Από το "σκληρό πυρήνα" της ΟΝΕ στην κρίση
Μόλις πριν λίγους μήνες ο υπουργός Οικονομίας Γ. Αλογοσκούφης βεβαίωνε ότι "η ελληνική οικονομία είναι θωρακισμένη και με τα μέτρα πολιτικής τα οποία εφαρμόζει η κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια και με τον προϋπολογισμό που ψήφισε η Βουλή".
Και, ξαφνικά, όλα άλλαξαν. "Δεν μπορώ αυτή τη στιγμή να δεσμευτώ για την τελική πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Θα σας πω το Σεπτέμβρη", δήλωσε ο υπουργός στα τέλη του περασμένου μήνα, για να συμπληρώσει, στις 3/7, ότι οι διεθνείς οικονομικές εξελίξεις δυσμενώς επηρεάζουν και την Ελλάδα γι’ αυτό "πρέπει να διατηρήσουμε την κατεύθυνσή μας".
Δεν πρόκειται απλά για εθελοτυφλία. Η σημερινή αντίληψη της θωρακισμένης οικονομίας, συνέχεια εκείνης του Κ. Σημίτη, που ήθελε τη χώρα να έχει εξασφαλίσει "ασφαλές λιμάνι" με την ένταξή της στην ΟΝΕ, αποτελεί στρατηγική επιλογή της αστικής πολιτικής, που έπρεπε να διαφυλαχτεί παρά και ενάντια σε όσα αποδείκνυαν ότι η χώρα βυθιζόταν απροστάτευτη στη δίνη της παγκόσμιας κρίσης. Πάνω σ’ αυτόν το μύθο στηρίχθηκε και επιταχύνθηκε ο "εκσυγχρονισμός" τότε, η "μεταρρύθμιση" τώρα, με τις ίδιες συνέπειες για τους εργαζομένους.
Ας θυμηθούμε τα στοιχειώδη: πάγωμα των μισθών και των συντάξεων, περικοπές των κοινωνικών δαπανών, όργιο ιδιωτικοποιήσεων τότε, για να πετύχουμε τα κριτήρια του Μάαστριχ και να ενταχθούμε στην ΟΝΕ. Και μόλις το "πετύχαμε", έρχεται η "οικονομική απογραφή" και η επανάληψη της ίδιας συνταγής, ακόμα πιο βίαιας, μάλιστα, για να ξεφύγουμε από την "οικονομική επιτήρηση", που η ίδια η κυβέρνηση επέβαλε στη χώρα. Και τώρα… "θα διατηρήσουμε την κατεύθυνσή μας" για να ξεφύγουμε από την κρίση.
Και το κρίσιμο ερώτημα παραμένει: Ποιο είναι το αποτέλεσμα όλων αυτών των θυσιών στη διάρκεια της συμμετοχής της χώρας στο "σκληρό πυρήνα" της Ε.Ε.; Για τους εργαζομένους, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 26% του πληθυσμού πρέπει να τα βγάλει πέρα με λιγότερα από 22 ευρώ την ημέρα. Ένα άλλο 4,4% ζει με λιγότερα από 10 ευρώ την ημέρα. Η συντριπτική πλειοψηφία των νέων επιχειρούν να τα βγάλουν πέρα με μερική και πρόσκαιρη απασχόληση, όμηροι σε διάφορα προγράμματα τύπου stage κ.λπ. Υπολογίζεται ότι, για την επόμενη διετία, θα παίρνουν μισθό κάτω από 600 ευρώ το μήνα. Την ίδια στιγμή, τα κέρδη των επιχειρήσεων, των τραπεζών, των μονοπωλίων σπάνε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, καταλαμβάνοντας τις πρώτες θέσεις κερδοφορίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Είναι η κρίση εισαγόμενη;
Η κυβέρνηση και ο Γ. Αλογοσκούφης θέλουν να εμφανίσουν την κρίση της ελληνικής οικονομίας σαν αποτέλεσμα της παγκόσμιας κρίσης. Θεωρούν ότι η χρηματοπιστωτική κρίση, που πλήττει τις ΗΠΑ και την παγκόσμια οικονομία από το σκάσιμο της φούσκας της αγοράς κατοικίας, οι υψηλές τιμές του πετρελαίου, των πρώτων υλών και των ειδών διατροφής είναι υπεύθυνες για την κρίση στη χώρα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η διεθνής πλευρά της κρίσης επηρεάζει σημαντικά τις οικονομικές εξελίξεις στη χώρα. Την ίδια στιγμή, όμως, δεν πρέπει να ξεχνιέται ότι αυτή εγκαταλείφθηκε απροστάτευτη και αποδυναμωμένη, ώστε να μην είναι σε θέση στοιχειωδώς να προστατευτεί από τις διεθνείς εξελίξεις.
Έτσι, για πάνω από δύο δεκαετίες, "ανάπτυξη" θεωρήθηκε η ανατίναξη του παραγωγικού ιστού της χώρας, η εκτεταμένη αποαγροτοποίηση, με τη βίαιη έξοδο εκατοντάδων χιλιάδων αγροτών από τα χωράφια τους, η συρρίκνωση του αγροτικού εισοδήματος, η μείωση της αγροτικής παραγωγής, η αύξηση των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων από χώρες της Ε.Ε. ή τρίτες χώρες χαμηλού κόστους.
Ανάπτυξη θεωρήθηκε η εκτεταμένη αποβιομηχάνιση της χώρας, το κλείσιμο μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, γιατί έτσι απαιτούσε το διευθυντήριο της Ε.Ε., το ξεπούλημα κερδοφόρων δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών από μονοπωλιακά συγκροτήματα, η δορυφοροποίηση και η εξάρτηση άλλων από τους μεγάλους παίχτες της αγοράς.
