Τα Τρία Άλφα και η Ζαχάρω
του Γιώργου Αναστασίου
Ανασυγκρότηση, Αξιοποίηση, Ανάπτυξη. Τρεις λέξεις με θετικό πρόσημο, που χρησιμοποιήθηκαν πολύ από τους ιθύνοντες ενόψει εκλογών στο φόντο μιας καρβουνιασμένης Ελλάδας. Τρεις ακόμη λέξεις που έχουν χάσει το νόημά τους. Στη νεοφιλελεύθερη διάλεκτο, «μεταφράζουν» το ολοκαύτωμα σε φαγοπότι για μια χούφτα μπίζνεσμεν, το πράσινο σε τσιμέντο, τη δυστυχία των πολλών σε κέρδη των λίγων. Υπερβολές; Για να δούμε…
Ας πάμε μια βδομάδα πίσω: 12 Σεπτεμβρίου 2007. Τέσσερις ημέρες πριν τις εκλογές. Στη μισή Ελλάδα ακόμη καπνίζουν τα καμένα. Στα νεκροτομεία ακόμη προσπαθούν να ταυτοποιήσουν τα τελευταία καρβουνιασμένα πτώματα. Και μέσα σ’ όλα, βλέπουμε να βγαίνει περιχαρής στις τηλεοράσεις ο υφυπουργός Οικονομικών κύριος Πέτρος Δούκας (που τώρα πήρε προαγωγή, έγινε υφυπουργός Εξωτερικών, συγχαρητήρια) και να μιλά για Ανασυγκρότηση, Αξιοποίηση και Ανάπτυξη των πυρόπληκτων περιοχών. Μόλις είχε υπογράψει, ως προϊστάμενος της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου, την παραχώρηση 2.593 στρεμμάτων στο Δήμο Ζαχάρως. Για Ανασυγκρότηση, Αξιοποίηση και Ανάπτυξη.
Εδώ είναι που οι λέξεις χάνουν πια εντελώς το νόημά τους. Γίνεται αδύνατο να γράψει κανείς οτιδήποτε χωρίς να χρησιμοποιεί εισαγωγικά κάθε τρεις και λίγο. Μιλάμε για μια περιοχή μοναδική στη Μεσόγειο, πλήρως προστατευόμενη σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, που τη γυρόφερναν δίχως επιτυχία εδώ και χρόνια τα αρπακτικά της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, ντόπια και ξένα. Λίγο μετά τις πυρκαγιές, κι ενώ δεν έχει σβήσει ο απόηχος των δηλώσεων του μεγάλου μας κυβερνήτη Καραμανλή του Β΄ («δεν θα επιτρέψουμε να χτιστεί ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο»), αυτή η πανέμορφη περιοχή, με μοναδική χλωρίδα και πανίδα, δίνεται δώρο στα όρνια που πετούν πάνω από τα χαλάσματα. Θα αξιοποιηθεί, λέει, τουριστικά. Ας απαγορεύεται και από την ελληνική και από την κοινοτική νομοθεσία. Αυτή είναι καλή όταν δικαιολογεί ή επιβάλλει την παράταση του ορίου συνταξιοδότησης, την αποβιομηχάνιση, τη διάλυση του κράτους πρόνοιας και της εκπαίδευσης. Όχι όμως και να εμποδίζει την Ανασυγκρότηση, Αξιοποίηση και Ανάπτυξη!
