Ο ανταγωνισμός ΗΠΑ – Ρωσίας εμπλέκει την Αθήνα
του Γιώργου Αναστασίου
Εντυπωσίασε η σπουδή της Ντόρας Μπακογιάννη να σταθεί στο πλάι των ΗΠΑ, καταδικάζοντας τις ρωσικές αντιδράσεις για την εγκατάσταση του αμερικανικού πυραυλικού συστήματος στην Τσεχία και την Πολωνία. Ενώ όλες οι δυτικές χώρες τήρησαν προσεκτική στάση και φρόντισαν να μην αναμιχθούν στην αντιπαράθεση, η δουλική ελληνική κυβέρνηση ήταν η μοναδική που έσπευσε να υποστηρίξει τους «μεγάλους συμμάχους μας». Η άστοχη (;) παρέμβαση της Μπακογιάννη προκάλεσε θόρυβο και πολλαπλές αντιδράσεις της ρωσικής πλευράς. Μεταξύ άλλων, ο Ρώσος πρέσβης στην Αθήνα ζήτησε εξηγήσεις για τη «μονόπλευρη τοποθέτηση», υπενθυμίζοντας ότι η Μπακογιάννη δεν βρήκε τίποτα να πει για την αιτία της αντιπαράθεσης, δηλαδή την εγκατάσταση πυραύλων μέσου βεληνεκούς που απειλούν τη Ρωσία. Υπήρξαν βέβαια και μάλλον ειρωνικά σχόλια κύκλων της ρωσικής διπλωματίας για τις ανησυχίες της Μπακογιάννη, όπως: «Αφού το ελληνικό υπουργείο Eξωτερικών επιθυμεί να ασχοληθεί με διεθνή θέματα, γιατί δεν θέτει σε ευρωπαϊκό επίπεδο και το ζήτημα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ρωσόφωνων που ζουν στην Eσθονία;» (να που και το Κρεμλίνο έχει χιούμορ!).
Η προκλητικά φιλοαμερικάνικη στάση της Μπακογιάννη συνέπεσε με την ευθεία παρέμβαση του Τσαρλς Ρις, πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, που προσπάθησε να αποτρέψει την υλοποίηση του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης και «συνέστησε» στην Ελλάδα να αντικαταστήσει τις ρωσικές πηγές ενέργειας με φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. Η αντιπαράθεση κορυφώθηκε με την ανακοίνωση από το Ρώσο πρέσβη μετά την επίσκεψή του στον Καραμανλή αυτή την Τρίτη, ότι στην επικύρωση της σχετικής διακρατικής συμφωνίας Ρωσίας-Ελλάδας-Βουλγαρίας για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης θα παραστεί και ο ίδιος ο Πούτιν. Η επικείμενη επίσκεψη του Ρώσου προέδρου στην Ελλάδα, για δεύτερη φορά μέσα σε λίγους μήνες, υπογραμμίζει τη σημασία που δίνουν οι Ρώσοι στην κατασκευή ενός αγωγού που θα ελέγχουν, και την όξυνση του ανταγωνισμού τους με τις ΗΠΑ για τον έλεγχο των πρώτων υλών και των εξίσου σημαντικών τρόπων μεταφοράς τους. Η Ελλάδα και η ευρύτερη περιοχή δέχονται έτσι αυξανόμενη πίεση από τον ανταγωνισμό ανάμεσα στους πιο δυνατούς διεθνείς «παίκτες». Ανταγωνισμό που σημαδεύεται από τη συνεχιζόμενη πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ, με εντεινόμενη όμως την ενίσχυση του ρόλου και των φιλοδοξιών της Ρωσίας.
Σ’ αυτό το κλίμα, και ενώ ο ανταγωνισμός αγγίζει πλέον άμεσα και την Ελλάδα, η ραγιάδικη νοοτροπία της ελληνικής άρχουσας τάξης δεν επιτρέπει την παραμικρή εκμετάλλευση των αντιθέσεων προς όφελος της χώρας. Αντίθετα οδηγεί σε αντιφατικές τοποθετήσεις και αντικρουόμενες επιλογές που μπορεί να ικανοποιούν τον ένα ή τον άλλο ιμπεριαλιστή, αλλά σίγουρα δεν συνιστούν «ελληνική εξωτερική πολιτική». Η λειτουργία της Μπακογιάννη ως Her Master’s Voice αποτελεί το πιο κραυγαλέο, αλλά κάθε άλλο παρά μοναδικό παράδειγμα.