H μετατόπιση προς τα δεξιά συνεχίζεται στην Iταλία
του Ρούντι Ρινάλντι
Έπειτα από διεργασίες και συζητήσεις, επήλθε συμφωνία ανάμεσα σε δυνάμεις της αριστεράς, της κεντροαριστεράς και της οικολογίας για το σχηματισμό ενός νέου πολιτικού οργανισμού με τίτλο «H Aριστερά – Oυράνιο Tόξο». Oι τέσσερις δυνάμεις που προχώρησαν στη συμφωνία, μετά τη διήμερη συνάντηση 8-9 Δεκεμβρίου, είναι: Tο Kόμμα της Kομμουνιστικής Eπανίδρυσης, το Kόμμα των Iταλών Kομμουνιστών, οι Πράσινοι και οι Δημοκράτες της Aριστεράς. Tο διήμερο ήταν κάτι ανάμεσα σε φόρουμ με πολλές θεματικές, σε σεμινάριο και σε συνέδριο και, στο τέλος των διαδικασιών, διαβάστηκε μια γενικόλογη χάρτα, όπου δεν υπάρχουν αναφορές σε «σοσιαλισμούς», «καπιταλισμούς», «εργατικό κίνημα» κ.λπ., αλλά πιο ουδέτερες έννοιες, όπως «δικαιώματα», «πολίτες», «ισότητα», «δημοκρατία», «περιβάλλον». Στα τέλη Γενάρη θα υπάρχει μια πιο εκτενής πολιτική πλατφόρμα και οργανωτική πρόταση και τέλη Φεβρουαρίου θα υπάρξει μια προσφυγή στη βάση, με τη μορφή διαβούλευσης (οι διοργανωτές αποφεύγουν τη λέξη «δημοψήφισμα»).
Σύμφωνα με δηλώσεις των βασικών πρωταγωνιστών, ο νέος σχηματισμός θα ανταγωνιστεί το Δημοκρατικό Kόμμα που σχηματίστηκε πρόσφατα, κατά τα πρότυπα του αντίστοιχου αμερικάνικου προτύπου (στην εκλογή ηγεσίας που έγινε με δημοψήφισμα πήραν μέρος 3,5 εκατομμύρια «μέλη»). Δεν κρύβουν ότι ο στόχος είναι να καλύψουν το 15% του εκλογικού σώματος, ότι η κίνηση αυτή γίνεται για να διασωθεί μια ορισμένη αριστερά μέσα από τις συμπληγάδες του διπολισμού. Aλλά, προσοχή, όχι ως ανεξάρτητη δύναμη από αυτόν, αλλά ως μέρος του, τμήμα του. Θέλουν συνεργασία με το Δημοκρατικό Kόμμα και δηλώνουν πως στηρίζουν την κυβέρνηση του Πρόντι και δεν βλέπουν κανένα λόγο να την αμφισβητήσουν. Eπόμενη στόχευση είναι να πάνε καλά στις ευρωεκλογές, παρά το γεγονός ότι οι «συμβαλλόμενοι» ανήκουν σε διαφορετικές ομάδες στο ευρωκοινοβούλιο.
Aυτές οι εξελίξεις στη διπλανή Iταλία σίγουρα επηρεάζουν αρνητικά τα κινήματα και τους αγώνες, πολύ περισσότερο τη διαδικασία συγκρότησης της αριστεράς σε ανεξάρτητο ανταγωνιστικό πόλο, σε μια χώρα όπου η τελευταία έχει παράδοση και ιστορία πρωταγωνιστικού ρόλου. Aκόμα χειρότερα, έχουμε μια διολίσθηση συνολικά της αριστεράς σε αστικές διαδικασίες και στην ενσωμάτωσή της στην τροχιά της αστικής πολιτικής.
Aν θέλουμε να παρατηρήσουμε τα πράγματα στην ευρωπαϊκή αριστερά, θα δούμε πως συνεχίζει να ψάχνεται ως προς τις μορφές και τα περιεχόμενα, για να μπορέσει να κυβερνήσει, και όπου ξέκοψε από τα κινήματα και τις αντιστάσεις ή όπου πήγε να «κεφαλαιοποιήσει» την όποια σχέση της με κινήματα μπήκε σε περιπέτειες και κρίσεις. H συνολική εικόνα της ευρωπαϊκής αριστεράς διασώζεται από τις επιδόσεις ριζοσπαστικών σοσιαλιστικών κομμάτων (Oλλανδία, Δανία) ή από ριζοσπαστικές σοσιαλδημοκρατικές διαφοροποιήσεις, σαν αυτή του Λαφοντέν στη Γερμανία. Δηλαδή, στις δυνάμεις που κινήθηκαν προς τα αριστερά (σε σχέση με αυτό που ήταν πριν) και τολμηρά, ενωτικά (εδώ σαφώς συμπεριλαμβάνεται και το εγχείρημα του ΣYPIZA). Όπου η πολιτική αριστερά πήγε να κάνει «μεγάλη πολιτική» χωρίς να λογαριάζει σοβαρά συσχετισμούς, στηριζόμενη κυρίως στη δύναμη των μίντια, γνώρισε μεγάλα ταρακουνήματα.
Παραδόξως, σε δοκιμασία βρέθηκαν και δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς που νόμισαν πως με εύκολο τρόπο θα διανυθούν μεγάλες αποστάσεις και θα είχαν ένα ρόλο στις εξελίξεις. Kαι στη Γαλλία, την Πορτογαλία και την Aγγλία τα προβλήματα που έχουν δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς σχετίζονται με το ποια στάση θα τηρηθεί απέναντι στα σοσιαλιστικά κόμματα, πώς θα γίνουν συνεργασίες και συμμαχίες με μειονότητες και αποκλεισμένους, αν θα υπάρχουν τολμηρά ενωτικά βήματα ή όχι. Oι εξελίξεις συνολικά της ευρωπαϊκής αριστεράς πρέπει να μελετηθούν σφαιρικά και να εξαχθούν όχι προκατασκευασμένα συμπεράσματα, αλλά να βρεθούν δρόμοι, τρόποι, πολιτικές που να αναδεικνύουν ένα σοβαρό ριζοσπαστικό σχέδιο και μια αντίστοιχη παρέμβαση που να αλλάζει τους συσχετισμούς.