Στο δρομο για την Πανελλαδικη Συναντηση
Σε λίγες μέρες πραγματοποιείται στην Αθήνα η Πανελλαδική Συνάντηση του ΣΥΡΙΖΑ, μια διαδικασία πρωτότυπη και αναγκαία για το εγχείρημά μας. Πραγματοποιείται σε ένα γενικά ευνοϊκό, θετικό κλίμα για το ΣΥΡΙΖΑ, σε μια στιγμή έντασης της πολιτικής κρίσης, σε μια στιγμή που μεγάλα τμήματα του εργαζόμενου κόσμου και της νεολαίας ενδιαφέρονται για το ΣΥΡΙΖΑ και στέκονται θετικά απέναντί του. Σε αυτές τις συνθήκες, είναι ιδιαίτερα αναγκαίο να συζητήσουμε και να εκτιμήσουμε τη μέχρι τώρα πορεία μας και να χαράξουμε έναν πολιτικό προσανατολισμό που να ανοίγει προοπτικές για την υπόθεση της Αριστεράς στη χώρα μας.
Η ανταπόκριση στις ανάγκες ενότητας στη δράση της Αριστεράς
Μέσα σε μια κατάσταση μεγάλης αναξιοπιστίας της πολιτικής Αριστεράς στη χώρα μας, ιδιαίτερα όπως εκφραζόταν από το δίπολο ανάμεσα στις δύο βασικές συνιστώσες (ΚΚΕ και ΣΥΝ), όπου ο ένας πόλος χαρακτηριζόταν από μια δογματική-σεχταριστική και έντονα οργανωτικίστικη αντίληψη, ενώ ο άλλος πόλος χαρακτηριζόταν από την ανοιχτή υποστήριξη του κυβερνητισμού, της κεντροαριστεράς, της κοινοβουλιολαγνείας, των αστικών πολιτικών τρόπων και συμπεριφορών, και με συνολικά ελάχιστη επιρροή στα φτωχά στρώματα, ήρθε τα τελευταία 2-3 χρόνια το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ να ταράξει τα νερά προς θετική κατεύθυνση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, σαν ενωτικό, αριστερό, αντινεοφιλελεύθερο εγχείρημα, ο προσανατολισμός του στα κινήματα και στους αγώνες, ο καθαρός αντιπολιτευτικός του λόγος και οι πρωτοβουλίες τις οποίες πήρε ή στήριξε, κατέγραψε ένα θετικό εκλογικό αποτέλεσμα στις εκλογές της 16/9 και συνεχίζει να ενισχύεται από τη φθορά και την κρίση του δικομματισμού, αποτελώντας την έκπληξη στο πολιτικό τοπίο. Είναι λάθος να θεωρηθεί η επιτυχία μόνο και κυρίως σαν αποτέλεσμα της κρίσης του ΠΑΣΟΚ και ως η μοναδική δεξαμενή άντλησης επιρροής και υποστήριξης να θεωρείται ο "σοσιαλιστικός χώρος". Η επιτυχία του ΣΥΡΙΖΑ εξηγείται από ένα συνδυασμό λόγων: την κίνηση του κόσμου τα τελευταία χρόνια, τις αντιστάσεις και τους αγώνες που γνωρίσαμε, την τεράστια οικονομική συμπίεση των εργαζομένων, τη φθορά του δικομματισμού. Σε όλα αυτά ο ΣΥΡΙΖΑ κατόρθωσε να ανταποκριθεί, έστω και στοιχειωδώς, και αυτό μεταφράζεται και στην απόκτηση εμπιστοσύνης και στήριξης από κόσμο της Αριστεράς, κυρίως, και, δευτερευόντως, στην επιρροή στο χώρο του ΠΑΣΟΚ.
