρρυθμίσεις» της κυβέρνησης, τουλάχιστον στο χώρο της παιδείας.
Όλα αυτά είναι πάρα πολλά, είναι πολύ σημαντικά και κυρίως είναι πρωτόγνωρα για μια γενιά που έζησε την παρακμή και την ανυποληψία του φοιτητικού κινήματος μετά το ’90-’91. Και ακριβώς επειδή είναι πολλά και σημαντικά, οφείλει να μπει στην ημερήσια διάταξη το αίτημα μιας νέας κατάστασης και στο κίνημα και στην Αριστερά. Μας αναλογεί κάτι πολύ περισσότερο από τη μίζερη διαχείριση των οργανωτικών κερδών, στην οποία η Αριστερά συνήθως καταναλώνεται. Μας αναλογεί κάτι πολύ καλύτερο από το να ξαναέρθουμε στην κατάσταση του ενδοαριστερού εμφύλιου και να αυτοεπιβεβαιώνεται ο καθένας μπροστά στον καθρέφτη του.
Να συγκροτήσουμε την παράταξη του 16
Άνοιξη στο κίνημα, χειμώνας στην Αριστερά; Φαντάζει παράλογο σε κινηματικό επίπεδο να επιβάλλονται και να υιοθετούνται (συνειδητά ή εξ ανάγκης) ενωτικές, αγωνιστικές, ριζοσπαστικές προτάσεις, αλλά η Αριστερά να μην ανταποκρίνεται πολιτικά. Και όμως, πολλά από αυτά που είδαμε, παρόλο που έγιναν υπό την «καθοδήγηση» της Αριστεράς, ήρθαν σε ρήξη με όσα αυτή η Αριστερά υποστήριζε και πάλευε εδώ και χρόνια. Η υποτίμηση του μαζικού κινήματος, ο αριστερός εμφύλιος, το εικονικό φοιτητικό κίνημα, η απουσία προετοιμασίας και συγκέντρωσης δύναμης, είναι φαινόμενα που κυριάρχησαν στην Αριστερά.
Η πρόκληση της περιόδου είναι να αποδεχτεί η Αριστερά αυτά που γέννησε το κίνημα και η πραγματικότητα και να τα μετουσιώσει σε πολιτική γραμμή και σχέδιο. Ο κόσμος του αγώνα, το μπλοκ των καταλήψεων, η διευρυμένη πλειοψηφία των γενικών συνελεύσεων που υπερβαίνει κατά πολύ τις οργανωμένες δυνάμεις, που περιθωριοποίησε τις ΔΑΠ και ΠΑΣΠ, μπορεί να εκφραστεί διαφορετικά. Μπορεί να αποτελέσει μια πολιτική δύναμη πρώτου μεγέθους που να αμφισβητήσει την κυριαρχία του δικομματισμού στη νεολαία. Μπορεί μια τέτοια σύμπραξη να στείλει οριστικό και αμετάκλητο μήνυμα στην κυβέρνηση, στην αξιωματική «αντιπολίτευση», στα παπαγαλάκια των ΜΜΕ, ότι οι ιδέες και οι προτάσεις τους είναι και θα παραμείνουν μειοψηφία. Και όχι μόνο σε επίπεδο γενικών συνελεύσεων.
Η «παράταξη του 16» είναι όλος ο κόσμος, όλες οι δυνάμεις, όλο το δυναμικό που στρατεύτηκε και έδωσε τη μάχη ενάντια στο νόμο-πλαίσιο και στα ιδιωτικά πανεπιστήμια – από τον αντιεξουσιαστικό χώρο και την άκρα Αριστερά μέχρι την ΚΝΕ και το ΣΥΝ, ακόμη και τμήματα της ΠΑΣΠ και του ΠΑΣΟΚ. Η «παράταξη του 16» δεν τελεί υπό αστική ηγεμονία ή έλεγχο. Δεν είναι εύκολα χειρίσιμη. Δεν είναι σενάριο και πονηρή σκέψη του τάχα αντιπολιτευόμενου ΠΑΣΟΚ… Η Αριστερά κυριαρχεί, και μάλιστα πλειοδοτεί, στην αντιπαράθεση με κεντροαριστερές εκδοχές. Το να συγκροτηθεί μια τέτοια δύναμη (να συγκροτηθεί σε επίπεδο σχολής, ενωτικού πλαισίου, δημοκρατικής και ανοιχτής πολιτικής διαδικασίας, έως και εκλογικής συνεργασίας στις φοιτητικές εκλογές) θα αποτελούσε σοκ και ρήξη με τα κλασικά καθιερωμένα σχήματα.
