1917-1976: Η εποχή κοινωνικής επανάστασης του 20ού αιώνα
του Ρούντι Ρινάλντι
«Σε μια ορισμένη βαθμίδα της εξέλιξής τους, οι υλικές παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας έρχονται σε αντίφαση με τις υπάρχουσες παραγωγικές σχέσεις ή –πράγμα που αποτελεί τη νομική γι’ αυτό έκφραση- με τις σχέσεις ιδιοκτησίας μέσα στις οποίες είχαν κινηθεί ως τώρα. Από μορφές ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων οι σχέσεις αυτές μεταβάλλονται σε δεσμά τους. Τότε έρχεται μια εποχή κοινωνικών επαναστάσεων».
Καρλ Μαρξ
Σύμφωνα με τον Μαρξ, όταν οι παραγωγικές δυνάμεις αναπτυχθούν σε μια κλίμακα που ασφυκτιούν από τις παραγωγικές σχέσεις, τότε έρχεται μια εποχή κοινωνικής επανάστασης. Δηλαδή μέσα από μια σειρά γεγονότα, ανατροπές, εξεγέρσεις, πολιτικές εξελίξεις, πολέμους κλπ μπαίνει στην ιστορική ημερήσια διάταξη η επαναστατική αλλαγή ολόκληρου του πολιτικού και νομικού εποικοδομήματος που φυλακίζει τις παραγωγικές δυνάμεις όταν διατηρεί τις απηρχαιωμένες παραγωγικές σχέσεις, και ιδίως τις σχέσεις ιδιοκτησίας προς τα μέσα παραγωγής και όλο το εποικοδόμημα που προσιδιάζει σε αυτές.
Ο συσχετισμός δύναμης ανάμεσα στο καινούριο και το παλιό, ανάμεσα στις δυνάμεις που θέλουν τη διαιώνιση ενός εκμεταλλευτικού συστήματος και στις δυνάμεις που θέλουν την ανατροπή του καθορίζουν ρυθμούς, βάθος, εναλλαγές, τροποποιήσεις, γενικά χαρακτηριστικά κάθε εποχής. Οι εποχές της κοινωνικής επανάστασης διακρίνονται από τις άλλες από το γεγονός της ορμητικής –θυελλώδους– παρέμβασης τάξεων και στρωμάτων που έχουν γενικά αιτήματα, στόχους, μορφές οργάνωσης και συνείδηση αντίστοιχα των επαναστατικών στόχων που μπαίνουν ή βάζουν.
Στη νεότερη ιστορία είναι γνωστές τέτοιες εποχές κοινωνικών επαναστάσεων. Πιο συγκεκριμένα, είχαμε δύο μεγάλες τέτοιες εποχές: την εποχή των αστικών κοινωνικών επαναστάσεων και την εποχή των προλεταριακών επαναστάσεων. Κάθε μια από αυτές διακρίνονταν από ιδιαίτερα επαναστατικά κύματα και επαναστατικές ορμές, όπως ονομάζονται διαφορετικές φάσεις και στάδια των προσπαθειών να εδραιωθούν. Στα πρώτα βήματα εδραίωσης των κοινωνικών επαναστάσεων είναι δυνατό –και έχει συμβεί αυτό– να εμφανιστούν και να επικρατήσουν και ειδικές εποχές αντεπαναστάσεων που έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά από τις εποχές των κοινωνικών επαναστάσεων.
Η αγγλική και η γαλλική αστική επανάσταση όρισαν σε γενικές γραμμές μια εποχή αστικών κοινωνικών επαναστάσεων που διάρκεσε μέχρι το 1848, όταν πλέον μπορούμε να πούμε ότι οι κεφαλαιοκρατικές σχέσεις κατορθώνουν να επιβληθούν και να αποτινάξουν τα φεουδαρχικά δεσμά και να θέσουν στην τροχιά του κεφαλαίου σχεδόν ολόκληρο τον κόσμο. Ο γνωστός άγγλος μαρξιστής ιστορικός Έρικ Χόμπσμπαουμ το περιγράφει πετυχημένα: «Η ιστορική περίοδος που αρχίζει με την οικοδόμηση του πρώτου εργοστασιακού συγκροτήματος του σύγχρονου κόσμου στο Lancashire και με τη Γαλλική Επανάσταση του 1789 τελειώνει με την κατασκευή του πρώτου σιδηροδρομικού δικτύου και με την έκδοση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου (1789-1848)».
