Τούτες τις μέρες, με τον πιο χτυπητό τρόπο, ήρθαν στην επιφάνεια δύο ομολογημένες αδυναμίες: Η πρώτη αφορά τη ΝΔ, που ομολογεί πως αδυνατεί πλέον να κυβερνήσει και γι’ αυτό οδήγησε τον τόπο σε πρόωρες εκλογές. Τα τρία προεκλογικά κανόνια (Ασπίς-Πρόνοια, ναυπηγεία Σκαραμαγκά και Αγούδημος) δείχνουν τα δόντια της οικονομικής κρίσης και προϊδεάζουν για αυτά που έρχονται. Η ομολογημένη αδυναμία της ΝΔ είναι και δήλωση ότι δεν μπορεί να αποφύγει τη χρεοκοπία της χώρας και δεν μπορεί να διατηρήσει την όποια ισορροπία ανάμεσα στο μεγάλο κεφάλαιο και ορισμένα μεσοστρώματα, αφού η αντιμετώπιση της κρίσης επιζητά εδώ και τώρα ριζικά μέτρα.
Ο Καραμανλής είναι ειλικρινής ως αστός πολιτικός ετούτη τη στιγμή. Μάλιστα με την “αυτοκτονική” τακτική που διάλεξε (χρειάζονται δύο δύσκολα χρόνια με πάγωμα των μισθών κ.λπ.) ανοίγει το δρόμο, λειαίνει το έδαφος, λειτουργεί ως “λαγός” για να παρθούν μετεκλογικά σκληρά μέτρα – από οποιαδήποτε κυβέρνηση προκύψει.
Το μεγάλο κεφάλαιο και τα διεθνή μεγάλα κέντρα βλέπουν με θετικό μάτι μια εκτόνωση της ομολογημένης αδυναμίας της ΝΔ με μια ανώδυνη για το σύστημα εναλλαγή, στην ουσία με μια συνέχιση του δικομματικού παιχνιδιού που παίζεται εδώ και δεκαετίες. Έτσι προκύπτει η σκανδαλώδης μεταστροφή απέναντι στον Γ. Παπανδρέου – τον οποίο μέχρι χτες κορόιδευαν εν χορώ– και έτσι λήγει η επίσης σκανδαλώδης ασυλία που απολάμβανε ο Καραμανλής μέχρι πρότινος. Βέβαια η εναλλαγή δεν πρέπει να θεωρείται μοναδική πιθανότητα. Σε καιρούς ολόπλευρης κρίσης δεν αποκλείονται και άλλες, “πλουσιότερες” εμπειρίες – που θα βρουν πολλούς απροετοίμαστους…
Κεφάλαιο και δυναμικά κέντρα πάντως ενδιαφέρονται για δύο κυρίως πράγματα: α) Την πειθαρχία της Ελλάδας στην ΕΕ και όλα τα γιατρικά που αυτή θα υπαγορεύσει. Άλλωστε είμαστε υπό “ευρωπαϊκή επιτήρηση”, και ο Αλμούνια ζήτησε άμεσα μέτρα “εξυγίανσης”! β) Την πειθαρχία των λοιπών τάξεων και στρωμάτων στο κεφάλαιο και την τάξη του. Η εξέγερση του Δεκέμβρη, οι αντιστάσεις που εκδηλώνονται, και κυρίως οι αντιδράσεις που θα επιφέρουν τα προαναγγελμένα μέτρα, φοβίζουν τους ιθύνοντες. Αυτοί νιώθουν (από ταξικό συμφέρον και ένστικτο) πως η ταξική πάλη, ακόμα και στις πιο αυθόρμητες εκδοχές της, μπορεί να δημιουργήσει μεγάλους πονοκεφάλους.
Για όλους αυτούς τους λόγους, και χωρίς μεγάλο ενθουσιασμό, επειδή η αποτελεσματικότητα δεν είναι δεδομένη, προβάλλεται η λύση του Γιώργου. Μόνο που αυτή η λύση έχει πάνω της και άλλο ένα στίγμα, που δείχνει ορισμένα πράγματα για τη χώρα και την πορεία της: Έχουμε μπει σε περίοδο γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Οι δυσκολίες που συναντά η αμερικάνικη υπερδύναμη να επιβάλλει την ηγεμονία της (ο Ομπάμα μίλησε στον ΟΗΕ σε άλλη γλώσσα από τους προκατόχους του, λέγοντας ότι “κανείς δεν μπορεί μόνος του να δώσει παγκόσμιες λύσεις”) δεν σημαίνουν καθόλου εγκατάλειψη των προσπαθειών να στερεωθεί η ηγεμονία και να ανακτηθεί το όποιο χαμένο έδαφος. Άλλωστε η οικονομική κρίση οδηγεί (μαθηματικά, επιστημονικά) στην όξυνση του ανταγωνισμού ανάμεσα στις βασικές δυνάμεις στις αγορές, στα εδάφη, στις παγκόσμιες πολιτικές. Το στίγμα αφορά την πριμοδότηση μιας λύσης που έχει αδιαμφισβήτητα τη βούλα της υπερδύναμης, και θα προωθήσει τα στρατηγικά της συμφέροντα στην περιοχή. Το σημερινό ΠΑΣΟΚ δεν έχει ούτε μία αντιιμπεριαλιστική αιχμή, ούτε μία στάση υπεράσπισης μιας ανεξάρτητης πορείας της χώρας, απέχει ακόμα και στα λόγια παρασάγγας από το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’70.
Με απλά λόγια, την επόμενη μέρα οι εκπρόσωποι των αμερικανών, των ευρωπαίων, των μεγαλοεκδοτών, των τραπεζιτών κ.λπ. θα “παίζουν μπάλα” σε βάρος των εργαζομένων.
