Pαγδαίες εξελίξεις στο Nεπάλ
του Γιώργου Αναστασίου
Μετά τη μη επίτευξη συμφωνίας με τα αστικά και ρεφορμιστικά κόμματα για την άμεση κατάργηση της μοναρχίας και την ανακήρυξη λαοκρατικής δημοκρατίας, το Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό) αποχώρησε από την κυβέρνηση την Τρίτη 18/9. Οι τέσσερις μαοϊκοί υπουργοί υπέβαλαν την παραίτησή τους αμέσως μετά την αποτυχημένη κατάληξη της συνάντησης των ηγετών των 8 κομμάτων που αποτελούσαν τον κυβερνητικό συνασπισμό. Η αποτυχία οφείλεται στην άρνηση του μεγαλύτερου αστικού κόμματος, του Κογκρέσου, να συμφωνήσει με το αίτημα των μαοϊκών για την ανακήρυξη λαοκρατικής δημοκρατίας και την υιοθέτηση της απλής αναλογικής στις εκλογές για την ανάδειξη Συντακτικής Συνέλευσης.
Ο Μπαμπουράμ Μπαταράι, μέλος του Πολιτικού Γραφείου του Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό), μιλώντας σε ανοιχτή συγκέντρωση στο Κατμαντού αμέσως μετά τις παραιτήσεις των μαοϊκών υπουργών, δήλωσε: «Οι προσπάθειές μας να ανακηρυχθεί η δημοκρατία από το κοινοβούλιο απέτυχαν. Τώρα θα ανακηρύξουμε τη δημοκρατία στους δρόμους». Πρόσθεσε ότι το επαναστατικό κίνημα δεν πρόκειται να ανεχθεί καμία ξένη παρέμβαση, και περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίο θα κινηθούν οι μαοϊκοί με αυξανόμενες σε μέγεθος και πίεση συγκεντρώσεις, αποκάλυψη όσων τηρούν παρελκυστική τακτική απέναντι στα λαϊκά αιτήματα, σταδιακό αποκλεισμό των κυβερνητικών κτιρίων, με κορύφωση μια τριήμερη γενική απεργία στις αρχές Οκτωβρίου. «Εμείς θα οργανώσουμε πραγματικές εκλογές κι όχι το υποκριτικό θεατρικό έργο που ετοιμάζουν», τόνισε.
Παρ’ όλα αυτά διαβεβαίωσε ότι ο Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός δεν θα χρησιμοποιήσει την ένοπλη ισχύ του, αρκεί και ο κυβερνητικός στρατός να παραμείνει ουδέτερος.
Αυτές οι ραγδαίες εξελίξεις δημιούργησαν μεγάλη αναταραχή τόσο στο Νεπάλ όσο και στην Ινδία (που έχει επεκτατικές βλέψεις στο Νεπάλ), ενώ προκάλεσαν και την άμεση ενεργοποίηση της Βρετανίας. Τα καθεστωτικά κόμματα και οι ιμπεριαλιστές δεν περίμεναν ότι οι μαοϊκοί θα πραγματοποιήσουν τις προειδοποιήσεις τους, ότι θα αποχωρήσουν από την κυβέρνηση εάν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματα που ενώνουν τη μεγάλη πλειοψηφία του νεπαλέζικου λαού. Ήδη πριν το καλοκαίρι οι ντόπιοι και ξένοι αντιδραστικοί ενέτειναν τις παρελκυστικές ενέργειες, με αποκορύφωμα την αναβολή των εκλογών για Συντακτική Συνέλευση που είχαν προγραμματιστεί για τον Ιούνη, αλλά και τις αιματηρές προβοκάτσιες με την αναμόχλευση εθνοτικών συγκρούσεων και την υποκίνηση αποσχιστικών τάσεων.