Το χαμόγελο του ΣΥΡΙΖΑ είναι η επιβεβαίωση μιας κατεύθυνσης προς τα αριστερά, μιας ενωτικής προσπάθειας και ορισμένων σχέσεων που έχουν κατακτηθεί και που έρχονται σε αντίθεση με όσα κυριαρχούσαν, π.χ. την περίοδο του 2004-2005. Από τον "κλινικά νεκρό" ΣΥΡΙΖΑ την επομένη των εκλογών του 2004, με την κυνική συμπεριφορά της τότε ηγεσίας του ΣΥΝ απέναντι στο εγχείρημα, οδηγηθήκαμε στις ανατροπές των μεγάλων νεολαιίστικων αγώνων, στις πετυχημένες αυτοδιοικητικές συνεργασίες και στο σωστό σύνθημα "αριστερά και ενωτικά", που άνοιξε την προεκλογική καμπάνια και σηματοδότησε τη νέα πορεία του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτές οι υπενθυμίσεις έχουν τη σημασία τους, γιατί δείχνουν ότι δεν υπάρχουν σινικά τείχη ανάμεσα στις διάφορες στάσεις και, επίσης, δείχνουν ότι μάλλον συνυπάρχουν πάντα σε διαφορετικές αναλογίες και σχέσεις, αφενός, τα χαρακτηριστικά μιας αριστερής-ενωτικής και, αφετέρου, μιας ηγεμονιστικής (στην ουσία αστικής) στάσης απέναντι στο θέμα της κοινής δράσης της Αριστεράς…
Έτσι σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αγκαλιάσει περισσότερο κόσμο, αποτελεί μια ελπίδα, αποτελεί ένα δείκτη μιας ορισμένης αριστερής στροφής και συμπεριφοράς δυνάμεων της αριστεράς (πολιτικής και κοινωνικής). Σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο κατόρθωσε να είναι μια σημαντική αναφορά για όσους αγωνίζονται, για κινήματα και αντιστάσεις.
Το κεντρικό ζήτημα αυτή τη στιγμή δεν είναι να "βλογάμε τα γένια μας", αλλά να αναρωτηθούμε και να πράξουμε ώστε ο ΣΥΡΙΖΑ να συμβάλει στην ανασυγκρότηση της Αριστεράς, στην ανάπτυξη κινημάτων και αντιστάσεων, στην οικοδόμηση ενός πολιτικού και κοινωνικού μετώπου ανατροπής του νεοφιλελευθερισμού. Η τέτοια τοποθέτηση υπονοεί πως η ταύτιση του ΣΥΡΙΖΑ με την Αριστερά ή του ΣΥΡΙΖΑ με τους αγώνες και τα κινήματα είναι λαθεμένη, καθώς επίσης και ότι απέχουμε πολύ από το να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ το κοινωνικό και πολιτικό μέτωπο των εργαζομένων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ θα ανταποκριθεί στις προσδοκίες εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, θα συμβάλει στην ανασυγκρότηση της Αριστεράς και των κινημάτων, στο βαθμό που θα μονιμοποιηθούν και θα βαθύνουν κάποια χαρακτηριστικά, από τα οποία τα κυριότερα είναι:
-
Η στάση των συνιστωσών μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ να οδηγεί σε ένα πανελλαδικό ρίζωμα του εγχειρήματος και, κυρίως, να προσανατολίζει τις δυνάμεις του και τις προσπάθειες προς μια κινητοποίηση και κατάκτηση θέσεων μέσα στο κίνημα.
-
Η λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ, κεντρικά και τοπικά-κλαδικά, να είναι μέτρο των προσπαθειών που γίνονται και να προχωρά στην πράξη και όχι στα λόγια και τις διακηρύξεις.
-
Να διατυπωθεί και να διασαφηνιστεί το πολιτικό και κοινωνικό πρόγραμμα, που θα εκφράζει τους στόχους, τα αιτήματα, τις ανάγκες των "από τα κάτω", τους εργαζόμενους και τη νεολαία.
