Μέγα σκάνδαλο η εκκλησιαστική περιουσία
Το πρόσφατο σκάνδαλο της Μονής Βατοπεδίου έφερε για άλλη μια φορά στην επιφάνεια το θέμα της εκκλησιαστικής και μοναστηριακής περιουσίας. Μιας περιουσίας που είναι αμύθητη, ανυπολόγιστη και, πάνω απ’ όλα, αφορολόγητη πλέον. Κάποιοι οικονομικοί εκτιμητές την υπολογίζουν γύρω στα 15 δισ. ευρώ. Αν όμως συνυπολογίσουμε ότι οι 8 μονές που προσέφυγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο πριν από 20 χρόνια ενάντια στο νόμο Τρίτση, εκτιμούσαν μόνο τη δική τους περιουσία σε 22,5 δισ. ευρώ, καταλαβαίνουμε ότι ουσιαστικά δεν υπάρχει τρόπος να υπολογιστεί η περιουσία των 2.500 ναών και μονών που λειτουργούν στην Ελλάδα και των 6.700 Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου που είναι εκκλησιαστικοί φορείς. Δεν είναι απίθανο το ποσό να ξεπερνάει κατά πολύ τα 50 δισ. ευρώ. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ έχουν τεράστιες ευθύνες, γιατί όχι μόνο δεν έχουν σταματήσει όλη αυτή την προκλητική κατάσταση, αλλά αντιθέτως έχουν ψηφίσει και υπογράψει μια σειρά από νόμους, διατάξεις, τροπολογίες και διατάγματα για να αυγατίσει η εκκλησία τα "χιτώνιά" της. Και αυτό για να έχουν την πολιτική στήριξή της, και όχι μόνο.
Κείμενα: Νίκος Ταυρής
Οι εκτάσεις που λέει η εκκλησία ότι έχει ή διεκδικεί είναι πάνω από 1.300.000 στρεμμάτων δασικής γης που βρίσκονται διάσπαρτα σε όλους τους νομούς της χώρας, χωρίς να υπάρχει συστηματική καταγραφή από την πολιτεία. Και χωρίς να υπολογίζονται όλες οι εκτάσεις με μέγεθος κάτω των 50 στρεμμάτων, οι πέριξ την ναών και μονών, τα κληροδοτήματα, οι προσφορές κοκ. Σε αυτά έρχονται να προστεθούν τα εκατοντάδες ακίνητα που διαχειρίζονται και τα 6.700 Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου της εκκλησίας. Μόνο η Κεντρική Οικονομική Υπηρεσία της Εκκλησίας της Ελλάδας διαχειρίζεται στην Αττική 57 καταστήματα, 146 γραφεία και 155 διαμερίσματα, συνολικής έκτασης 55.554 τετραγωνικών μέτρων. Ξεχωρίζουν τα 43 γραφεία στην Ακαδημίας, τα τρία καταστήματα στην Ερμού, τα έξι καταστήματα στην Κλαυθμώνος, το πρώην κτίριο του υπουργείου Παιδείας (7.000 περίπου τ.μ.) και ο χώρος του υπουργείου Εσωτερικών (3.000 τ.μ. περίπου), 3 εξαώροφα και 3 οκταώροφα κτήρια. Ακόμα έχει στον κέντρο του Πειραιά 40 γραφεία. Επίσης η εκκλησία κατάφερε πρόσφατα να αποδεσμεύσει 242 στρέμματα στη Βουλιαγμένη μετά από δικαστικούς "αγώνες" 8 χρόνων και άλλα 35 σε κεντρικές περιοχές της Θεσσαλονίκης, όπως η οδός Τσιμισκή, που όπως εκτιμάται αφορούν μια περιουσία τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ!
Ακόμη, η Κεντρική Οικονομική Υπηρεσία της Εκκλησίας της Ελλάδας, που διαχειρίζεται και μέρος της μοναστηριακής περιουσίας, διαθέτει μετοχές ύψους 203.000.000 ευρώ, 4.400.000 ευρώ πλεόνασμα σε χρεόγραφα και 40.000.000 ευρώ σε καταθέσεις προθεσμίας. Το πλεόνασμα που καταγράφηκε το έτος 2007 στις οικονομικές υπηρεσίες ήταν ύψους 9.000.000 εκατ. ευρώ. Η Εκκλησία της Ελλάδος ήταν από την πρώτη στιγμή που ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα ένας από τους μετόχους της. Διαθέτει μετοχές της Εθνικής Τράπεζας, αξίας περίπου 78.000.000 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι στο ΔΣ της Εθνικής Τράπεζας συμμετέχουν μόνιμα ένας μητροπολίτης και ο γενικός οικονομικός διευθυντής της Εκκλησίας. Ακόμα διαθέτει μετοχές στην Τράπεζα της Ελλάδας και στην Πειραιώς. Τα μερίσματα που θα εισπράξει το 2008 από τις μετοχές των τραπεζών θα φθάσουν στα 6,3 εκατ. ευρώ. Ταυτόχρονα διατηρεί λογαριασμούς ταμιευτηρίου, εκ των οποίων ο πιο σημαντικός διαθέτει 3.200.000 ευρώ. Επίσης η εκκλησία έχει μια ανώνυμη εταιρία που διαχειρίζεται τους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων και τα πρατήρια καυσίμων, όπως το μεγάλο βενζινάδικο στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, δίπλα στο γήπεδο του ΠΑΟ. Και όλα αυτά αποτελούν ένα μόνο μέρος της περιουσίας της, αφού είναι άγνωστο τι περιουσιακά στοιχεία έχουν όλες οι μονές και οι μητροπόλεις.