Η Οκτωβριανή Επανάσταση ορίζει μια εποχή προλεταριακών επαναστάσεων του 20ού αιώνα που διάρκεσε μέχρι το 1976 (βάζουμε ορόσημο την ήττα της Προλεταριακής Πολιτιστικής Επανάστασης στην Κίνα). Από τότε σημειώθηκε μια μεγάλη υποχώρηση του εργατικού κινήματος, της ταξικής συνείδησης, της επαναστατικής υποκειμενικότητας. Πιο απλά, μπορούμε να πούμε, ότι δεν συγκροτείται ένα κίνημα της εργατικής τάξης που να θέτει σαν αίτημα και σαν στόχο την κατάληψη της πολιτικής εξουσίας και το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, τη διεύθυνση της κοινωνίας υπό εργατικό έλεγχο.
Στα πλαίσια αυτής της εποχής (1917-1976) σημειώθηκαν τρία μεγάλα επαναστατικά κύματα, πολλές εξεγέρσεις και επαναστάσεις, πολλές ανατροπές και άλλαξε ριζικά η πολιτική και κοινωνική εικόνα του πλανήτη. Τα τρία επαναστατικά κύματα ήταν: α) 1917-1923. Οι προλεταριακές επαναστάσεις που εξαπολύθηκαν μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918) και ξεκίνησαν με τη νικηφόρα Οκτωβριανή Επανάσταση για να καταλήξουν με την ήττα των επαναστάσεων σε Γερμανία, Ουγγαρία, Σλοβακία, Βουλγαρία, Πολωνία. β) 1940-1949. Μέσα από τη φωτιά του πολέμου αναπτύσσονται και δυναμώνουν λαϊκά επαναστατικά κινήματα που θα φθάσουν μέχρι την εξουσία με το τέλος του πολέμου (Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Αλβανία, Ουγγαρία, Τσεχοσλοβακία κλπ) και θα κορυφωθεί με τη νίκη της Κινέζικης Επανάστασης (1949), που πλέον αλλάζει το συσχετισμό δύναμης σε παγκόσμιο επίπεδο. γ) 1960-1970. Ο κόσμος συγκλονίζεται από τα εθνικοπαλευθερωτικά κινήματα, την κουβανέζικη επανάσταση, τον ηρωϊκό αγώνα του βιετναμικού λαού, την νεολαιίστικη εξέγερση σε ολόκληρο τον κόσμο, το εργατικό κίνημα σε Ευρώπη και φυσικά την Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα. Το τρίτο κύμα έχει μια ιδιομορφία: συντελείται ενώ στις κορυφές του κομμουνιστικού κινήματος έχουν τεθεί πολλά και σοβαρά προβλήματα: το ζήτημα της παλινόρθωσης του καπιταλισμού, το ζήτημα της προλεταριακής δημοκρατίας, το βάθαιμα της επανάστασης σε όλους τους τομείς ή η αντιγραφή των καπιταλιστικών μεθόδων. Ένα μεγάλο τμήμα –η πλειοψηφία– των κομμουνιστικών κομμάτων τάσσεται ενάντια σε αυτό το επαναστατικό κύμα και φτάνει μέχρι και στην ανοιχτή συνεργασία με τον ιμπεριαλισμό και την αστική τάξη για την κατάπνιξή του.
