Το πότε, πώς, κάτω από ποιους όρους και ποιες συνθήκες θα φύγει η κυβέρνηση Καραμανλή είναι ζήτημα μεγάλης σημασίας. Η Αριστερά οφείλει να πρωτοστατήσει σε ένα μεγάλο λαϊκό ρεύμα αντίστασης και ανατροπής όλων των νεο-φιλελεύθερων αντιλαϊκών πολιτικών, μέτρων και νόμων.
Σε όλες σχεδόν τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις, η δεύτερη τετραετία είχε ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά. Η δεύτερη τετραετία του ΠΑΣΟΚ (και του Ανδρέα Παπανδρέου) το 1985-1989, η δεύτερη τετραετία της διακυβέρνησης Σημίτη το 2000-2004 – και τώρα η δεύτερη τετραετία Καραμανλή. Σε όλες τις περιπτώσεις, αμέσως μετά το κέρδισμα των εκλογών, εξαπολύεται ένα μεγάλο αντιλαϊκό κύμα, το οποίο προκαλεί σημαντική λαϊκή δυσαρέσκεια και φθορά της κυβέρνησης. Η κατάσταση περιπλέκεται από αντιπαραθέσεις ανάμεσα στις αστικές πτέρυγες. Ξεσπούν μεγάλα σκάνδαλα. Και ακολουθεί μια κυβερνητική εναλλαγή ανάμεσα στα δύο κόμματα του αστισμού, τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, με την εκάστοτε "νέα διακυβέρνηση" να παραμένει στην ίδια πολιτική κατεύθυνση. Η Αριστερά οφείλει να δουλέψει ώστε τούτη τη φορά να μην έρθουν έτσι τα πράγματα, αξιολογώντας τρεις σοβαρές διεργασίες.
1. Φουντώνει η αντικυβερνητική δυσαρέσκεια
Η κυβέρνηση Καραμανλή υφάρπαξε πριν από ένα χρόνο την ψήφο του λαού. Προχώρησε άμεσα τις ζωτικές για τον αστισμό μεταρρυθμίσεις (ασφαλιστικό, παιδεία, εργασιακό στο δημόσιο), μοίρασε δουλειές στους μεγαλοεργολάβους, φοροαπαλλαγές και χαριστικές ρυθμίσεις στο μεγάλο κεφάλαιο, άφησε ανεξέλεγκτη την κερδοσκοπία στην αγορά, ξεπούλησε ΟΤΕ και λιμάνια και ετοιμάζει Ολυμπιακή, ΟΣΕ, ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ. Απάντησε με κυνική αδιαφορία στις αντιδράσεις, στις μεγάλες λαϊκές διαδηλώσεις. Αλλά, ταυτόχρονα, στη συνείδηση του λαού υπέστη μεγάλη φθορά, η οποία επιταχύνθηκε καθώς βρέθηκε στο επίκεντρο ενός κυκεώνα σκανδάλων, που αποκαλύπτουν σκανδαλώδεις υπηρεσίες στον κόσμο του πλούτου. Αυτό επιβεβαιώνει η ιστορία της SIEMENS, η κομπίνα με τα αποθεματικά των Ταμείων και τα ομόλογα, οι βρωμιές του Ζαχόπουλου και τα κυκλώματα εκβιασμών, το καρτέλ στην ακτοπλοΐα και ο Παυλίδης, το καρτέλ στο γάλα και οι "κουμπάροι", το καρτέλ υπουργών, εφοπλιστών και εκκλησίας για το real estate της εκκλησιαστικής περιουσίας.