Η δεύτερη ομολογημένη αδυναμία είναι αυτή της Αριστεράς να συγκροτηθεί ως μια άλλη πρόταση για τους εργαζόμενους, να εισπράξει την οργή του κόσμου, να επιφέρει ρήγματα στο δικομματισμό, να ανοίξει έναν άλλο δρόμο – που θα οδηγούσε σε πραγματική αλλαγή των συσχετισμών, των συνθηκών ζωής και εργασίας, των σχέσεων κεφαλαίου-εργασίας, των δημοκρατικών κατακτήσεων, στην εξασφάλιση στοιχειωδών όρων για την επιβίωση, την υγεία, την παιδεία, τον πολιτισμό, το περιβάλλον. Ομολογημένη αδυναμία όχι να αλλάξει ριζικά το σύστημα, να φέρει μια άλλη κοινωνική οργάνωση, αλλά να κάνει έστω το στοιχειώδες: να οργανώσει, να συντονίσει, να δώσει φωνή και βήμα στις σκόρπιες αντιστάσεις, να αποκτήσει δεσμούς και σχέσεις με τους πληττόμενους εργαζόμενους. Στην Αριστερά δόθηκαν –και μάλιστα απλόχερα– μεγάλες ευκαιρίες να αναδείξει τη διαφορετικότητά της, να δείξει την ανταγωνιστικότητά της, να δείξει το αδιέξοδο του δικομματισμού και να επιβάλλει άλλη πορεία. Τις κλώτσησε, ή αδιαφορούσε πεισματικά για αυτές. Ένα τμήμα της μάλιστα τις καταπολέμησε και τις φοβήθηκε, τις είδε σαν κίνδυνο για την ησυχία και την ισορροπία που έχει μέσα στο σύστημα πολιτικών και οικονομικών σχέσεων.
Η αντιμετώπιση της κρίσης είναι κατεξοχήν πολιτικό πρόβλημα, με την έννοια ότι ο δικομματισμός και η εναλλαγή πρέπει να πληγούν, να ρηγματωθούν, να καταστούν ανίκανοι να εφαρμόσουν τις συνταγές της ΕΕ, του Αλμούνια, του ΣΕΒ κ.λπ. Και βεβαίως η άλλη πλευρά, αναπόσπαστη με το πολιτικό ζήτημα, είναι οι εργαζόμενοι και όσοι πλήττονται από την κρίση να οργανωθούν, ώστε να συγκροτήσουν ένα κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο που θα πάρει πρωτοβουλίες και θα δώσει το ρυθμό της πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής πάλης. Δύσκολο, αλλά απαραίτητο και αναγκαίο, και το μόνο που μπορεί να δώσει μια θετική διέξοδο από τον εφιάλτη που προετοιμάζουν η κρίση και τα μέτρα των διαχειριστών της.
Η Αριστερά συμπεριφέρεται σαν να μην καταλαβαίνει τη σημασία αυτού του πολιτικού καθήκοντος. Το μεν ΚΚΕ θεωρεί πως η εκλογική σταθεροποίηση ή και άνοδος είναι το θετικό για το λαό, είναι η λύση, είναι η απάντηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ με το κεντρικό προεκλογικό του σύνθημα θέτει όρο και βασικό στόχο την κοινοβουλευτική επιβίωση, το όριο του 3%. Η επίκληση αγώνων, χθεσινών ή μελλοντικών, δεν συνιστά πολιτική απάντηση στην κρίση και στην αστική διαχείρισή της.
Ο διεμβολισμός του δικομματισμού σε πολιτικό επίπεδο, η αλλαγή των συσχετισμών στους κοινωνικούς χώρους, η πραγματική αύξηση της εμβέλειας και επιρροής της Αριστεράς, πρέπει να υπηρετείται από την πολιτική συμπεριφορά, τις προτάσεις, την τακτική, το “είναι και το φαίνεσθαι” της Αριστεράς και των εκπροσώπων της. Πρέπει να υπηρετείται από τη δημιουργική δύναμη της πολιτικής της, των οραμάτων, που έχουν και ψυχοκινητική δύναμη για τους καταπιεσμένους και απόκληρους της κοινωνίας. Μέσα και κοντά στον κόσμο και τα προβλήματά του, και πάντα με προτάσεις που συσπειρώνουν, ενώνουν, δημιουργούν δύναμη και αντίπαλο για την απέναντι πλευρά. Επειδή, πάνω απ’ όλα, η Αριστερά πρέπει να συγκροτεί. Χωρίς συγκρότηση τα υποτελή στρώματα και τάξεις θα μένουν πάντα κάτω από την επιβολή και ηγεμονία του κεφαλαίου. Αυτά κάποτε ήταν αυτονόητα, μα τώρα έχουν εγκαταλειφθεί. Με αποτέλεσμα να ξαναφτιασιδώνεται ο δικομματισμός και η εναλλαγή, και να περιθωριοποιείται η Αριστερά σαν δύναμη πραγματικής αλλαγής στη χώρα, στην κοινωνία. Αν θέλουμε η επόμενη μέρα να είναι μέρα της Αριστεράς κι όχι μέρα λεηλασίας της, πρέπει να αλλάξουν πολλά πράγματα στην Αριστερά, στα μυαλά και τη συνείδηση των αριστερών που ποθούν μια άλλη κατάσταση. Και, ιδίως, πρέπει να αλλάξουν πολλά στη σχέση Αριστεράς και Αριστερών με τους κοινωνικούς χώρους και την πολιτική.