Ο διεθνικός χαρακτήρας των επαναστάσεων
Από την εποχή της γαλλικής αστικής επανάστασης μπορούμε να ισχυριστούμε πως οι εποχές των κοινωνικώνεπαναστάσεων έχουν διεθνικό χαρακτήρα. Ήταν ελάχιστες εξαιρέσεις οι επαναστάσεις που διεξάγονταν σε εποχές αντεπανάστασης, ή ακόμα με εντελώς αποκομμένο και μεμονωμένο τρόπο. Αντίθετα, μετά την αστική επανάσταση είχαμε τη σοβαρή επίδρασή της σε μια σειρά ευρωπαϊκές χώρες, είχαμε και την επανάσταση του 1848 που εκδηλώθηκε σχεδόν ταυτόχρονα σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Ακόμα, στην περίοδο που μεσολάβησε ανάμεσα στη γαλλική αστική επανάσταση και το 1848 είχαμε και την «εξαγωγή της επανάστασης» με τη μορφή των πολέμων που έκανε η ναπολεόντεια Γαλλία ενάντια σε όλες τις αντιδραστικές ευρωπαϊκές δυνάμεις, ανοίγοντας το δρόμο στην πλήρη κυριαρχία του καπιταλισμού.
Οι προλεταριακές επαναστάσεις έχουν και αυτές διεθνικό χαρακτήρα και συνήθως αφορούν ολόκληρες περιοχές και ηπείρους και όχι μια μεμονωμένη χώρα. Η Οκτωβριανή Επανάσταση ξεκίνησε σαν μια ευρωπαϊκή προλεταριακή επανάσταση, τέτοια επανάσταση εκδηλώθηκε και σε άλλες χώρες. Νίκησε στη Ρωσία αλλά ηττήθηκε στην υπόλοιπη ήπειρο. Παράλληλα τροφοδοτήθηκε ένα μεγάλο εθνικοπαλευθερωτικό επαναστατικό κίνημα στην Ανατολή. Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έχουμε ένα νέο κύμα που στηρίζεται στην πάλη των λαών, με κορυφαίο γεγονός την επανάσταση στην Κίνα. Στη δεκαετία του ’60 έχουμε μια νέα θύελλα που σημαδεύεται από τη νίκη της επανάστασης στην Κούβα και τον ηρωικό αγώνα του Βιετναμέζικου λαού, ενώ απ’ άκρη σ’ άκρη του κόσμου υπάρχουν μεγάλα επαναστατικά κινήματα. Αυτή η ορμή τελειώνει με το τέλος της Πολιτιστικής Επανάστασης στην Κίνα.
Ακόμα και όσα συμβαίνουν στις μέρες μας, πχ στη Λατινική Αμερική, επιβεβαιώνουν το διεθνικό χαρακτήρα αλλαγών και ανατροπών και όχι την απλή «εθνοκεντρική» αντίληψη για το χαρακτήρα της επανάστασης[i]. Με τον ίδιο τρόπο συλλογισμού θα καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως και μια εποχή αντεπανάστασης έχει διεθνικό χαρακτήρα, και το βλέπουμε αυτό να συμβαίνει από το 1976 μέχρι σήμερα.
Αντεπανάσταση και παλινόρθωση
Οφείλουμε να αποσαφηνίσουμε την αντίληψή μας για την επανάσταση και γι’ αυτό είναι απαραίτητο να πούμε δυο λόγια για το αντίθετό της, την αντεπανάσταση, και την αντίθετη κίνηση αποκατάστασης μιας προηγούμενης κατάστασης που ανατράπηκε, την παλινόρθωση.
Η επανάσταση –από τη φύση της– πρέπει να συντρίψει μια ισχυρή δύναμη που της αντιπαρατίθεται και δεν παραδίδει εύκολα τα όπλα ακόμα και όταν νικηθεί. Σε πολλές επαναστάσεις μέχρι να σταθεροποιηθούν [ή και αφού σταθεροποιηθούν] οι θέσεις τους είχαμε ανοικτές αντεπαναστατικές κινήσεις είτε μέσα στη χώρα, είτε και από τον διεθνή περίγυρο με την μορφή πολεμικών εκστρατειών, επεμβάσεων, αποκλεισμών, πραξικοπημάτων κλπ. Η νίκη των ανερχόμενων επαναστατικών δυνάμεων, του νέου, ποτέ δεν έγινε με μιας, χωρίς πισωγυρίσματα και χωρίς αρκετό χρόνο (2-3 αιώνες), και αυτό μέσα από ένα σχήμα, επαναστάσεων, οπισθοχωρήσεων, ηττών, εμφυλίων πολέμων, διεθνών πολέμων, παλινορθώσεων, συμβιβασμών και ακύρωσης κατακτήσεων κλπ.