Το δίλημμα και οι πολιτικές ευκαιρίες
Αν μείνουμε λίγο πιο ουσιαστικά στον απολογισμό του ΣΥΡΙΖΑ, θα δούμε ότι δεν έχει ξεκαθαριστεί το αν μας ενδιαφέρει πραγματικά και ουσιαστικά η συγκρότησή του και η δράση του στην κοινωνία ή απλώς η διατήρησή του σαν ένα αναγνωρίσιμο, εκλογικό κυρίως, σχήμα. Ο απολογισμός του ΣΥΡΙΖΑ είναι φτωχός όσον αφορά τις διαδικασίες συγκρότησής του. Η συστηματική υποτίμηση της Γραμματείας, η ύπαρξη πολλών κέντρων απόφασης και, κυρίως, το μονοπώλιο των αποφάσεων και της εκπροσώπησης από το ΣΥΝ, η μη λειτουργία τοπικών επιτροπών με διάφορα προσχήματα, η διαλυτική παραπομπή και καθυστέρηση πολλών αποφάσεων, πρακτικών βημάτων και πρωτοβουλιών είναι ορισμένες από τις εκδηλώσεις της σχετικής αδιαφορίας για την πορεία συγκρότησης και ενίσχυσης του ΣΥΡΙΖΑ.
Δεν ήταν μία η φορά που ακόμα και η Γραμματεία πληροφορείτο μέσω του Τύπου για προτάσεις και δηλώσεις που δέσμευαν όλους, χωρίς να έχει υπάρξει καμία συζήτηση προηγουμένως. Δεν ήταν μία η φορά που η Γραμματεία παρενέβη για να προλάβει μεγαλύτερες παρανοήσεις και προβλήματα από μονομερείς πρωτοβουλίες που γίνονταν στο όνομα συνολικά του ΣΥΡΙΖΑ. Τέλος, μέχρι τώρα, δεν έχει γίνει εφικτό να υπάρχει μια ουσιαστική επαφή και σύνδεση με την κοινοβουλευτική ομάδα.
Η ΚΟΕ θεωρεί τρία τα κυριότερα πολιτικά ζητήματα, στα οποία θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά τα πράγματα, αν υπήρχε άλλη πολιτική στάση: α) Στο θέμα των πυρκαγιών να είχε αναληφθεί μια μεγάλη πρωτοβουλία κινητοποίησης από το ΣΥΡΙΖΑ. Σε αυτό υπήρξε κατηγορηματική άρνηση σχεδόν απ’ όλους. β) Στο θέμα της πολιτικής κρίσης να επικεντρώνονταν όλα στο άμεσο περιβάλλον και στον ίδιο τον Καραμανλή, και όχι να παραμένουμε σε επίπεδο κριτικής ή και προτάσεων για το υπουργείο Πολιτισμού (φτάσαμε, μάλιστα, στο σημείο να δηλώνουμε ότι θα προστατέψουμε τον Καραμανλή, αν είναι θύμα εκβιασμού…) γ) Όλες οι αναφορές σε κυβέρνηση της Αριστεράς, σε νέα κυβέρνηση με πυρήνα τις δυνάμεις του Μεγάλου Συνασπισμού και λοιπά δίνουν ίσως περισσότερο έμφαση στον κυβερνητισμό -που οι διακηρύξεις είχαν αποκλείσει για μεγάλο χρονικό διάστημα- και κάνουν κάποια άλματα για την εποχή και τους συσχετισμούς που υπάρχουν. Αυτές οι όχι τυχαίες αναφορές θα μας παιδέψουν για αρκετό καιρό, εκτός αν αποφασίσουμε να τις αποσύρουμε ή να τις συζητήσουμε πρώτα σοβαρά και μετά να τις διακηρύσσουμε. Γιατί είναι σωστό να ζυμώνουμε έναν διαφορετικό ρόλο της Αριστεράς και είναι σωστό να την προβάλλουμε σαν μια δύναμη που πρέπει και μπορεί να πρωταγωνιστήσει μέσα στην κοινωνία. Την ίδια στιγμή, για να είμαστε πιο αξιόπιστοι, είναι αναγκαίο να μιλήσουμε και για το ποιες αλλαγές πρέπει να γίνουν πρώτα μέσα στην Αριστερά.
