Η πραγματική καταστροφή του δημόσιου σχολείου
Ποιοι είναι οι εξωσχολικοί και ποιοι οι υποκριτές και βάνδαλοι;
του Ρούντι Ρινάλντι
Στη στημένη επιχείρηση συκοφάντησης της νεολαίας –με αφορμή ζημιές που έγιναν σε κατειλημμένα σχολεία- πρέπει ν’ απαντήσουμε: Υποκριτές, τώρα είδατε την καταστροφή; Εσείς, οι μεγαλύτεροι βάνδαλοι, που κατεδαφίζετε συστηματικά το δημόσιο σχολείο, έχετε μούτρα να «θλίβεστε» για ζημιές και να συκοφαντείτε τη νεολαία και τους αγώνες της;
Τα Μέσα Ενημέρωσης βρήκαν πάλι το θέμα τους. Οι καταστροφές σε ορισμένα σχολεία μετά τις πρόσφατες καταλήψεις έδωσαν αφορμή για νέο γύρο του γνωστού «χορού κανιβάλων». Οι εικόνες μιλάνε από μόνες τους. Εκείνες της καταστροφής ζητούν χωρίς αμφιβολία τη δική τους εξήγηση. Η παρέλαση όμως των επισήμων, από τον υπουργό Παιδείας ως το δήμαρχο Αθηναίων Νικήτα Σαρκοζί και τους εισαγγελείς που ακολούθησαν, δεν έχει ανάγκη καμιά ερμηνεία. Αλήθεια, κανένας δεν ήξερε τίποτα για τις καταστροφές τόσο καιρό; Αλήθεια, η μόνη αντιμετώπιση του φαινομένου ήταν η τόσο πρόδηλη προσπάθεια ρεβανσισμού, εκδίκησης ενάντια στους νέους, για ένα φαινόμενο που γεννά η πολιτική τους; Αλήθεια, το «κράτος δικαίου» έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις απέναντι σε όσους ενέχονται στην υπόθεση των «κουμπάρων», των δομημένων ομολόγων, των υποκλοπών, της «προστασίας» των Ζωνιανών, για να μείνουμε μόνο στα πιο γνωστά και πρόσφατα γεγονότα, ώστε να δικαιολογείται η αυστηρότητά του απέναντι στους μαθητές και τους εξωσχολικούς;
Όλα αυτά, δεν είναι τίποτα άλλο από συμπτώματα ενός γερασμένου κόσμου, ενός γερασμένου συστήματος, που στρέφεται ενάντια στα παιδιά του γιατί γνωρίζει ότι δεν μπορεί να τους προσφέρει τίποτα πέρα από αβεβαιότητα, απόγνωση και απόρριψη. Που γνωρίζει ότι δεν έχει καμιά απάντηση, όχι μόνο για τις ανάγκες και τα όνειρά τους, αλλά και για τα πιο στοιχειώδη ερωτήματα σχετικά το τι τους επιφυλάσσει το μέλον. Ένος γερασμένου κόσμου που εκδικείται τους νέους γιατί δεν του μοιάζουν, που τους τιμωρεί για να τους εξαναγκάσει να του μοιάσουν.
Η άθλια κατάσταση του δημόσιου σχολείου από μόνη της είναι υπεραρκετή για να τροφοδοτήσει κινήματα, αντιδράσεις ακόμα και εξεγέρσεις του ζωντανού στοιχείου στην εκπαίδευση, δηλαδή των μαθητών-φοιτητών και των δασκάλων-καθηγητών. Είναι αρκετή, θα έπρεπε να είναι ικανή, για να οδηγήσει και τους γονιούς τους, ολόκληρη την κοινωνία, να είναι στο πλευρό τους, απέναντι στην απαράδεκτη κατάσταση της εκπαίδευσης, ενάντι στη σχεδιαζόμενη, αναγγελθείσα και υλοποιούμενη κατεδάφιση του δημόσιου σχολείου.Γιατί είναι αλήθεια ότι οι μαθητές και οι φοιτητές έχουν αφεθεί μόνοι τους να αντιμετωπίσουν την κατεδάφιση της Δημόσιας Παιδείας. Το γιατί και το ποιες είναι οι ευθύνες γι’ αυτό ξεπερνά τους στόχους αυτού του σημειώματος.
Το ερώτημα είναι, γιατί να παραξενεύεται κανείς με την εξάπλωση των καταλήψεων μόλις ανοίγουν τα σχολεία; Δεν είναι τίποτα άλλο από μια φυσιολογική αντίδραση ορισμένων μαθητών που θέλουν να διαμαρτυρηθούν για τη φανερή αθλιότητα. Δεν είναι κάτι περισσότερο από τη θέληση πολλών να αντιδράσουν, να ζήσουν την κατάληψή τους σαν μια εμπειρία σε μια ζωή-λάστιχο, χωρίς προοπτική, ολοκληρωτικά εντατικοποιημένη από την πιο μικρή ηλικία. Τώρα, αν κάποιοι ήθελαν ή σχεδίασαν ορισμένες κινητοποιήσεις προς όφελος κάποιας κομματικής γραμμής, είναι η παρονυχίδα. Άλλωστε τίποτα δεν θα μπορούσαν να κάνουν αν δεν υπήρχαν οι αιτίες για να γίνει υπόθεση πολλών.
Έτσι ξεκίνησαν οι καταλήψεις. Αποτελεί αναμφισβήτητα ιδιομορφία το ότι το νέο κύμα καταλήψεων ξέσπασε την ίδια στιγμή που δεν υπήρχε μαζικό κίνημα σε άλλους εκπαιδευτικούς χώρους. Και αυτή ακριβώς η έλλειψη κινήματος, η έλλειψη στόχων και πολιτικοποίησης, βάζουν τη σφραγίδα τους σε όσα συντελέστηκαν στα σχολεία.
