Δεν λέμε τίποτα καινούργιο όταν χαρακτηρίζουμε την κυβέρνηση Καραμανλή κυβέρνηση των πλουσίων, αλλά οι πολιτικές και οι αποφάσεις της δεν αφήνουν κανένα περιθώριο ακόμα και όταν τιτλοφορεί τα μέτρα της “στήριξη απασχόλησης”, “κατάρτιση και απασχόληση ανέργων” κ.λπ. Πολύ περισσότερο, όταν κάτω από τέτοιους τίτλους το υπουργείο και η κυβέρνηση πάνε να ικανοποιήσουν αιτήματα του “επιχειρηματικού κόσμου”. Αυτός είναι ο χαρακτήρας των μέτρων που εξήγγειλε πρόσφατα η κ. Πετραλιά. Μέτρα τα οποία, ενώ υποτίθεται ότι έρχονται να αντιμετωπίσουν την έκρηξη της ανεργίας και της ελαστικοποίησης μέσα στην κρίση, στην πραγματικότητα ανοίγουν τα ταμεία του ΟΑΕΔ στις επιχειρήσεις και ενισχύουν τη μερική απασχόληση.
Ελεήστε τυφλοί τους ανοιχτομάτηδες
Οι εργοδότες από την αρχή της εμφάνισης της κρίσης (ή καλύτερα της εμφάνισης της προοπτικής της κρίσης) έχουν ζητήσει από την κυβέρνηση δύο πράγματα. Πρώτον, να επιχορηγήσει τη χασούρα τους –πιθανή, υπαρκτή ή και ανύπαρκτη– και, δεύτερον, να ενισχύσει την περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων. Στο δρόμο που χάραξαν οι τραπεζίτες, βιομήχανοι, μεγαλέμποροι, μεγαλοκατασκευαστές, ξενοδόχοι κ.λπ. απαιτούν κάθε τρεις και λίγο νέες επιδοτήσεις προκειμένου να εξασφαλίσουν τα κέρδη τους. Τη στιγμή που δεν δεσμεύονται ούτε για τον περιορισμό των απολύσεων, ούτε για τη μη ελαστικοποίηση των συμβάσεων, ούτε καν για το σεβασμό της ΕΓΣΣΕ που υπέγραψαν πέρυσι, εκβιάζουν με απολύσεις για να βάλουν χέρι σε ό,τι αποθεματικό έχει συσσωρευτεί επί δεκαετίες. Από την άλλη μεριά, οι γνωστές προτάσεις Μίχαλου απαιτούν την ενίσχυση, με κρατική απόφαση, της μερικής απασχόλησης μέσα από την επιδότησή της. Κοινός παρονομαστής και των δύο αιτημάτων το ταμείο του ΟΑΕΔ, ταμείο όπου το κράτος δεν συμμετέχει (τροφοδοτείται από εισφορές των εργαζομένων και των εργοδοτών) το οποίο υπάρχει για να καλύπτει τις ανάγκες των ανέργων. Αυτά τα λεφτά βάλανε στο μάτι οι “χειμαζόμενοι επιχειρηματίες” οι οποίοι στην ανάγκη τους επικαλέστηκαν τη βοήθεια των εργαζόμενων προκειμένου να τα βγάλουν πέρα. Το ζήτημα θα ήταν γελοίο, αν δεν ήταν τόσο τραγικό. Και αυτά τα αιτήματα ήρθε να ικανοποιήσει η κ. Πετραλιά και η κυβέρνηση, που δεν βρίσκει ούτε ένα ευρώ για τις ανάγκες των εργαζόμενων. Και επειδή τρώγοντας έρχεται η όρεξη, ο πρόεδρος του ΣΕΒ Δ. Δασκαλόπουλος “θυμήθηκε” τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων και του “Λογαριασμού για την Απασχόληση και την Επαγγελματική Κατάρτιση” (ΛΑΕΚ).
Μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα
Σ’ αυτό το περιβάλλον οι εργαζόμενοι καλούνται να πληρώσουν τα σπασμένα με διπλό τρόπο. Με την αποδοχή της ελαστικοποίησης των εργασιακών τους σχέσεων και τη μείωση των αποδοχών τους και με την απευθείας χρηματοδότηση μέσω του ΟΑΕΔ, μέχρι στιγμής, των επιχειρηματιών. Αλλά όχι μόνο αυτών. Ο ΟΑΕΔ καλείται να επιχορηγήσει και το δημόσιο για την πρόσληψη συμβασιούχων, αλλά και τους δήμους οι οποίοι θα προσλάβουν συμβασιούχους “για κάθε χρήση”. Ποιο είναι το μυστικό για όλες αυτές τις επιδοτήσεις; Ο κρατικός προϋπολογισμός δεν βάζει ούτε ένα λεπτό. Η κυβέρνηση προσπαθεί να παρουσιάσει έργο με τα χρήματα των εργαζόμενων, και μάλιστα έργο σε μια ταξικότατη κατεύθυνση. Όχι για την ανακούφιση των φτωχών, αλλά για τη διασφάλιση των κερδών των πλουσίων. Και το πιο τραγικό είναι ότι χρησιμοποιεί τα λεφτά των εργαζόμενων για να διευρύνει την ελαστικοποίηση της εργασίας, για να δημιουργήσει ένα εργασιακό τοπίο εφιαλτικό γι’ αυτούς που χρηματοδοτούν, παρά τη θέλησή τους, αυτά τα προγράμματα. Και μάλιστα χωρίς καμιά εγγύηση για το τι θα συμβεί αν (ή καλύτερα όταν) η κυβέρνηση –αυτή και η επόμενη– καταφέρει να κάνει προβληματικό και τον ΟΑΕΔ μετά τα ασφαλιστικά ταμεία. Ποιος θα κληθεί τότε να πληρώσει τα σπασμένα;
Όσο προχωράει η κρίση, αποδεικνύεται όλο και περισσότερο πως για τους ισχυρούς αυτή η κρίση αποτελεί και μια ευκαιρία. Ευκαιρία να δημιουργήσουν καινούργια τετελεσμένα για τους εργαζόμενους. Να καταργήσουν κατακτήσεις, να διευρύνουν την ανασφάλεια και τον εργάσιμο χρόνο, να μετατρέψουν τους εργαζόμενους σε άβουλα γρανάζια των επιχειρήσεών τους. Υποτίθεται ότι οι παρεμβάσεις μέσα στην κρίση αποσκοπούν στο να αποτρέψουν την κατάρρευση των οικονομιών και των κοινωνιών. Κι όμως ισοπεδώνουν κάθε δικαίωμα, κατάκτηση και προστασία των εργαζομένων. Αυτή την προσπάθεια ενισχύει το υπουργείο Απασχόλησης και η κυβέρνηση. Αυτό είναι το έργο της.