Η κυβέρνηση Καραμανλή εφάρμοσε απαρέγκλιτα το νεοφιλελεύθερο δόγμα να δίνει παροχές, νομότυπες και σκανδαλώδεις, στους πλούσιους και να περιορίζει δραματικά τα λαϊκά εισοδήματα. Σήμερα, το μοντέλο αυτό φτάνει στο όριό του, καθώς ο λαός δεν αντέχει κι άλλη υποβάθμιση. Η κυβέρνηση οδηγείται σε νέα σκληρά αντιλαϊκά μέτρα, που θίγουν κυρίως, που φτωχοποιούν, τους λεγόμενους "μικρομεσαίους" καθώς και τους νέους εργαζόμενους – ανάμεσά τους κι ένα μεγάλο τμήμα της εκλογικής βάσης της ΝΔ. Το φούντωμα της λαϊκής δυσαρέσκειας ενάντια στην πιο αντιλαϊκή κυβέρνηση της μεταπολίτευσης είναι αναπότρεπτο. Το ζήτημα είναι να υπάρξουν πρωτοβουλίες από την Αριστερά, έτσι ώστε να πάρει προοδευτικό και αγωνιστικό πρόσημο (γιατί πάντα για το σύστημα υπάρχουν οι εφεδρείες της ακροδεξιάς και της αμερικανοποίησης-απάθειας).
2. Αναδιάταξη-αλλαγή του πολιτικού σκηνικού
Σίγουρα δεν θα έχουμε μια γραμμική μετακίνηση από το ένα κόμμα του δικομματισμού στο άλλο, όπως στις άλλες περιπτώσεις "δεύτερης τετραετίας". Θα έχουμε πιο περίπλοκες εξελίξεις, καθώς το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να πείσει ότι είναι κάτι διαφορετικό από τη ΝΔ. Έτσι:
-
Η κυβέρνηση Καραμανλή χάνει συμμάχους στα δυναμικά κέντρα εξουσίας. Η ΕΕ θέτει εκ νέου ζήτημα επιτήρησης της οικονομίας. Παράγοντες της δεξιάς παράταξης περνούν σε αντιπολιτευτικές θέσεις, είτε γιατί ρίχνονται (Κοντομηνάς – ALPHA, Κυριακού – Antenna) είτε για να μην εισπράξουν την κυβερνητική φθορά (Γιάννα Αγγελοπούλου). Περιορίζονται οι δυνατότητες Καραμανλή και τα κύρια όπλα που του απομένουν είναι η συσπείρωση ενός νεοσυντηρητικού κομματιού καθώς και τα σκάνδαλα της ΠΑΣΟΚικής περιόδου (τα οποία έχουν αρκετές συνέχειες ακόμη).
-
Το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί να πάρει κεφάλι στο δικομματικό ανταγωνισμό, ντοπάρεται από το κεντροαριστερό επιχειρηματικό λόμπι, θα εντείνει την προβολή ενός δήθεν φιλολαϊκού προφίλ, θα αξιοποιεί τις αποκαλύψεις σκανδάλων, ενώ την ίδια στιγμή θα κάνει επιφανειακή αντιπολίτευση στη νεοφιλελεύθερη ουσία της κυβερνητικής πολιτικής.
-
Η διαφορά ανάμεσα στα δύο κόμματα έχει συρρικνωθεί και η τάση είναι να υπάρξει μια περίοδος δημοσκοπικής ισοδυναμίας, με στόχο τη βήμα το βήμα αναστύλωση του δικομματισμού. Παράλληλα από τα κεντροαριστερά ΜΜΕ θα υπάρχει όλο και πιο έντονη πίεση για συνεργασία ΠΑΣΟΚ -ΣΥΡΙΖΑ. Ενώ ταυτόχρονα παραμένουν ανοιχτές οι αναζητήσεις για εναλλακτικά οχήματα επιχειρηματικής πολιτικής και αμερικανοποίησης της πολιτικής ζωής.