Επίσης, ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε, αντί να τοποθετείται απέναντι σε καθετί που φέρνει η επικαιρότητα, να προετοίμαζε μια μεγάλη καμπάνια για την ακρίβεια και τον έλεγχο στις τιμές, στην οποία συντονισμένα, πρόεδρος, κοινοβουλευτική ομάδα, γραμματεία, τοπικές επιτροπές κ.λπ. να δραστηριοποιούνταν για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Ένας τέτοιος τρόπος κίνησης θα δημιουργούσε μια άλλη συνείδηση, ειδικά στα πιο φτωχά στρώματα, και θα συσπείρωνε και θα ενεργοποιούσε περισσότερο κόσμο γύρω από το ΣΥΡΙΖΑ. Τηρουμένων των αναλογιών, κάτι σαν την κίνηση που κάναμε για το ασφαλιστικό (υλικό, αφίσα, συγκεντρώσεις κ.λπ.), αλλά πολύ πιο συντονισμένα και αποτελεσματικά.
Τολμηρή Αριστερά, που θα θέλει να έχει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο μέσα στην κοινωνία και θα το διακηρύσσει, που θα αξιοποιεί πολιτικές ευκαιρίες και, κυρίως, θα ανατρέπει συσχετισμούς προς όφελος των κοινωνικών δυνάμεων που θέλει να εκφράσει, προβάλλοντας κατάλληλες θέσεις και προτάσεις: Αυτή θα είναι μια σύγχρονη, ενωτική, μαχητική, πρωταγωνιστική, χρήσιμη Αριστερά.
Η συμμετοχή μας στο ΣΥΡΙΖΑ για να αλλάξουν τα πράγματα στη χώρα και την Αριστερά
Έχει συμβεί πολλές φορές, στις στιγμές της μεγαλύτερης ευφορίας, να κρύβονται όροι μιας αποτυχίας ή ενός ξεφουσκώματος. Δεν κάνουμε τις Κασσάνδρες, αλλά πρέπει να διαφυλάξουμε το εγχείρημά μας – όχι από έναν αριστερισμό, αλλά από μια απογείωση από την πραγματικότητα.
Η ΚΟΕ πιστεύει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει δικαιολογήσει την ύπαρξή του σαν ένα ενωτικό εγχείρημα της Αριστεράς για την αντιμετώπιση της νεοφιλελεύθερης και νεοταξικής πολιτικής. Η αποτροπή της νεοφιλελεύθερης επίθεσης, η διάνοιξη μετώπων και η ενίσχυση αντιστάσεων και κινημάτων είναι η βασική του ενασχόληση, και το μέγιστο σημείο που μπορεί να φτάσει είναι να συμβάλλει στην οικοδόμηση ενός πλατιού πολιτικού και κοινωνικού μετώπου. Η ενότητα της Αριστεράς, των εργαζομένων και των κινημάτων είναι τρία επίπεδα στα οποία δίνει και θα δίνει για καιρό εξετάσεις το όποιο ελπιδοφόρο εγχείρημα της Αριστεράς. Χρειαζόμαστε ένα πολιτικό κέντρο, που να παράγει πολιτική, τακτικές, καμπάνιες, λόγο. Χρειαζόμαστε μια συστηματική παρέμβαση και επιρροή μέσα στο χώρο των εργαζομένων, γιατί αυτός πλήττεται περισσότερο και γιατί αυτός είναι η ραχοκοκαλιά της αντίστασης. Χρειαζόμαστε το συντονισμό και την ενότητα των κινημάτων, γιατί σκόρπιοι αγώνες και προσπάθειες έχουν μικρή αποτελεσματικότητα. Αυτή η ενότητα Αριστεράς, εργαζομένων, κινημάτων μπορεί να μας συγκροτήσει ως αντίπαλο στην αστική πολιτική, μπορεί να οικοδομήσει μια προοπτική.