Δεν υπήρξε καμιά ξεχωριστή επανάσταση ή εποχή κοινωνικών επαναστάσεων και ανατροπών μέσα σε δοκιμαστικό σωλήνα ή σε συνθήκες που να ευνοούσαν την ομαλή και σύμφωνα με τις θεωρίες ή τα σχέδια εξέλιξή τους.
Ωστόσο οι προλεταριακές επαναστάσεις δεν ηττήθηκαν γενικά από τους διακηρυγμένους αντιπάλους τους. Δεν ηττήθηκαν στο στρατιωτικό επίπεδο μετά από επεμβάσεις και στρατιωτικές εκστρατείες. Ηττήθηκαν από τα μέσα, με την έννοια πως η μη επίλυση αντιθέσεων, το μη προχώρημα της επανάστασης σε όλους τους τομείς, η καθιέρωση αντιλήψεων και μεθόδων ξένων προς την ουσία του μαρξισμού κλπ, οδήγησαν στη δημιουργία ενός προνομιούχου νεοαστικού στρώματος που η ολοκλήρωσή του πέρναγε όχι μέσα από το βάθεμα της προλεταριακής επανάστασης, αλλά αντίθετα, μέσα από την ακύρωση κατακτήσεών της, μέχρι και την τυπική αποτίναξη των σοσιαλιστικών στοιχείων στις παραγωγικές σχέσεις και στο εποικοδόμημα. Επομένως η παλινόρθωση είναι προϊόν της ταξικής πάλης κυρίως στο εσωτερικό των μεταβατικών σοσιαλιστικών κοινωνιών και λιγότερο της πίεσης του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Το κυριότερο ζήτημα που δεν έλυσαν οι προλεταριακές επαναστάσεις στον 20ό αιώνα είναι η σωστή αποκρυπτογράφηση της σχέσης κεφάλαιο και επομένως η οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας και της κοινωνίας ολόκληρης με τρόπους και μορφές που να καταργούν τη σχέση αυτή κι όχι να την αναπαράγουν με μια άλλη μορφή. Αυτό δεν σημαίνει πως η όλη πορεία ήταν ένα «λάθος», γιατί και βήματα έγιναν στην κατεύθυνση αυτή και το ζήτημα τέθηκε μέσα στις προλεταριακές επαναστάσεις (πχ στην κινέζικη Πολιτιστική Επανάσταση)[ii].
Η κοσμοϊστορική σημασία της Οκτωβριανής Επανάστασης
«Η επανάσταση νικά όταν κινεί την πρωτοπόρα τάξη, δίνοντας σοβαρά χτυπήματα στην εκμετάλλευση. Οι επαναστάσεις, με τον όρο αυτό, νικούν ακόμα και όταν νικιούνται».[iii]
Συγκρίνοντας ο Έρικ Χόμπσμπαουμ τη γαλλική αστική επανάσταση με την Οκτωβριανή του 1917, θα σημειώσει: «Ωστόσο, η Οκτωβριανή Επανάσταση είχε πολύ πιο βαθιές και παγκόσμιες συνέπειες από τον πρόγονό της, διότι εάν οι ιδέες της Γαλλικής επανάστασης επέζησαν πέραν του Μπολσεβικισμού, όπως είναι φανερό σήμερα οι πρακτικές συνέπειες του 1917 ήταν πολύ πιο μεγάλης έκτασης και διάρκειας από αυτές του 1789. Η Οκτωβριανή επανάσταση αναμφισβήτητα παρήγαγε το πιο εκπληκτικά οργανωμένο επαναστατικό κίνημα στη σύγχρονη ιστορία». Και έχει απόλυτο δίκιο. Σε αντίθεση με όσους πιστεύουν ότι όλα χάθηκαν γύρω στο 1928 (πχ το τροτσκιστικό ρεύμα, που συνδέει την ήττα του μέσα στο μπολσεβίκικο κόμμα σαν το τέλος και το πάγωμα της επανάστασης στον 20ό αιώνα), η Οκτωβριανή Επανάσταση σημάδεψε τον αιώνα γιατί είχε χειροπιαστά αποτελέσματα:
1. Έβγαλε από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο μια μεγάλη χώρα της εποχής και έτσι συνέβαλε στην επικράτηση της ειρήνης και στο σταμάτημα της αλληλοσφαγής που επέβαλλαν οι ιμπεριαλιστές στους προλετάριους της Ευρώπης.