Το σχέδιο του κυρίου Δούκα και των τοπικών «αρχόντων» (τρομάρα τους…) προβλέπει να αρχίσουν με νομιμοποίηση των ήδη καταπατηθέντων εκτάσεων, καθώς και να κατασκευαστούν καντίνες, αποχωρητήρια και χώροι στάθμευσης στο φιλέτο της παραλίας της Ζαχάρως. Σε πρώτη φάση. Γιατί υπάρχει και δεύτερη: «Δημιουργία μόνιμων και σημαντικών εγκαταστάσεων τουρισμού και αναψυχής». Βέβαια αυτό απαγορεύεται σαφώς, διότι η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ως «ζώνη Β1», όπου «δεν επιτρέπονται: η κατοικία, οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, οποιεσδήποτε εγκαταστάσεις εμπορίου, εστίασης ή αναψυχής». Αυτά δεν τα λένε κάποιοι γραφικοί κολλημένοι αριστεροί – τα λένε οι νόμοι του ελληνικού κράτους. Ε, και; Λίγη υπομονή, και θα τα αποχαρακτηρίσουμε. Τζάμπα ξερογλείφονται και πηγαινοέρχονται στην περιοχή Αμερικάνοι και Γιαπωνέζοι μπίζνεσμεν και πολυεθνικές του τουρισμού, συν οι εν Ελλάδι ανθυπεργολάβοι τους; Και στην παρακείμενη περιοχή Καϊάφα, τζάμπα επέμενε η γερμανική Hochtief και Σία τόσο καιρό να περάσει μέσα από το δάσος και πλάι στη λίμνη η Ιονία Οδός, ώστε και φτηνότερα να τους έρθει και να «αξιοποιηθεί» τουριστικά; Ε, τώρα, που όλως τυχαίως κατακάηκε, δεν θα υπάρξουν και τόσες αντιδράσεις. Τα ίδια και λίγο παρακάτω, καθώς η Ιονία Οδός κατηφορίζει προς Μεσσηνία, όπου η εν Παναμά εδρεύουσα εταιρεία Costamare, η πολυεθνική Kempinski και άλλοι σχεδιάζουν να «αξιοποιήσουν» και τα καμένα – με πολυτελή ξενοδοχεία, σπα, γήπεδα γκολφ, δηλαδή όλο το σετάκι που απαιτεί ο σύγχρονος Ευρωπαίος για να διασκεδάσει (έτσι του έχουν πει ότι είναι in να «διασκεδάζει» – πάλι χρειαζόμαστε εισαγωγικά…).
Σε μικρογραφία, το συγκεκριμένο έργο το ξαναείδαμε πριν δύο μόλις μήνες, όταν η κυβέρνηση Καραμανλή έσπευσε να αποχαρακτηρίσει 63 στρέμματα στην καμένη Πάρνηθα για να επεκτείνει τις εγκαταστάσεις του το Καζίνο. Ήταν μια ακόμη εξαιρεσούλα στον κατά τα άλλα απαράβατο κανόνα που έθεσε ο μέγας κυβερνήτης μας: «όπου ήταν δάσος θα ξαναγίνει δάσος». Τελικά ίσως αυτό να είναι το πνεύμα της «ελεύθερης» αγοράς και της αστικής «δημοκρατίας» (αμάν πια!), συνεχώς τελειοποιούμενο από εποχής Άνταμ Σμιθ μέχρι σήμερα: μια σειρά από λέξεις που χάνουν κάθε νόημα καθώς γίνονται σουρωτήρια από τις εξαιρεσούλες. Κι ενώ οι λέξεις-σουρωτήρια στάζουν αίμα και στάχτες, οι ιεροφάντες του νεοφιλελευθερισμού και τα παπαγαλάκια τους συνεχίζουν απτόητοι να τις απαγγέλλουν. Ανάπτυξη! Αξιοποίηση! Ανασυγκρότηση! Δάσος ήταν εδώ; Ε, θα χτίσουμε ένα πεντάστερο ξενοδοχείο και θα φυτέψουμε και μπανανιές. Ή μήπως να κάνουμε χιονοδρομικό; Εδώ, τι ήταν; Λίμνη; Θα φτιάξουμε σπα. Εδώ τι έχουμε; Παραλία; Ε, να μείνει αναξιοποίητη, κρίμα δεν είναι; Κι εδώ; Ελιές και πρόβατα; Τι μπανάλ! Ας σκαρώσουμε ένα γήπεδο γκολφ (λογικό, μια και μας… περισσεύει το νερό, μην πάει χαμένο!).