Η κομμουνιστική αριστερά μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ έχει να συμβάλει σε αυτή την ενότητα με προτάσεις, πρωτοβουλίες, συνθήματα και πράξη, έχει να δείξει και να πείσει για την ορθότητα αυτού του προσανατολισμού. Αυτός ο προσανατολισμός γειώνει το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ στην πραγματικότητα, υποβοηθά στην απόκτηση μιας λαϊκότητας και στην αναγνώρισή του από τα πιο φτωχά και πληττόμενα τμήματα του πληθυσμού, τον μετατρέπει σε υπολογίσιμη δύναμη.
Η κομμουνιστική αριστερά μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει πως "σταθερό είναι ό,τι κατακτιέται από τις μάζες", και από την άποψη αυτή τα ουσιαστικά προχωρήματα δεν έχουν μόνο τον ορίζοντα των εκλογικών διαδικασιών. Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να αποδείξει ότι είναι σε θέση να αποτρέψει γεγονότα που θέλει να επιβάλει η αστική τάξη και να δημιουργήσει γεγονότα που να είναι θετικά για τη ζωή και την πάλη των εργαζομένων και της νεολαίας. Τα μέτωπα και τα κινήματα αλλά και η υπόθεση της Αριστεράς δεν είναι μια δημοσκόπηση, ούτε υπόθεση εκλογολόγων.
Η ΚΟΕ μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να συμβάλει στην οικοδόμηση ενός μίνιμουμ προγράμματος πάλης, που να εκφράζει τους "από κάτω", ενός προγράμματος στο οποίο οι "από κάτω" να αναγνωρίζουν τα αιτήματα και τις ανάγκες τους. Παράλληλα, η ΚΟΕ πιστεύει ότι σήμερα είμαστε πιο νομιμοποιημένοι να διακηρύξουμε πως μόνο ο σοσιαλισμός σαν κοινωνικό σχέδιο μπορεί να είναι μια βιώσιμη και ουσιαστική προοπτική για τους εργαζόμενους, πως μόνο αυτό το σχέδιο μπορεί να μας βγάλει από τα αδιέξοδα και τις γενοκτονίες του καπιταλισμού. Τόσο το άμεσο πρόγραμμα πάλης όσο και ο σοσιαλισμός σαν προοπτική έχουν ανάγκη από πολλές αποσαφηνίσεις και διευκρινίσεις. Αυτά δεν μπορεί πάντα να παραπέμπονται στις ελληνικές καλένδες.
Συμμετέχουμε στο ΣΥΡΙΖΑ γιατί η υπόθεση της ενότητας Αριστεράς, εργαζομένων, κινημάτων πρέπει να διανύσει μια ορισμένη πραγματική πορεία και δοκιμασία (με επιτυχίες, λάθη, προσπάθειες, τριβές κ.λπ.) και δεν μπορεί να προκύψει μέσα από "καθαρότητες" και διακηρύξεις "ορθοδοξίας".
Ο ανοιχτός χαρακτήρας του ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ επομένως δεν αντιμετωπίζεται σαν μια "παράταξη της Αριστεράς", αλλά σαν ένα διαρκές εγχείρημα συμβολής στην τριπλή ενότητα που περιγράψαμε, ένα διαρκές εγχείρημα για την οικοδόμηση ενός πολιτικού και κοινωνικού μετώπου. Αυτό υποδηλώνει έναν ανοιχτό χαρακτήρα του εγχειρήματος, ένα βαθύ δημοκρατισμό που πρέπει να το διέπει, μια διαρκή πρόσκληση σε όλη την πολιτική και κοινωνική Αριστερά.