2. Έλυσε με πρωτοφανή ταχύτητα και αποτελεσματικότητα όλα τα αστικοδημοκρατικά καθήκοντα της επανάστασης: Γκρέμισε τα υπολείμματα του μεσαίωνα, δηλαδή τη μοναρχία, το φεουδαρχικό χωρισμό σε κοινωνικά στρώματα, τη γαιοκτησία και τη γαιοχρησία, τη θέση της γυναίκας, τη θρησκεία, την καταπίεση των εθνοτήτων.
3. Έβαλε τα θεμέλια και προχώρησε σε άγνωστους δρόμους για το νέο, το σοσιαλιστικό οικοδόμημα. Με τη σχεδιοποιημένη οικονομία, με την εκβιομηχάνιση και την κολεκτιβοποίηση της αγροτικής οικονομίας, κατόρθωσε μέσα σε λίγες δεκαετίες να βγάλει τη Ρωσία από την καθυστέρηση, να δημιουργήσει σοβαρή τεχνική και επιστημονική υποδομή (στηριγμένη σε δικές της δυνάμεις και με εντελώς εχθρικό περίγυρο).
4. Καλυτέρεψε από όλες τις απόψεις η ζωή, οι συνθήκες διαβίωσης, το πολιτιστικό επίπεδο, η συμμετοχή των εργαζόμενων μαζών στη κοινωνική ζωή. Εξάλειψε την ανεργία, την εκμετάλλευση και την καταπίεση της εργατικής τάξης.
5. Προώθησε μια σημαντική πολιτιστική επανάσταση στους λαούς της ΕΣΣΔ, καλλιέργησε τις τέχνες, έδωσε ώθηση στη συμμετοχή του κόσμου σε όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες.
6. Δημιούργησε μια νέα πολυεθνική κρατική συγκρότηση που στηριζόταν στην ολόπλευρη ανάπτυξη και στον κεντρικό σχεδιασμό, λύνοντας με επιτυχία πολλά εθνικά ζητήματα και αντιθέσεις που είχαν κληρονομηθεί από το παρελθόν.
7. Σήκωσε το κύριο βάρος της αντίστασης στο ναζιφασισμό. Ήταν η αποφασιστική δύναμη που συγκρούστηκε μαζί του και είχε σημαντικές απώλειες. Αλλά πάλι γρήγορα μεταπολεμικά κατόρθωσε να επουλώσει τις πληγές της.
8. Τροποποίησε σε παγκόσμιο επίπεδο το συσχετισμό ανάμεσα σε αστική και εργατική τάξη. Ανέβασε σε ένα ορισμένο ύψος τη δύναμη και το ειδικό βάρος, τη μαχητική ικανότητα των καταπιεζόμενων τάξεων όλου του κόσμου, αναγκάζοντας τις κυρίαρχες τάξεις να τις υπολογίζουν σαν καινούριο σοβαρό παράγοντα[iv].
9. Τράβηξε στην τροχιά της προλεταριακής επανάστασης και τα μετόπισθεν του ιμπεριαλισμού, τις αποικίες και τις εξαρτημένες χώρες. Τράβηξε στο δρόμο της επανάστασης και είχε σοβαρή επίδραση πάνω στο επαναστατικό κίνημα των αποικιών και των εξαρτημένων χωρών.