Η συγκρότηση –ή τα βήματα προς τη συγκρότηση– μιας τέτοιας «παράταξης» δεν μπορεί να τελεί υπό την αποκλειστική αιγίδα κανενός. Δεν υπάρχουν ιδιοκτησιακές λογικές στο πραγματικό κίνημα, και οι ηγεμονισμοί πρέπει να περιορίζονται. Υποστηρίζουμε ότι μια τέτοια πορεία θα αποτελούσε μια πραγματική ανασύνθεση και επανατοποθέτηση της Αριστεράς που θα άλλαζε τα δεδομένα σε κλίμακα δεκαετιών. Θα ήταν «κίνηση ματ» στους επόμενους χειρισμούς της κυβέρνησης. Θα ήταν βαθιά ανανέωση και νέα εμπιστοσύνη του κόσμου του κινήματος σε οργανωμένες και ανένταχτες δυνάμεις του αγώνα. Θα ήταν το πολιτικό ισοδύναμο του ποταμού που πλημμύρισε όλη την Ελλάδα και στρίμωξε την κυβέρνηση της ΝΔ και τη συμπολίτευση του ΠΑΣΟΚ. Θα ήταν…
Να εκφραστεί μια ενωτική και χρήσιμη Αριστερά
Δεν ζούμε στον ειδυλλιακό κόσμο όπου τα πράγματα είναι όπως τα ονειρευόμαστε. Δεν μιλάμε απλώς για δυσκολίες στο να υλοποιηθεί ένα τέτοιο «σενάριο», αλλά για τεράστια εμπόδια. Η συνειδητή και εσκεμμένη αποφυγή οργανωμένων δυνάμεων της Αριστεράς να μιλήσουν για το κινηματικά αναγκαίο και όχι απλά για το παραταξιακά ωφέλιμο είναι το μεγάλο πρόβλημα. Μπορεί ο καθένας να εφεύρει προσχηματικές απαντήσεις σε μια τέτοια πρωτοβουλία-πρόταση: Ότι η πολιτική συνεργασία είναι κάτι συνολικότερο από το να κατεβάζουμε κοινά πλαίσια στις συνελεύσεις, ότι είναι απαραίτητο στις φοιτητικές εκλογές ο καθένας να κατεβαίνει με το σύνολο της γραμμής του, ότι οι ρεφορμιστές δεν μπορούν να πάνε με τους αντικαπιταλιστές, οι κομμουνιστές με τους οπορτουνιστές και οι προσγειωμένοι με τους απογειωμένους…
Οι απαντήσεις αυτές θα αγνοούν ότι τα σχήματα και οι μορφές πρέπει να υπηρετούν το κίνημα και όχι το ανάποδο. Στην τελική, ας δοκιμάσουμε πράγματα έξω από τα «ιερά και τα όσια» της παράδοσης και του «πολιτικά ορθού δρόμου». Η Αριστερά βρίσκεται μπροστά σε μια μεγάλη ευκαιρία να ανατρέψει τον πολιτικό χάρτη στη σπουδάζουσα νεολαία. Ή έστω να κινηθεί με τη λογική ότι ο χάρτης θα ανατραπεί. Πολλοί που δεν βλέπουν την πολιτική με τον παραμορφωτικό φακό των ιδίων συμφερόντων δεν μπορούν να μην αναγνωρίσουν μια τέτοια δυνατότητα. Το μπλοκ των καταλήψεων, την επόμενη μέρα, θα διαλυθεί στα εξ ων συνετέθη ή θα αποτελέσει τη δύναμη κρούσης ενός νέου φοιτητικού κινήματος;
Από κάθε πλευρά, είμαστε μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση. Η ανάγκη να δημιουργηθεί η «παράταξη του 16» τίθεται σήμερα και θα τεθεί και αύριο και σε βάθος χρόνου. Ενδιάμεσα μπορούμε να τολμήσουμε βήματα προς τη συγκρότηση ενός ενωτικού, αριστερού πόλου, που θα παλεύει και θα βλέπει στο τέρμα του ορίζοντα μια νέα σύνθεση στο χώρο της φοιτητικής Αριστεράς. Οι φοιτητικές εκλογές μπορεί να αποτελέσουν ένα βήμα. Ο αγώνας για να μην περάσει το άρθρο 16 ούτε με 151 βουλευτές, ο αγώνας για να μην κατατεθεί ο νόμος-πλαίσιο της κυβέρνησης θα αποτελούν έδαφος για να ανθήσει μια τέτοια ιδέα…