Η διαπλοκή εκκλησίας-δικομματισμού-επιχειρηματιών
Όπως αποκαλύφθηκε από την πρόσφατη υπόθεση της Μονή Βατοπεδίου, τα νήματα της διαπλοκής έχουν τυλίξει για τα καλά την εκκλησία, τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και μεγάλο κομμάτι του επιχειρηματικού κόσμου. Πολλές χαριστικές διατάξεις, γνωμοδοτήσεις και διατάγματα έχουν υπογράψει κατά καιρούς οι υπουργοί των κυβερνήσεων του δικομματισμού για την εκκλησία. Είναι κοινό μυστικό οι ιδιαίτερες σχέσεις των κομμάτων με την εκκλησία και κάποιες μονές. Η ΝΔ με τη μονή Βατοπεδίου και το ΠΑΣΟΚ με τη μονή Σταυρονικήτα. Είναι γνωστό στους επιχειρηματικούς κύκλους ότι αν θες να κάνεις μια δουλεία χωρίς να φορολογηθείς, την κάνεις με την εκκλησία λόγω των χαριστικών προνομίων που απολαμβάνει. Η καινούρια μόδα είναι οι "άγιες" επενδύσεις, η συνεργασία με τα real estates, όπου η εκκλησία και το κράτος παίζουν εναλλάξ το ρόλο του διαμεσολαβητή. Τη μία το κράτος για τη εκκλησία, την άλλη η εκκλησία για το κράτος. Άλλωστε η εκκλησία και ο μηχανισμός της τον έχει σπουδάσει καλά αυτό το ρόλο. Η μία μονή αγοράζει την άλλη, κάθε μητρόπολη κρατάει διπλά βιβλία, τα χρήματα που μαζεύονται για φιλανθρωπίες δεν αποδίδονται κοκ.
Η "αμαρτωλή" Ιερά Μονή Βατοπεδίου, του ηγούμενου Εφραίμ, του "πνευματικού" του Ρουσόπουλου, έχει κτίριο επί της Κηφισίας 24, με γραφεία 3.000 τ.μ., που το νοικιάζει στη Marfin. Διαθέτει ακόμα πολλά κτήματα, οικήματα και άλλες εκμεταλλεύσεις και σε άλλες περιοχές, όπως και σε άλλες χώρες – στη Βουλγαρία, τη Σερβία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία, την Κύπρο και την Τουρκία. Η Ιερά Μονή Ξενοφώντος έχει το κτίριο Shelman (Κηφισίας και Παραδείσου) με 4.000 τ.μ. γραφεία, που το νοικιάζει στην Coca Cola. Επίσης έχει το κτίριο Atrina (Κονίτσης και Β. Ηπείρου) με γραφεία 2.800 τ.μ., που το νοικιάζει στη Hewlett Packard. Η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας έχει το κτίριο Monumental, που το νοικιάζει στην πολυεθνική Velti. Η Ιερά Μονή Ξηροποτάμου έχει στην κατοχή της κτίριο στην Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας, έκτασης 3.500 τ.μ., που το νοικιάζει στην Ernst & Young.
|
Διεκδικήσεις της εκκλησίας |
|
|
Περιοχή |
Έκταση σε στρέμματα |
|
Περιστέρι |
7.500 |
|
Υμηττός |
14.000 |
|
Πειραιάς |
8.480 |
|
Ν. Αχαΐας |
23.410 |
|
Ν. Ευβοίας |
62.180 |
|
Ν. Ηρακλείου |
49.000 |
|
Ν. Μαγνησίας |
40.290 |
|
Ν. Τρικάλων |
89.800 |
|
"Ευλογημένες" επενδύσεις (ενδεικτικά) |
||
|
Περιοχή |
Έκταση |
Χρήση |
|
Πάρνηθα |
10.000 στρέμματα |
Τουριστική αξιοποίηση |
|
Κάβο Σίδερο, Σητεία |
25.000 στρέμματα |
Τουριστικά χωριά, γήπεδα γκολφ |
|
Νήες, Μαγνησία |
2.500 στρέμματα |
2 ξενοδοχεία |
|
Σκύρος |
40.000 στρέμματα |
Αιολικό πάρκο 111 ανεμογεννητριών |
Τα παίρνουν "χοντρά" και από το κράτος
Το ελληνικό κράτος έχει την υποχρέωση να πληρώνει τους μισθούς των κληρικών, σε ανταπόδοση για τη φορολογία που κάποτε είχε επιβάλει στην εκκλησία. Έτσι, μόνο για το 2008 έδωσε σε μισθούς 219.000.000 ευρώ από τα 240.000.000 ευρώ που δόθηκαν από τον κρατικό προϋπολογισμό στη Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων. Ακόμα δόθηκαν 271.000 ευρώ για την εκκλησιαστική εκπαίδευση, 88.000 ευρώ σαν ενοίκιο για την λίμνη Βιστωνίδα και 240.000 ευρώ από το Εθνικό Σχέδιο Προγραμμάτων.