Από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη
Όταν πριν από μήνες συζητούσανε στα διάφορα τηλεοπτικά πάνελ τα σημερινά μέτρα, η κυβέρνηση υποτίθεται ότι υπεραμυνόταν της σταθερής εργασίας αλλά παρατηρούσε και κάτι κρίσιμο. Πως δεν χρειάζονται θεσμικές αλλαγές, πως το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο είναι αρκετό για να καλύψει τις ανάγκες της αγοράς. Και αυτή η παρατήρηση αποδείχτηκε σωστή. Το έργο των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ είναι υπεραρκετό για να διαλύσει τη σταθερή εργασία και να εγκαθιδρύσει τον εργασιακό μεσαίωνα. Το μόνο που έχει να κάνει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι να το εφαρμόσει. Όχι ότι το ΠΑΣΟΚ προτείνει κάτι διαφορετικό. Απλά κατηγορεί τη Νέα Δημοκρατία για προχειρότητα και υπόσχεται να ενισχύσει τέτοιου είδους μέτρα (βλέπε την πρόταση νόμου του ΠΑΣΟΚ “για την καταπολέμηση της ανεργίας”) αλλά πιο γενναία και αποτελεσματικά. Διαγωνισμός για το ποιος μπορεί να αποδομήσει ταχύτερα και αποτελεσματικότερα την αγορά εργασίας και τον κοινωνικό ιστό.
Φειδίας Παϊρίδης
Τι προβλέπουν τα μέτρα
Η κ. Πετραλιά, λίγο πριν ξεκινήσει η προεκλογική περίοδος για τις ευρωεκλογές, παρουσίασε τα προγράμματα “ενίσχυσης της απασχόλησης”. Δύο είναι τα βασικά χαρακτηριστικά. Το πρώτο, ότι το υπουργείο επιχείρησε, μέσα από την πρόσθεση προγραμμάτων που είναι σε εφαρμογή και άλλων που σχεδιάζονται, να παρουσιάσει έργο – έστω και αν η άθροιση φτάνει να καλύπτει τρία χρόνια (2008, 2009 και 2010). Σε αυτή τη λογική, προγράμματα που υπάρχουν έτσι κι αλλιώς, όπως τα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού, εργατικής κατοικίας, επιδότησης ενοικίου κ.λπ. παρουσιάστηκαν σαν προγράμματα αντιμετώπισης της κρίσης.
Το υπόλοιπο μέρος αφορά προγράμματα επιδότησης θέσεων εργασίας από τον ΟΑΕΔ και αφορούν τους ξενοδόχους (μέχρι 40.000 θέσεις) αν προσλάβουν εποχιακά τον ίδιο αριθμό εργαζομένων με πέρυσι, τους Δήμους (60.000 θέσεις), το δημόσιο (133.770 θέσεις) και προγράμματα stage (77.300 θέσεις). Ανακοινώθηκαν επίσης προγράμματα κατάρτισης αλλά και κάλυψη του εισοδήματος 8.000 εργαζομένων οι οποίοι υποχρεώθηκαν σε 3ήμερη ή 4ήμερη απασχόληση, υποχρεωτική διαθεσιμότητα κοκ.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η επιβράβευση της ανασφάλειας αλλά και η ασάφεια πολλών από τα μέτρα. Για παράδειγμα, όλες οι θέσεις εργασίας που επιδοτούνται έχουν ημερομηνία λήξης, κάτι που δεν προβλήθηκε ιδιαίτερα από την υπουργό, ούτε το γιατί το πρόγραμμα για την κάλυψη εισοδήματος όσων υποχρεώθηκαν σε μερική απασχόληση αφορά μόνο 8.000 εργαζόμενους. Τι θα γίνουν οι περισσότεροι και με ποια κριτήρια θα γίνει η επιλογή; Τι σημαίνει πως οι εργαζόμενοι αυτοί θα λάβουν την ενίσχυση απευθείας με την εποπτεία των Εργατικών Κέντρων και της ΓΣΕΕ; Γι’ αυτά και πολλά άλλα δεν ειπώθηκε τίποτα. Όπως δεν έγινε κουβέντα για το τι θα γίνει με τα επιδόματα πείνας του ΟΑΕΔ, με τους ήδη υπάρχοντες άνεργους, για την καταιγιστική αύξηση της μερικής απασχόλησης σε βάρος του 8ωρου κοκ. Προφανώς αυτά είναι ζητήματα που θα τα λύσει η… αγορά.