10. Νέες μορφές πάλης και οργάνωσης της εργατικής τάξης ξεπετάχτηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο. Η δημιουργία της Γ’ Διεθνούς, του παγκόσμιου κόμματος του προλεταριάτου, η δημιουργία κομμουνιστικών κομμάτων και η κατάκτηση της πλειοψηφίας της εργατικής τάξης από αυτά, η συγκρότηση συνδικαλιστικών οργανώσεων και η σύμπηξη μετώπων και η ισχυρή παρουσία στην πολιτική ζωή διαφόρων χωρών, οι εξεγέρσεις, οι απεργίες, οι μικροί και μεγάλοι αγώνες τροφοδοτήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από το όραμα και το παράδειγμα της ΕΣΣΔ και του ΚΚΣΕ.
11. Εξανάγκασε τον καπιταλισμό σε μια θανάσιμη «συγκατοίκηση» με τον σοσιαλισμό. Αυτό φάνηκε περισσότερο όταν δημιουργήθηκε μεταπολεμικά η «δεύτερη ζώνη» με τις λαϊκές δημοκρατίες στην κεντρική Ευρώπη και τη Βαλκανική και φυσικά με τη νικηφόρα Κινέζικη Επανάσταση το 1949. Έτσι ο καπιταλισμός/ιμπεριαλισμός αναγκάστηκε να καταφύγει σε «απαντήσεις», σε αντεπαναστάσεις, σε πολέμους. Συρρικνώθηκε επικίνδυνα η εκτατική βάση λειτουργίας του, στριμώχθηκε πολιτικά, αναγκάστηκε σε υποχωρήσεις και παραχωρήσεις. Και όχι μόνο – αναγκάστηκε να τροποποιήσει ορισμένα στοιχεία του για να μπορέσει να απαντήσει στην πρόκληση του σοσιαλισμού.
Η επικαιρότητα και η αναγκαιότητα του κομμουνισμού, επομένως και της προλεταριακής επανάστασης
Ζούμε περίπου 3 δεκαετίες κυριαρχίας της αντεπανάστασης, στις οποίες έγινε και γίνεται συστηματική προσπάθεια να ξεριζωθεί από τη συνείδηση και τη γνώση του προλεταριάτου τόσο η αναγκαιότητα και η επικαιρότητα περάσματος σε ένα άλλο ανώτερο σύστημα κοινωνικών σχέσεων, που θα είναι ο κομμουνισμός, όσο και οι πολιτικοί όροι που είναι αναγκαίοι για να γίνει πραγματικότητα κάτι τέτοιο, δηλαδή η οργάνωση της εργατικής τάξης, ο επαναστατικός αγώνας της, η ηγεμονία της, η επανάστασή της.
Αυτό σήμαινε πως πήρε ιδιαίτερη ένταση η επιχείρηση συκοφάντησης και αμαύρωσης των προλεταριακών επαναστάσεων, και ιδίως των δύο σημαντικότερων, της ρώσικης και της κινέζικης.
Ο κομμουνισμός ταυτίζεται με τον ολοκληρωτισμό, με τη γενικευμένη ανελευθερία. Η σοσιαλιστική επανάσταση θεωρείται μια τρέλα που πληρώθηκε ακριβά από την ανθρωπότητα και οπωσδήποτε αποτελεί τεράστιο αναχρονισμό που πρέπει να ξεπεραστεί και αν είναι δυνατόν να θαφτούν και τα σύμβολά του. Φυσικά σε αυτή την πραγματικότητα παραστάσεων χρησιμοποιούνται και υπαρκτά λάθη, ακόμα και ελεεινότητες που διαπράχθηκαν που, μέσα από μια κατάλληλη προβολή, υπερμεγενθύνονται, θεωρούνται εγγενή στην ίδια την «κομμουνιστική φύση». Όπως χρησιμοποιούνται κατά κόρο και τεράστια ψέματα που σήμερα έχουν κάθε μέσο να τα διοχετεύουν και να τα κάνουν πιστευτά, ιδιαίτερα σε νέους ανθρώπους που δεν έζησαν τα γεγονότα.
