Συνέντευξη με τον Γιάννη Χατζηαντωνίου (*)
Το ΠΑΣΟΚ ως λαϊκή οργάνωση έχει διαλυθεί
Η εκλογική αποτυχία του ΠΑΣΟΚ οφείλεται στην πολιτική συμπολίτευσης που άσκησε τα προηγούμενα 4 χρόνια. Υπάρχει δυνατότητα και με ποιους όρους για μια άλλη στρατηγική από το νέο ΠΑΣΟΚ;
Το «νέο ΠΑΣΟΚ» δεν μπορεί να είναι απλώς ένα σύνθημα, πολύ περισσότερο δεν μπορεί να είναι απλό επικοινωνιακό περιτύλιγμα. Η κοινωνική βάση του ζητά μια αυθεντική εκπροσώπηση, που έχει χρόνια να τη δεί. Οι ανάγκες και οι ευαισθησίες της αγνοούνται, όταν δεν λοιδωρούνται ανοιχτά απο την ηγεσία. Ο Γιώργος Παπανδρέου στη Βουλή χάρισε στο ΛΑΟΣ την αντίθεση του 71% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ με το βιβλίο της κ. Ρεπούση, που αποσύρθηκε. Ακόμα χειρότερα, κάλεσε τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ να αγωνιστεί για ένα πρόγραμμα που θέλει να θέσει το κράτος στην υπηρεσία μεγάλων επιχειρήσεων ώστε να μεγεθυνθούν και να γίνουν «εθνικοί και περιφερειακοί πρωταθλητές», δηλαδή ένα πρόγραμμα που ανοιχτά τάσσεται υπέρ της συσσώρευσης κεφαλαίου από το μονοπωλιακό κεφάλαιο. Δεν είναι παράξενο που δεν έβρισκε εκλογικούς αντιπροσώπους…
Οι σημερινοί διεκδικητές της προεδρίας του ΠΑΣΟΚ ήταν οι χθεσινοί πρωταγωνιστές των επιλογών του, για τις οποίες τιμωρήθηκε σε δύο αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις. Μπορούν να προσφέρουν λύσεις;
Ο Γ. Παπανδρέου είναι εκφραστής ακραίων νεοφιλελεύθερων απόψεων ακόμα και για τα δεδομένα του ΠΑΣΟΚ. Θυμίζω ότι από παλιά υποστήριξε την ιδιωτική τηλεόραση, ψήφισε κόντρα στην τότε γραμμή την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος το 2001, υποστήριξε όλα τα αντιλαϊκά μέτρα της κυβέρνησης Σημίτη, έφερε τους Μάνο και Ανδριανόπουλο, στήριξε το σχέδιο Ανάν, εναντιώθηκε στο κίνημα της νεολαίας για την παιδεία, δεν υπεράσπισε ούτε καν το δικαίωμα της νεολαίας να διαδηλώνει, όταν ο Καραμανλής χαρακτήρισε το κίνημα –και μέρος τουλάχιστον της βάσης του ΠΑΣΟΚ– «ταραξίες». Υπάρχουν στελέχη της νεολαίας του ΠΑΣΟΚ που διώκονται δικαστικά για «παρακώλυση συγκοινωνιών» και ο κ. Παπανδρέου τα αφήνει πολιτικά, ακόμα και ηθικά και νομικά ακάλυπτα. Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν στα 60 τους.
Ο Ε. Βενιζέλος κάποιες στιγμές έδειξε να αντιλαμβάνεται τις κοινωνικές πιέσεις, εναντιώθηκε στο νομοσχέδιο Γιαννίτση και την αναθεώρηση του 16. Όμως η διεκδίκηση της εξουσίας χωρίς αλλαγή του κοινωνικοπολιτικού συσχετισμού, με χειρισμούς κορυφής χωρίς την οργάνωση και την πάλη του λαού, δεν μπορεί να προσφέρει κάτι περισσότερο απο μπαλώματα, κι αυτό στην καλύτερη περίπτωση.