Τώρα πια το ποτήρι ξεχείλισε, και η καθοδήγηση του Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό) έβαλε σε εφαρμογή τις αποφάσεις της πρόσφατης διευρυμένης Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής. Η ανησυχία των καθεστωτικών και αμφιταλαντευόμενων δυνάμεων καθίσταται πασιφανής και μερικές φορές παίρνει χαρακτήρα πανικού, ενώ η φτωχολογιά εκδηλώνεται με ενθουσιασμό υπέρ της άμεσης επίλυσης του κεντρικού ζητήματος: της κατάργησης της μοναρχίας και της μετατροπής του Νεπάλ σε πολυκομματική λαοκρατική δημοκρατία. Σύμφωνα με τις ειδήσεις που με καταιγιστικό ρυθμό έρχονται από το Νεπάλ, οι μαοϊκοί έχουν ήδη αρχίσει να δείχνουν τα δόντια τους, αφήνοντας πάντα ανοιχτό την πόρτα για την ειρηνική διευθέτηση της κρίσης. Προχτές, ισχυρές μονάδες της 3ης Μεραρχίας του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού προκάλεσαν πανζουρλισμό όταν εγκατέλειψαν τα στρατόπεδά τους και παρέλασαν σε έξι μεγάλες πόλεις της χώρας: συνολικά 5.000 άντρες και γυναίκες του τακτικού πλέον μαοϊκού στρατού, με πλήρη οπλισμό, βάδισαν φωνάζοντας συνθήματα κατά του βασιλιά και των ξένων δυνάμεων και υπέρ του σεβασμού της λαϊκής βούλησης και ενότητας.
Την ίδια στιγμή στην πρωτεύουσα Κατμαντού παρατηρείται οργασμός συναντήσεων και διαπραγματεύσεων. Το δεύτερο μεγαλύτερο αριστερό κόμμα, το Κ.Κ. Νεπάλ (Ενωμένοι Μ-Λ), δήλωσε ότι αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για να μην διαρραγεί η συμμαχία των 7 παλιών κοινοβουλευτικών κομμάτων με τους μαοϊκούς, ενώ ο πρόεδρος του Λαϊκού Μετώπου του Νεπάλ δήλωσε ότι τα αιτήματα των μαοϊκών αποτελούν αιτήματα ολόκληρου του λαϊκού κινήματος που ανέτρεψε πέρυσι τη μοναρχική δικτατορία, και πρέπει να ικανοποιηθούν άμεσα για να αποφευχθεί η ανατροπή της ειρηνικής πορείας προς την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση του νεπαλέζικου λαού. Την Τετάρτη, μια μόλις μέρα μετά την αποχώρηση των μαοϊκών, ξεκίνησε νέα συνάντηση όλων των πολιτικών αρχηγών στην πρωθυπουργική κατοικία, με τη συμμετοχή του προέδρου Πρατσάντα και άλλων ηγετών του Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό). Η συνάντηση συνεχίζεται με διαλείμματα, και είναι μέχρι στιγμής άγνωστη η κατάληξη των διαπραγματεύσεων. Αυτό που αρχίζει πάντως να γίνεται καθαρό είναι ότι οι μαοϊκοί δεν πρόκειται να επιτρέψουν τη διενέργεια εκλογών αν δεν ανακηρυχτεί η λαοκρατική δημοκρατία και δεν υιοθετηθεί το σύστημα της απλής αναλογικής – αιτήματα με τα οποία συντάσσονται ανοιχτά πλέον όλα τα αριστερά κόμματα αλλά και τμήματα του Κογκρέσου, του κόμματος του σημερινού πρωθυπουργού Κοϊράλα.
Αλλά και ο ξένος παράγοντας ενεργοποιείται, αιφνιδιασμένος από τις κινήσεις των μαοϊκών. Με την ινδική κυβέρνηση να αντιμετωπίζεται με καχυποψία από τους περισσότερους Νεπαλέζους, οι Βρετανοί ανέλαβαν απευθείας δράση ώστε να κατευναστούν οι μαοϊκοί, στους οποίους τώρα η Βρετανία παρέχει διαβεβαιώσεις μη ανάμιξης στις εσωτερικές υποθέσεις του Νεπάλ. Ο Βρετανός υπουργός Διεθνούς Ανάπτυξης κατέφθασε προχθές εσπευσμένα στο Κατμαντού, όπου είχε συναντήσεις με τον πρωθυπουργό και με τον μαοϊκό ηγέτη Μπαταράι. Μετά τις συναντήσεις δήλωσε «συγκρατημένα αισιόδοξος», ενώ ανακοίνωσε την άμεση χορήγηση βοήθειας ύψους 8 εκατομμυρίων δολαρίων. Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ, μετά από συνάντηση του με αντιπροσωπεία του Κ.Κ. Νεπάλ (Μαοϊκό), δήλωσε ότι ελπίζει πως οι συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ όλων των κομμάτων θα ευοδωθούν «στο πνεύμα του περυσινού λαϊκού κινήματος και σύμφωνα με τον πόθο όλων για ειρήνη και δημοκρατία».