Αυτή η επιχείρηση «αποκομμουνιστικοποίησης» και τα τεράστια μέσα που διατίθενται για την προώθησή της είναι δυσανάλογα αν συγκριθούν με τις διακηρύξεις και θριαμβολογίες περί «νίκης» του καπιταλισμού και εμπέδωσής του ως «το πλέον συμβατό προς την ανθρώπινη φύση σύστημα». Γιατί αν ο κομμουνισμός έχει ξαπλωθεί στο έδαφος, αν έχει υποστεί τέτοια τεράστια ήττα όπως νομίζουν οι αστοί, ποιος ο φόβος και προς τι η υπερκινητοποίηση ενάντια στον «ξοφλημένο» κομμουνισμό;
Ό,τι και να κάνει η γερασμένη αστική τάξη για να διαιωνίσει την κυριαρχία της δεν θα μπορέσει να εμποδίσει να αναδύεται από κάθε πόρο, από κάθε γωνιά της γης, από κάθε μορφή κοινωνικής συμβίωσης στις συνθήκες του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, η αναγκαιότητα του κομμουνισμού και η εκδήλωση του ταξικού ανταγωνισμού, της αντίστασης των προλεταρίων. Θα μπορεί να απομακρύνει τη στιγμή, θα μπορεί να δημιουργεί προσωρινές μεγαλύτερες ή μικρότερες καθυστερήσεις και αποπροσανατολισμούς, θα παρατείνει ίσως περισσότερο ή λιγότερο την εποχή της αντεπανάστασης. Δεν θα μπορέσει όμως να ξεπεράσει τις αντιθέσεις που διαπερνούν τον καπιταλιστικό και ιμπεριαλιστικό σχηματισμό. Το γεγονός αυτό θα οδηγεί σε καταστάσεις όπου η ταξική πάλη θα οξύνεται, θα σημειώνονται εξεγέρσεις, ξεσηκωμοί, λαϊκές αντιδράσεις κάθε είδους, πολεμικές αναμετρήσεις και ένταση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, τεράστια προβλήματα για τη διαβίωση και το περιβάλλον. Όλο και περισσότερο θα ξεπροβάλλουν επαναστατικές καταστάσεις και τεράστιες κρίσεις που θα καλούν τις μάζες σε μια πιο έντονη ενεργοποίηση.
Ο καπιταλισμός/ιμπεριαλισμός καθημερινά αποδεικνύεται ένα τεράστιο γενοκτονικό σύστημα όσο αφορά τα αποτελέσματα των μεθόδων παραγωγής, του ξέφρενου κυνηγιού του υπερκέρδους, της συστηματικής καταλήστευσης τεράστιων περιοχών. Ο καπιταλισμός/ιμπεριαλισμός μετατρέπεται σε μια καταστροφική δύναμη, η παραγωγή και η κοινωνική οργάνωση υπό τη διεύθυνσή τους οδηγεί σε μεγαλύτερες εκατόμβες και τεράστια αδιέξοδα, που μόνο η θετική υπέρβασή τους μπορεί να δώσει λύση και προοπτική στην ανθρωπότητα. Είναι τέτοια η συσσώρευση αντιθέσεων σε παγκόσμιο επίπεδο που νομοτελειακά θα οδηγηθούμε σε κρίσεις, πολέμους, επαναστατικές καταστάσεις, σε εξεγέρσεις και λαϊκές επαναστάσεις. Το αίτημα να μπει τέρμα στο γενοκτονικό σύστημα του καπιταλισμού/ιμπεριαλισμού θα ξεπροβάλει σαν μια αναγκαιότητα, όπως πρόβαλε το 1917 το αίτημα να μπει τέρμα στο πόλεμο, στην πείνα, να δοθεί η γη στους αγρότες. Αν σε συνθήκες κυριαρχίας της αντεπανάστασης έχει αρχίσει ένας νέος κύκλος αγώνων και εξεγέρσεων σε ολόκληρο τον κόσμο, αν σε συνθήκες αποδιοργάνωσης του κομμουνιστικού κινήματος όπως είναι οι σημερινές ξεπροβάλλει έστω με συγκεχυμένο και αόριστο τρόπο το αίτημα για ένα καλύτερο κόσμο και για να μπει ο άνθρωπος πάνω από τα κέρδη, όλα αυτά οδηγούν σε ορισμένα συμπεράσματα την κομμουνιστική αριστερά.