Οι κομματικές οργανώσεις του ΠΑΣΟΚ υπολειτουργούν ή είναι υπό διάλυση. Πώς μπορούν να εκφραστούν οι αγωνίες της λαϊκής βάσης του ΠΑΣΟΚ;
Το ακριβές είναι ότι το ΠΑΣΟΚ ως λαϊκή οργάνωση έχει διαλυθεί. Υπάρχουν αριστεροί στο ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν υπάρχει αριστερά με συγκροτημένη άποψη και δράση. Οι «τάσεις» που είχαν εμφανιστεί την προηγούμενη περίοδο έχουν παραλύσει ή διχάζονται με βάση ένα απολίτικο (αλλά στο βάθος αντιδραστικό) κλίμα. Αυτό που προσπαθήσαμε ορισμένοι σύντροφοι –χωρίς επιτυχία ως τώρα– ήταν μια λύση σοσιαλιστικής πατριωτικής αριστεράς που δεν αποδέχεται ως αυτοσκοπό την εξουσία, η οποία απέναντι στο κράτος δεν αντιπαραθέτει τις… ΜΚΟ αλλά τα συνδικάτα, τους συλλόγους και τα κινήματα. Πολιτική για μας είναι αυτό που περιγράφει ο Καρλ Μάρξ στη «18η Μπρυμαίρ»: Να υποστηρίζουμε θεωρητικά και θεσμικά αυτό που διεκδικούν οι λαϊκές μάζες πρακτικά με τους αγώνες τους. Ένα τέτοιο παράδειγμα ήταν η Πρωτοβουλία μελών ΠΑΣΟΚ ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16, που είχε τα γνωστά θεαματικά αποτελέσματα γιατί προσπαθήσαμε να είμαστε μέρος της κίνησης των μαζών στο δρόμο και εκφραστές της στο κόμμα. Βέβαια η δημιουργία ενος τέτοιου πολιτικού ρεύματος δεν είναι εύκολη υπόθεση, αλλά θα επιμείνουμε.
Πώς κρίνετε τα εκλογικά αποτελέσματα της Αριστεράς;
Η παραδοσιακή αριστερά ανταμείφθηκε για τη στάση της στους αγώνες της προηγούμενης περιόδου. Ένα μέρος της ανόδου της είναι ψήφοι που προέρχονται απο το ΠΑΣΟΚ και με αυτόν τον τρόπο διαμαρτύρονται. Με συντρόφους από τον ΣΥΡΙΖΑ και λιγότερο του ΚΚΕ βρεθήκαμε συχνά μαζί όχι μόνο σε κινήματα, αλλά και σε εκδηλώσεις. Ιδιαίτερα για τον ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να πούμε ότι αν εκτιμούσε λίγο περισσότερο τον δημοκρατικό πατριωτισμό που κυριαρχεί στο αριστερόστροφο κυρίως κομμάτι του ΠΑΣΟΚ, θα διευκόλυνε την επικοινωνία. Όταν ο Γ. Παπανδρέου και η κ. Διαμαντοπούλου μας λένε στη Βουλή επιρροές του ΛΑΟΣ, δεν μπορεί αυτό να το σιγοντάρουν και κάποιοι σύντροφοί μας στους δρόμους του αγώνα. Στο κάτω-κάτω οι ΠΑΣΟΚοι που συγκινούνται με αυτά είναι οι Χρυσοχοΐδηδες και Σία, οι (λέμε τώρα…) «1000» της εκπαίδευσης κλπ.
Ας μην γκρινιάζουμε όμως. Ένα εκατομμύριο ψήφοι στην Αριστερά έχουν νόημα ως υπόσχεση αγώνα. Μια και φιλοδοξούμε να είμαστε σοσιαλιστές «τύπου Αλιέντε», δικαιούμαστε να ελπίζουμε στους καιρούς και ιδίως στις μάχες που θα ’ρθουν. Λαός ενωμένος ποτέ νικημένος!
(*) Μέλος του ΠΑΣΟΚ, της «Πρωτοβουλίας μελών ΠΑΣΟΚ ενάντια στην αναθεώρηση του άρθρου 16» και της συντακτικής ομάδας της εφημερίδας «Νέος Αγωνιστής»