Ο Αναπτυξιακός Οργανισμός της Εκκλησίας επιχορηγείται από το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης με 55.000.000 ευρώ. Ακόμα, τον Αύγουστο η εκκλησία επιχορηγήθηκε από το κράτος με άλλα 30.000.000 ευρώ για να κάνει κοινωνικό έργο (φιλανθρωπία με ξένα κόλυβα δηλαδή!). Υπολογείστε, επιπλέον, από τους κοινοτικούς πόρους του Δ’ ΚΠΣ ποσά που ανέρχονται στα 300 με 500 εκατομμύρια ευρώ.
Άλλη μορφή χρηματοδότησης της εκκλησίας από το κράτος είναι μέσα από τις ΜΚΟ. Η περιβόητη ΜΚΟ "Αλληλεγγύη" ούτε λίγο ούτε πολύ έχει επιχορηγηθεί από το Υπουργείο Εξωτερικών με το ποσό των 15.000.000 ευρώ το χρόνο, αφού υπολογίζεται ότι απορροφά το 65% των κονδυλίων του υπουργείου. Να σημειωθεί ότι η "Αλληλεγγύη" έχει στην κατοχή της και μια εβδομαδιαία εφημερίδα, τον "Πολίτη", που βγάζει από κρατικές διαφημίσεις κέρδη άνω των 1,5 εκατ. ευρώ το χρόνο.
Παράλληλα με την υπόθεση Ζαχόπουλου ήρθε στο φως η επιχορήγηση διαφόρων συλλόγων και ιδρυμάτων για κοινωφελείς σκοπούς από τους ειδικούς λογαριασμούς του υπουργείου Πολιτισμού. Σε αυτούς τους ειδικούς λογαριασμούς πήγαινε ποσοστό από τα κέρδη των τυχερών παιχνιδιών του ΟΠΑΠ. Ένα μέρος από αυτά τα χρήματα πήγαινε σε ιδρύματα της Εκκλησίας της Ελλάδας και τα ποσά έφταναν μέχρι τα 10 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Σε φορείς της εκκλησίας καταλήγει εξάλλου και το 25% των καθαρών κερδών του Κρατικού Λαχείου, ποσό που αναλογεί σε 1,75 εκατ. ευρώ ετησίως.
"Άγια" φορολογική ασυλία
Τα τελευταία 40 χρόνια το κράτος φορολογούσε τα πάσης φύσεως έσοδα των ναών με 35%, με την υποχρέωση το ίδιο να πληρώνει τους μισθούς των κληρικών. Παραμονές εκλογών του 2004, η κυβέρνηση Σημίτη καταργεί αυτό το 35%. Η κυβέρνηση της ΝΔ καταργεί το φόρο 10% που επιβαρύνει τα μισθώματα από εκμίσθωση γαιών και οικοδομών της εκκλησίας. Με τον ίδιο νόμο, μηδενίσθηκε και η φορολογία σε δωρεές των επιχειρήσεων προς την εκκλησία. Υπενθυμίζεται δε ότι η εκκλησία είχε ήδη απαλλαγεί από το Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας. Η εξαίρεση δεν περιορίστηκε στην περιουσία που υπηρετεί λειτουργικές ανάγκες της εκκλησίας, αλλά επεκτάθηκε και σε ακίνητα που υπόκεινται σε εμπορική εκμετάλλευση. Τα ίδια ισχύουν και για το Άγιο Όρος, που ουσιαστικά δεν φορολογείται για τίποτα.
Η θέση της ΚΟΕ
-
Άμεση φορολόγηση της ακίνητης περιουσίας της εκκλησίας – Άμεση φορολόγηση των ακαθάριστων εσόδων της με συντελεστή 50% – Πλήρης διαφάνεια σε όλες τις συναλλαγές της εκκλησίας και φορολόγησή τους.
-
Καμία κρατική επιχορήγηση στην εκκλησία, στους φορείς της και στις εταιρίες της – Κατάργηση όλου του νομοθετικού πλαισίου που ευνοεί την εκκλησία πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά.
-
Απόδοση στο δημόσιο όλης της εκκλησιαστικής και μοναστηριακής περιουσίας ύστερα από καταγραφή της – Απόδοση της εκκλησιαστικής και μοναστηριακής γης στους ακτήμονες και στη φτωχή αγροτιά.
-
Να καταργηθεί το απαράδεκτο, προκλητικό και οπισθοδρομικό πλαίσιο λειτουργίας του Αγίου Όρους.
-
Πλήρης διαχωρισμός κράτους και εκκλησίας.