-
Η δυναμική της Αριστεράς παραμένει σημαντική – και αυτό ισχύει ειδικά για τον ΣΥΡΙΖΑ, που για τον αστισμό αποτελεί έναν αστάθμητο και μη προβλέψιμο παράγοντα (σε αντίθεση με το πάντα "νομιμόφρον" ΚΚΕ). Η λαϊκή δυσαρέσκεια αναζητά προς την Αριστερά, η οποία όμως παραμένει με χαμηλό βαθμό κοινωνικής γείωσης. Καθώς μάλιστα δεν κινείται για να αντιμετωπίσει αυτό το βασικό έλλειμμα, η ευκαιρία που όντως υφίσταται, υπάρχει κίνδυνος να μην αξιοποιηθεί
3. Κάλπικος ο φιλολαϊκός μανδύας του ΠΑΣΟΚ
Όλα τα κεντροαριστερά ΜΜΕ πρόβαλαν την ομιλία του Γ Παπανδρέου στη ΔΕΘ σαν ένα "νέο πρόσωπο" του ΠΑΣΟΚ. Πράγματι, υπήρξαν ορισμένες δήθεν "φιλολαϊκές" κορώνες, αλλά αυτές δεν συνιστούν τίποτα περισσότερο από δημαγωγικές διακηρύξεις. Υπάρχουν δύο πλευρές από τις οποίες πρέπει να γίνει κριτική στο ΠΑΣΟΚ. Η μία είναι: γιατί όλα όσα τώρα διακηρύσσει ότι θα κάνει, δεν τα έκανε όταν είχε την εξουσία, γιατί όλα όσα λέει ότι θα καταργήσει τα θεσμοθέτησε το ίδιο όταν ήταν στην εξουσία; Η δεύτερη πλευρά είναι ότι η τωρινή πολιτική που ακολουθεί το ΠΑΣΟΚ, δεν είναι μια πολιτική αντιπολίτευσης στο νεοφιλελευθερισμό και στην κυβέρνηση της ΝΔ. Αντίθετα, στηρίζει τις κεντρικές επιλογές της. Αυτό φαίνεται περίτρανα εκεί όπου υπάρχουν επίδικα (για παράδειγμα, στην αναθεώρηση του Συντάγματος, άρθρο 16). Φαίνεται ακόμη εκεί όπου διαχειρίζεται την εξουσία (Τοπική Αυτοδιοίκηση) και εκεί όπου ασκεί πολιτική (συνδικαλισμός – με τις προδοτικές συμφωνίες ΓΣΕΕ-ΣΕΒ και το ξεδόντιασμα του μεγάλου απεργιακού κινήματος τον περασμένο Μάρτη). Φαίνεται σε επίπεδο ΕΕ, όπου μαζί με τη ΝΔ ψηφίζει την οδηγία Μπολκεστάιν, τη flexicurity, τη στρατηγική της Λισσαβόνας και λέει ναι στην ευρω-συνθήκη και τον ευρωστρατό. Φαίνεται ακόμη στην εξωτερική πολιτική, όπου ταυτιζόμενο με τη ΝΔ στηρίζει κάθε αμρικανοΝΑΤΟϊκό σχεδιασμό (Σούδα, βάσεις, διεύρυνση ΝΑΤΟ, αμερικανόπνευστη ελληνοτουρκική φιλία, σχέδιο Ανάν, κούρσα εξοπλισμών, συμμετοχή στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις).
Γι’ αυτό δεν είναι αρκετή μια τοποθέτηση από την Αριστερά στο μοτίβο: "το ΠΑΣΟΚ λέει κάποια πράγματα, που η Αριστερά τα έλεγε από παλιά, αλλά δεν κάνει αυτοκριτική". Μπορεί να τίθεται το ζήτημα της έλλειψης αυτοκριτικής από το ΠΑΣΟΚ, αλλά δεν είναι αυτό το κύριο. Το κύριο επιχείρημα (και αυτό που αντιστρατεύεται τα κεντροαριστερά σενάρια) είναι ότι το ΠΑΣΟΚ συνεχίζει με αταλάντευτο νεοφιλελεύθερο και νεοταξικό προσανατολισμό.
Χρίστος Καραμάνος
Όταν ο Γ. Παπανδρέου λέει…
"Φορολογούμε τον πλούτο (και της εκκλησίας)", θυμίζουμε ότι το ΠΑΣΟΚ είναι που μείωσε το συντελεστή φορολογίας των επιχειρηματικών κερδών από το 45% στο 35%, για να το φτάσει μετά η ΝΔ στο 25%. Και τώρα που η ΝΔ ανακοινώνει νέα μείωση στο 20%, το ΠΑΣΟΚ συμφωνεί με το πρόσχημα ότι θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίες. Ως προς τη φορολόγηση της εκκλησίας είναι το ίδιο το ΠΑΣΟΚ που τη μείωσε με τον προεκλογικό νόμο 3220/04.