Στις σημερινές συνθήκες -αν θέλουμε να λειτουργούμε κάτω από το πρίσμα της συγκεκριμένης ανάλυσης της συγκεκριμένης κατάστασης και να απολογούμαστε στη βάση της ταξικής θέσης και πρακτικής που έχουμε- ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί και πρέπει να αλλάξει το τοπίο πρωταρχικά στο επίπεδο των συσχετισμών μέσα στην κοινωνία και την πολιτική ζωή, προς όφελος των εργαζομένων, με την έννοια της συγκέντρωσης και συσσώρευσης δυνάμεων γύρω από το εγχείρημα αυτό και τα κινήματα. Έτσι θα γίνει υπολογίσιμη δύναμη που θα εκφράζει τους "από κάτω" και θα δημιουργεί μια σύγχρονη προοπτική.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, συνεπώς, δεν είναι ο πυρήνας μιας νέας κυβερνητικής κοινωνικής πλειοψηφίας ούτε ένα νέο κόμμα. Και στα δύο χρειάζεται προσγείωση. Η ανασύνθεση και ανασυγκρότηση της Αριστεράς δεν θα γίνει μέσα από τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ σε κόμμα, αλλά και ούτε θα βαφτίσουμε το ψωμί σε νηστίσιμα ψάρια, γιατί είναι ωραίο να λέμε μεγάλα λόγια.
Από τη στιγμή που συμφωνούμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ένα νέο κόμμα, αλλά ένα εγχείρημα ενότητας αριστερών δυνάμεων και συσπείρωσης ανένταχτων αριστερών, τα κρίσιμα θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν είναι:
-
Επιμονή και σταθερότητα στο ενωτικό στοιχείο, συνεχής αναφορά και έκκληση σε όλες τις δυνάμεις της Αριστεράς, σε όλες τις δυνάμεις που πλήττονται από το νεοφιλελευθερισμό, σε όλες τις δυνάμεις που θέλουν να αγωνιστούν για την ανατροπή του: "Όλοι μαζί μπορούμε να νικήσουμε".
-
Επιμονή και σταθερότητα στην πράξη, στις αντιστάσεις, στα κινήματα. Ο λόγος, το παράδειγμα και η εικόνα μπορεί να βοηθήσουν αλλά δεν μπορεί να αντικαταστήσουν τη δράση και την πράξη, δεν μπορεί να υποκαταστήσουν τα κινήματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ, για να συμβάλει στα κινήματα και στις αντιστάσεις, πρέπει να έχει διαρκή παρουσία και συγκεκριμένη, σχεδιασμένη παρέμβαση και ενίσχυση των αντιστάσεων και των κινημάτων.
Για να γίνουν αυτά πραγματικότητα
-
Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να λειτουργεί. Όχι στα λόγια αλλά στην πράξη, για να υπάρχει πράξη. Θα πρέπει να συζητιούνται τα πλέον σοβαρά θέματα πριν να γίνουν κάθε φορά δηλώσεις και ανακοινώσεις. Να συντονίζονται όλα τα μέρη του, και όχι να διασκορπίζονται οι ενέργειες.
-
Ποια θα είναι η σχέση του ΣΥΡΙΖΑ με το ΣΥΝ; Θα συνεχιστεί η κατάσταση ως έχει (περίπου να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ το εκλογικό σχήμα του ΣΥΝ) ή θα τροποποιηθεί σε συνάρτηση με το χαρακτήρα και τη δομή του ΣΥΡΙΖΑ;
Με αυτές τις σκέψεις, καλούμε όλο το δυναμικό του ΣΥΡΙΖΑ να πάρει μέρος δραστήρια στην Πανελλαδική Σύσκεψη στις 14-16 Μαρτίου. Για να δώσουμε νέα πνοή στο εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ, για να συνεχίσει η "δοκιμή", για την προώθηση της ενότητας Αριστεράς, εργαζομένων και κινημάτων.