Όλα αυτά οδηγούν σε συγκεκριμένα καθήκοντα προετοιμασίας, σε όλους τους τομείς, και συμμετοχής στην ταξική πάλη για επαλήθευση των απόψεων και των προτάσεων που πρέπει να έχουμε, εμπλουτισμό του κομμουνιστικού προγράμματος, απάντηση σε όλα τα επιχειρήματα που επιστρατεύει η αστική τάξη ενάντια στο προλεταριάτο και τις επαναστατικές ιδέες.
Τιμούμε την Οκτωβριανή Επανάσταση γιατί άνοιξε μια νέα ιστορική εποχή, γιατί άνοιξε την εποχή των προλεταριακών κοινωνικών επαναστάσεων του 20ού αιώνα, γιατί ακόμα κι αν ηττήθηκε μετά από 70 χρόνια οικοδόμησης μιας διαφορετικής κοινωνίας, νίκησε κινητοποιώντας την πρωτοπόρα τάξη σε διεθνές επίπεδο, έδωσε σοβαρά χτυπήματα στην εκμετάλλευση. Είναι, έτσι, μια επανάσταση που νικά ακόμα και όταν νικιέται. Και θα φωτίζει τις επερχόμενες προλεταριακές επαναστάσεις!
[i] Αντιπαράθεση και διαφορά με τον τροτσκισμό. Η θέση ότι η επανάσταση μπορεί να νικήσει σε μια χώρα δεν αντιφάσκει με το γεγονός πως νικηφόρες επαναστάσεις έχουμε μέσα σε περίοδο διεθνών κυμάτων ή ορμών της επανάστασης. Το τροτσκιστικό ρεύμα κάνει πολύ θόρυβο όταν διατείνεται πως η επανάσταση ή θα είναι διεθνής ή δεν μπορεί να υπάρξει. Η ιστορία τούς διέψευσε οικτρά. Σε κάθε επαναστατικό κύμα άλλες επαναστάσεις ήταν νικηφόρες, άλλες όχι. Ποτέ η επανάσταση σε μια χώρα ή περιοχή δεν εξετάστηκε έξω από τους γενικούς διεθνείς της όρους, ούτε ποτέ σχεδιάστηκε έξω και πέρα από αυτούς και από όσα υποστηρίζει ο Λένιν για τα χαρακτηριστικά της επαναστατικής κατάστασης.
[ii] Όσοι θέλουν να μελετήσουν καλύτερα το ζήτημα μπορούν να διαβάσουν το βιβλίο «Ρεβιζιονισμός, παλινόρθωση, νέα τάξη πραγμάτων», εκδόσεις Α/συνεχεια, Ιούνης 1995, στο οποίο ξεκαθαρίζονται οι έννοιες μετάβαση, παλινόρθωση, σοσιαλισμός, ρεβιζιονισμός και υπάρχει εκτεταμένη αναφορά στους σταθμούς της παλινόρθωσης.
[iii] Β.Ι. Λένιν, Άπαντα, τόμος 38, σελ. 367.
[iv] «Τώρα πια οι εργαζόμενες μάζες του κόσμου δεν μπορούν να θεωρούνται “τυφλός όχλος”, που πλανιέται στα σκοτάδια γιατί του λείπει η προοπτική, γιατί η ανθούσα Οκτωβριανή Επανάσταση τους δείχνει το δρόμο, τους δίνει προοπτικές. Αν προηγούμενα δεν υπήρχε ένα δημόσιο παγκόσμιο βήμα, από όπου θα μπορούσε κανείς να διαδηλώσει και να διατυπώσει τις ελπίδες και τους πόθους των καταπιεζόμενων τάξεων, η Οκτωβριανή Επανάσταση έπαιξε και αυτό το ρόλο». Ο Στάλιν αναφερόμενος σε αυτό το «παγκόσμιο βήμα» θα σημειώσει κάτι που το ζούμε στα χρόνια της αντεπανάστασης: «Δεν μπορεί να αμφιβάλλει κανείς ότι η καταστροφή αυτού του βήματος θα σκέπαζε για πολύ καιρό την κοινωνική και πολιτική ζωή των “προχωρημένων χωρών” με τα σκοτάδια μιας αχαλίνωτης μαύρης αντίδρασης».