"Χτυπάμε τα μεγάλα και μικρά καρτέλ στην αγορά και προχωράμε στη δημιουργία Ανεξάρτητης Υπηρεσίας Αντιμετώπισης των Καρτέλ", θυμίζουμε ότι οι Ανεξάρτητες Αρχές αποτελούν το φύλλο συκής του δικομματισμού και του νεοφιλελευθερισμού για τη νομιμοποίηση της ασυδοσίας των μονοπωλίων και του κράτους. Η αντιμετώπιση της ακρίβειας απαιτεί ριζικά μέτρα: διατίμηση και κατάργηση του ΦΠΑ στα είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης, γενναίες αυξήσεις στους μισθούς – κι όχι τα "κουλούρια" των προδοτικών συμφωνιών της ΓΣΕΕ με τον ΣΕΒ.
"Κάλυψη, τμηματικά, των ασφαλιστικών εισφορών των νέων, μέχρι τα τέσσερα πρώτα χρόνια της εργασίας τους από κρατική χρηματοδότηση", αυτό εκτός του ότι σημαίνει κρατική επιδότηση της εργοδοσίας θέτει το ερώτημα, τι θα κάνει ο εργοδότης μετά τα τέσσερα χρόνια; Θα απολύει αυτόν που συμπλήρωσε τα τέσσερα χρόνια (εκτός αν δεχτεί να δουλέψει ανασφάλιστος) για να προσλάβει κάποιον που δεν τα έχει συμπληρώσει. Με τα κολπάκια του Γ.Π. (θυμηθείτε ότι από το Λαύριο το 2004 είχε προτείνει τέτοιες "καινοτομίες") η γενιά των 700 ευρώ δεν θα δει άσπρη μέρα.
"Καταργούμε τα Stage", ρωτάμε: το ΠΑΣΟΚ δεν τα έφερε; Το ΠΑΣΟΚ δεν τα χρησιμοποιεί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση; Γιατί δεν σταματά τώρα να τα εφαρμόζει; Το ΠΑΣΟΚ δεν εισήγαγε την έννοια του "απασχολήσιμου" και δεν δημιούργησε τη στρατιά των συμβασιούχων;
"Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα καταργήσει τις ρυθμίσεις της σημερινής κυβέρνησης, που οδηγούν σε μείωση των παροχών και αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και δεν θα εφαρμόσουμε λίστα για τα βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα, που δεν βασίζεται σε επιστημονικά κριτήρια και μετρήσεις", όλοι καταλαβαίνουμε το υπονοούμενο και το τι θα έκανε ο Γ.Π. αν ήταν κυβέρνηση σε συνεργασία με τη ΓΣΕΕ. Επιπλέον: ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν έλεγε ότι θα καταργήσει το νόμο Σιούφα το 1993 αλλά μετά το ξέχασε; Ο νόμος Ρέππα, που ισχύει από 1/1/2008, δεν είναι που οδηγεί σε αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και μείωση των συντάξεων;
"Ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης, η "πράσινη ανάπτυξη. Μια Ελλάδα, πρότυπο κέντρο παροχής ποιοτικών υπηρεσιών στον τουρισμό, στον πολιτισμό, στις υπηρεσίες μεταφορών, στις επικοινωνίες, στην πληροφορική". Αυτό σημαίνει συνέχιση ενός στρεβλού παραγωγικού μοντέλου, με μοχλό τις ιδιωτικοποιήσεις, με συνέχιση της αποβιομηχάνισης, που εντείνει την εξάρτηση και δεν έχει καμμιά σχέση με την αυτοδύναμη ανάπτυξη. Όσο για την "πράσινη ανάπτυξη", ας υπενθυμίσουμε ότι το ΠΑΣΟΚ θέσπισε και στηρίζει δασοκτόνες ρυθμίσεις (ν 3208/03), στήριξε και στηρίζει τους μεγαλοεργολάβους, το εκκλησιαστικό real estate, το ίδιο και την τσιμεντοποίηση (πρόσφατα η Νομαρχία Αθηνών ενέκρινε ένα ακόμη μεγαθήριο του Βωβού σε ελεύθερο χώρο).