Ανάπτυξη θεωρήθηκε η "βαλκανική εξόρμηση", η μετατροπή της χώρας σε διεθνές διαμετακομιστικό κέντρο των Βαλκανίων και της Ν.Α Ευρώπης, η γιγάντωση του τραπεζικού τομέα και των υπηρεσιών.
Ανάπτυξη θεωρήθηκε ο τουρισμός, χάρισμα και αυτός στα παγκόσμια μονοπώλια του τομέα, βαθιά εξαρτημένος από το βρώμικο δίκτυο των tours operators.
Ανάπτυξη θεωρήθηκε η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, που έκαναν θελκτικές τις "ξένες επενδύσεις" στη χώρα, που υπηρετούσαν το σχέδιο του "εκσυγχρονισμένου μεταπρατισμού" και, την ίδια στιγμή, βάθαιναν την εξάρτηση από το πετρέλαιο, αδιαφορούσαν για την έρευνα και εφαρμογή ήπιων μορφών ενέργειας, όπου πλεονεκτεί η χώρα.
Εργαλείο για την ανάπτυξη θεωρήθηκε ο τζόγος στο Χρηματιστήριο Αθηνών, η στήριξη της ζήτησης μέσω του τραπεζικού δανεισμού και του πλαστικού χρήματος. Όλα αυτά θεωρήθηκαν μονόδρομος, αντικειμενικά βήματα "εκσυγχρονισμού της χώρας".
Και τώρα; Και τώρα που η παγκόσμια κρίση τινάζει στον αέρα όλες τις βεβαιότητες και τους μονόδρομους του παρελθόντος, η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να δαπανά τεράστια ποσά για την εισαγωγή στοιχειωδών βιομηχανικών προϊόντων και ειδών διατροφής, εκτινάσσοντας το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου σε επίπεδα τριτοκοσμικής χώρας.
Τώρα που το φάντασμα του στασιμοπληθωρισμού επιστρέφει στην παγκόσμια σκηνή και τα επιτόκια δανεισμού ανεβαίνουν, το δημόσιο έλλειμμα ξανανεβαίνει περιγελώντας τη λεγόμενη δημοσιονομική εξυγίανση και φέρνοντας νέους γύρους λιτότητας και άγριας φορολογίας.
Τώρα που τα "επενδυτικά κεφαλαία" καταγράφουν τεράστιες ζημιές στους παγκόσμιους ναούς του χρήματος και οι επισφάλειες μεγαλώνουν στα Βαλκάνια και στη Ν.Α. Ευρώπη, αυτά αποσύρονται μαζικά από το Χρηματιστήριο Αθηνών, οδηγώντας το, για άλλη μια φορά, σε απαξίωση.
Τώρα που το πετρέλαιο βάζει πλώρη για τα 150-170 δολάρια το βαρέλι, η κυβέρνηση προετοιμάζει το έδαφος για στροφή στην πυρηνική ενέργεια, που πέρα από τους τεράστιους περιβαλλοντικούς κινδύνους που εγκυμονεί για τη χώρα, θα διαιωνίζει την ενεργειακή εξάρτηση στης χώρας.
Τώρα που το γλέντι της οικοδομικής δραστηριότητας λαχάνιασε και οι τράπεζες αντιμετωπίζουν σοβαρούς κινδύνους από την επέκταση του τραπεζικού δανεισμού (πάνω από μισό ΑΕΠ χρωστούν οι πολίτες αυτής της χώρας σε δάνεια), η φερέγγυα ζήτηση τινάζεται στον αέρα οδηγώντας σε μείωση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ και κατάρρευση των εσόδων του προϋπολογισμού.
Τώρα που η κρίση και η οικονομική ανέχεια πλήττουν ολόκληρο τον κόσμο, έμειναν –και εκτιμάται ότι θα μείνουν ακόμα περισσότερο– άδεια τα μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα να θυμίζουν το "μεγαλείο" των χθεσινών μονόδρομων. Και εκείνο που μένει είναι η συνέχιση της αβεβαιότητας για τους εργαζόμενους και τα νέα δεινά που θα φορτωθούν στις πλάτες τους, για να ξεφύγουμε τάχατες από το "νέο τούνελ".
Η συνέχιση της ίδιας πολιτικής που εξήγγειλε ο Γ. Αλογοσκούφης είναι υπεύθυνη για τα σημερινά αδιέξοδα της οικονομίας και των εργαζομένων της χώρας. Με πλήρη βεβαιότητα, θα είναι υπεύθυνη και για τα αυριανά αδιέξοδα, όταν κι αν τα σημερινά ξεπεραστούν.
Για τους εργαζόμενους ένας δρόμος υπάρχει. Να βάλουν φραγμό στις πολιτικές που γεννούν τα αδιέξοδα. Να στείλουν σπίτι τους εκείνους που με τις επιλογές τους υποθηκεύουν το μέλλον και την επιβίωση του κόσμου της δουλειάς.
Η καπιταλιστική οργάνωση της παραγωγής και ο νεοφιλελευθερισμός, σαν η πιο επιθετική του έκφραση, χρεοκοπεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο κύκλος του έχει κλείσει. Η διατήρησή του γεννά μόνο καταστροφή. Είναι η ώρα για το νέο. Να ξαναφέρουν στην επικαιρότητα "απαγορευμένες έννοιες", όπως εκείνες της αυτοδύναμης ανάπτυξης, της οικονομικής δραστηριότητας χωρίς μονοπώλια, χωρίς ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής, χωρίς κυνηγητό του κέρδους. Είναι ώρα για την Αριστερά.