Ο νεοφιλελευθερισμός: τι ωραία λέξη! Και νέος και φιλελεύθερος. Όχι σαν αυτούς τους ρακένδυτους εαμοβούλγαρους που, ευτυχώς, έχασαν, όπως είπε και ο Λεωνίδας. Αλλιώς φαντάζεστε πόσα αγαθά θα έμεναν αναξιοποίητα; Βέβαια έχουμε ακόμη πολλή δουλειά μπροστά μας. Υπάρχουν ακόμη όλοι αυτοί οι νόμοι, αναχρονιστικά απομεινάρια μιας σκοτεινής εποχής, για προστασία αυτού ή εκείνου του όντος ή πράγματος – γιατί να προστατεύουμε ό,τι δεν μπορεί να επιβιώσει σε συνθήκες υγιούς και ελεύθερου ανταγωνισμού; Αυτό είναι κρατισμός, καταπίεση του έμφυτου νόμου της ζούγκλας! Και τα Συντάγματα; Οπισθοδρομικά, εθνικιστικά, ανασχετικά της προόδου. Να τα αναθεωρήσουμε, να τα αλλάξουμε (τα φώτα τους) – ή, ακόμη καλύτερα, να τα καταργήσουμε να ξεμπερδεύουμε!
Έτσι ακριβώς σκέφτονται οι μπίζνεσμεν και το υπηρετικό προσωπικό τους, οι πολιτικοί και οι «διανοούμενοι», «δημοσιογράφοι», «αναλυτές» και λοιποί ειδικευμένοι να παρουσιάζουν τα φύκια για μεταξωτές κορδέλες και την εξαθλίωση για πρόοδο. Ανάπτυξη! Αξιοποίηση! Ανασυγκρότηση! Αν ήταν στο χέρι τους, θα ξεθεμέλιωναν τα πάντα, αρκεί να συνεχίσουν αυξάνουν έστω και λίγο παραπάνω τα κέρδη τους. Ακόμη κι αν έπρεπε να μετατρέψουν τα πάντα σε σεληνιακό τοπίο. Έχουν άλλωστε την ψευδαίσθηση ότι αυτούς δεν τους αγγίζει η καταστροφή, ότι πάντα θα έχουν τα καταφύγιά τους.
Ευτυχώς, δεν είναι στο χέρι τους. Ο στρουθοκαμηλισμός υποχωρεί αργά αλλά σταθερά. Οι φοβισμένοι, οι μουγκοί άρχισαν να λιγοστεύουν. Πληθαίνουν αυτοί που αντιλαμβάνονται, έστω αυθόρμητα, έστω βασανιστικά, ότι αυτό το σύστημα και το ιερό του δόγμα, ο νεοφιλελευθερισμός, απειλεί πια την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας και της ζωής. Όλο και περισσότεροι υψώνουν τη φωνή τους και απαιτούν αυτά που κάποτε, θεωρητικά, ήταν αυτονόητα – και τα ονομάτισαν «αναχρονισμούς» από τότε που κάποιος Φουκουγιάμα κήρυξε το «τέλος της ιστορίας» (ποιος όμως τον θυμάται σήμερα;). Όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται (πιο γρήγορα μάλιστα από αυτούς που φιλοδοξούν να τους αντιπροσωπεύσουν, δηλαδή την πολιτική Αριστερά) ότι χρειάζεται να βαδίσουμε όλοι μαζί ενάντια στο τέρας. Μεταξύ άλλων, για να πάψει να χρησιμοποιεί τους καμένους σαν λίπασμα για μεγαλύτερα κέρδη η κάθε πολυεθνική και οι υπουργοί της. Για να μην γίνει και η παραλία της Ζαχάρως τσιμέντο. Για να πετάξουν νέες φύτρες τα καμένα και να μας ξαναδώσουν οξυγόνο. Για αυτά να βαδίσουμε μαζί, και για χιλιάδες ακόμη μικρές και μεγάλες νίκες που θα εξανθρωπίσουν την ανθρωπότητα. Η ζωή θα νικήσει! Και τότε δεν θα χρειάζεται πια να βάζουμε τόσο πολλές λέξεις σε εισαγωγικά…