Πλάι στη συστηματικά απογυμνωμένη, φτωχή κοινωνική εμπειρία των νέων μαθητών προστίθεται και μια αρκετά φτωχή εκδοχή «κινήματος»-ξεσπάσματος, που νοιάζεται, υπάρχει και φουντώνει μόνο σαν εκδήλωση απελπισίας και οργής απέναντι σε υπαρκτά προβλήματα, απέναντι στη συστηματική εγκατάλειψη των νέων στην τύχη τους και στη φανερά υποκριτική, εκδικητική στάση της «επίσημης πολιτείας».
Πριν σπεύσει κανείς να διαχωρίσει τη θέση του από τους νέους μαθητές και να προσθέσει εκ των υστέρων την αγανάκτησή του για τις καταστροφές που υπερπροβάλλονται ώστε να ενοχοποιηθεί μια γενιά που δεν έχει μέλλον και σχεδόν ούτε παρόν, πρέπει να αναλογιστεί τις ευθύνες του, να οριστεί απέναντι στο πρόβλημα, να δει τι κάνει ο ίδιος γι’ αυτό που παράγεται «αυθόρμητα μέσα στην κοινωνία». Και αυτό που παράγεται σήμερα, αυτό που στηρίζει το σύστημα και ταυτόχρονα στηρίζεται πάνω του, είναι το τρίπτυχο «επιχείρηση – αστυνομία – συμμορία», που μεταφέρεται αυτούσιο από τις ΗΠΑ και μετεμφυτεύεται στη χώρα μας, στις πόλεις και στις γειτονιές μας. Επιχείρηση, δηλαδή δουλειά σύμφωνα με τους νόμους της αγοράς σαν όνειρο και άπιαστος στόχος για τους πολλούς, αστυνομία για τη «διαφύλαξη της τάξης» για όλους, και συμμορία, σαν ανώδυνη για το σύστημα διέξοδος, για τους απορριπτόμενους.
Αν ψαχτεί λίγο το ποιοι είναι οι λεγόμενοι «εξωσχολικοί» που προβαίνουν σε καταστροφές (μικρές ή μεγαλύτερες) θα αποδειχτεί πως είναι γνωστοί, όχι άγνωστοι, πρώην μαθητές των σχολείων αυτών ή διπλανών. Είναι αυτοί που απορρίπτονται από την εκπαίδευση, αυτοί που εγκαταλείπουν το σχολείο. Είναι δεκάδες χιλιάδες νέοι απελπισμένοι και οργισμένοι. Οι αιτίες ας αναζητηθούν από τον καθένα. Το ερώτημα είναι τι κάνουν, πώς ζουν, τι σκέφτονται, τι θέλουν, τι δεν θέλουν, τι θα απογίνουν όλοι αυτοί; Το ίδιο να σκεφτούμε, τι αισθάνονται, τι θέλουν, τι ξέρουν, τι μαθαίνουν, τι μπορούν, τι δεν μπορούν, όσοι βρίσκονται μέσα στο δημόσιο σχολειό κυρίως σαν μαθητές, αλλά και σαν εργαζόμενοι στην εκπαίδευση. Είναι χρήσιμο. Γιατί, αλλοίμονο, δεν υπάρχουν «σινικά τείχη» που να χωρίζουν αποτελεσματικά τους σημερινούς μαθητές από όσους αύριο βρεθούν εκτός των τειχών.
Το δημόσιο σχολείο γκρεμίζεται, βομβαρδίζεται από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, μετατρέπεται σε γκέτο με πολλές φυλές μέσα. Μετατρέπεται σε αφύλακτο χώρο-γιαπί. Η προβαλλόμενη και διαφημιζόμενη εικόνα της εγκατάλειψης και της καταστροφής θα επιτρέψει την ακόμα μεγαλύτερη φυγή προς τα ιδιωτικά σχολεία από όσους μπορούν, για να δουλέψει η «επιχείρηση». Θα επιτρέψει να γίνουν τα δημόσια σχολεία χώροι όπου θα στηθούν ιδιωτικές εταιρείες αστυνόμευσης (να ’τη πάλι η επιχείρηση), αλλά και χώροι για να δράσουν οι συμμορίες που θα προσφέρουν ταυτότητα και άλλες «λύσεις» στα μέλη τους.
Και την ίδια στιγμή έχουμε μια «συντεταγμένη πολιτεία» που με τους θεσμούς της (πολιτική, ΜΜΕ, κατασταλτικό και σωφρονιστικό μηχανισμό) διοχετεύει και αναπαράγει το ρατσισμό ενάντια στη νεολαία συνολικά. Ένα ρατσισμό που εκφράζει και μεθοδεύει την επιχείρηση επιβολής των νεοφιλελεύθερων συνταγών. Η ευθεία επίθεση ενάντια στη νεολαία –κατά το πρότυπο του Σαρκοζί– είναι ο μεγάλος πειρασμός πολιτικών, εισαγγελέων, δημοσιογράφων και «αγανακτισμένων» γονιών.
Μόνη ελπίδα το κίνημα, το μαζικό κίνημα, μαθητών, εργαζόμενων, γονιών, η οργάνωση της κοινωνίας ενάντια σε αυτήν την τραγική υποβάθμιση. Ο εχθρός είναι εκεί, μπροστά μας και δίπλα μας. Ονομάζεται νεοφιλελευθερισμός και δυαδική κοινωνία.