Συνέντευξη της Μαρίνας Μεϊντάνη, που “καταδίκασε” τη Vodafone για τις υποκλοπές
Τρία χρόνια μετά το σκάνδαλο των υποκλοπών και την περίεργη αυτοκτονία του τεχνικού της Vodafone Τσαλικίδη, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών καταδίκασε τη Vodafone για παραβίαση του απορρήτου επικοινωνιών και προσωπικών δεδομένων, δικαιώνοντας τη Μαρίνα Μεϊντάνη, δημοσιογράφο της “Μακεδονίας” και μέλος του Δ.Σ. της ΕΣΗΕΜΘ.
Κατ’ αρχάς, πες μας με λίγα λόγια το σκεπτικό της απόφασης.
Είναι μια ιστορική απόφαση (1930/2009) του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η οποία με δικαιώνει, καταδικάζοντας ως υπαίτια την εταιρεία κινητής τηλεφωνίας Vodafone. Η απόφαση είναι μοναδική στα δικαστικά χρονικά, αφού δικαιώνει για πρώτη φορά ένα θύμα υποκλοπής των τηλεφωνικών του συνδιαλέξεων. Μετά τις αποφάσεις της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, του Συμβουλίου της Επικρατείας και της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, ήρθε αυτή η απόφαση, η οποία εντοπίζει ευθύνες στη Vodafone και στον τότε διευθύνοντα σύμβουλό της, Κορωνιά, σε δύο επίπεδα: στην παραβίαση του απόρρητου των επικοινωνιών και στην παραβίαση του απόρρητου των προσωπικών δεδομένων. Συγκεκριμένα η απόφαση –μεταξύ άλλων– αναφέρει: “Η ενάγουσα προσβλήθηκε σημαντικά, παράνομα και αντισυμβατικά στην προσωπικότητά της και ειδικότερα ως προς το συνταγματικά κατοχυρωμένο και συμβατικώς προβλεπόμενο δικαίωμα του απορρήτου της επικοινωνίας της. Περαιτέρω, με την κοινοποίηση στον Πρωθυπουργό του γεγονότος ότι υποκλέπτονταν οι τηλεφωνικές της συνομιλίες, η ενάγουσα επίσης προσβλήθηκε σημαντικά παράνομα και αντισυμβατικά (…) Η προσβολή αυτή είχε δυσμενείς επιπτώσεις και στην εργασία της ενάγουσας, η οποία είναι δημοσιογράφος που ασχολείται με το πολιτικό ρεπορτάζ”. Επιπλέον, η απόφαση κρίνει ότι “η Vodafone δεν επέδειξε την απαιτούμενη επιμέλεια… και δεν απευθύνθηκε στον αρμόδιο Εισαγγελέα και στην αρμόδια Ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών. Αντιθέτως, και ειδικότερα στις 8 Μαρτίου 2005, απενεργοποίησε το παρείσακτο λογισμικό, που είχε ως συνέπεια την απώλεια κρίσιμων στοιχείων για τον εντοπισμό των δραστών, αφού κατ’ αυτόν τον τρόπο δόθηκε η δυνατότητα στους τελευταίους να πληροφορηθούν ότι το παρείσακτο λογισμικό είχε γίνει αντιληπτό και να καλύψουν τα ίχνη τους”. Το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών αναγνώρισε την ηθική βλάβη που υπέστην και καταδίκασε τη Vodafone στην καταβολή του ποσού των 50.000 ευρώ.
Ξέρεις αν και άλλοι, που τα ονόματά τους συμπεριλαμβάνονταν στον κατάλογο των υποκλοπών, έχουν ακολουθήσει το δικαστικό δρόμο;
Ναι, βέβαια. Πρόκειται για τουλάχιστον δέκα άτομα που έχουν υποβάλει, από όσο γνωρίζω, σχετικές αγωγές κατά της Vodafone, οι οποίες θα εκδικαστούν το επόμενο διάστημα. Η πλειοψηφία των ατόμων αυτών δραστηριοποιούνται σε διάφορες πολιτικές και κοινωνικές οργανώσεις. Ανάμεσά τους, όμως, κανένας από τη στρατιά των κυβερνητικών, κρατικών και στρατιωτικών αξιωματούχων, τα ονόματα των οποίων περιλαμβάνονταν στο σχετικό κατάλογο. Η απουσία τους σίγουρα δεν έχει να κάνει μόνο με την προσωπική ευαισθησία του καθένα, αλλά είναι δηλωτική και της συνενοχής του ελληνικού κράτους στην υπόθεση συγκάλυψης του σκανδάλου των υποκλοπών του 2005, που ήταν μια καραμπινάτη υπόθεση κατασκοπείας.
Έχοντας την εμπειρία, τελικά το ζήτημα είναι μόνο η ηθική βλάβη, ή αφορά, συνολικότερα, ελευθερίες και δικαιώματα;
Σίγουρα δεν είναι μόνο ζήτημα ηθικής βλάβης, αλλά γενικότερα ζήτημα ελευθεριών και δικαιωμάτων. Εντάσσεται στο γενικότερο κλίμα υστερίας και τρομοφοβίας, που στην ουσία αποτελεί τη βιτρίνα ενός εφιαλτικού πλέγματος αντιδραστικών μέτρων παρακολούθησης και καταστολής ανθρώπων και λαών, στο όνομα του δόγματος “ασφάλεια έναντι ελευθερίας”. Στον πυρήνα της λογικής αυτής βρίσκεται ο περιορισμός πολλών δημοκρατικών δικαιωμάτων και ατομικών ελευθεριών. Κατά βάση, στόχος είναι η συγκρότηση ενός διεθνούς δικτύου επιτήρησης και τρομοκράτησης των λαών – ενός νέου ολοκληρωτισμού. Μην ξεχνάμε ότι η υπόθεση των υποκλοπών ήρθε στην επιφάνεια μετά τη φρενίτιδα περί ασφάλειας των Ολυμπιακών Αγώνων, την εποχή του παροξυσμού με τις σκοτεινές πτήσεις της CIA σε άγνωστες φυλακές, τις απαγωγές Πακιστανών, τα ακριβοπληρωμένα συστήματα ασφάλειας κ.ά. Η πολιτική αυτή οδηγεί στην καταστολή των δικαιωμάτων και ελευθεριών, κάνοντας το ζοφερό κόσμο του Κάφκα να μην αποτελεί απλώς σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά σκοτεινή πραγματικότητα. Το σκάνδαλο των υποκλοπών έδειξε τις τεράστιες ευθύνες της τότε κυβέρνησης, αλλά και της προηγούμενης του ΠΑΣΟΚ, οι οποίες διαμόρφωσαν το κατάλληλο πλαίσιο ρυθμίσεων των εκτεταμένων παρακολουθήσεων στο όνομα της ασφάλειας. Μια τέτοιας όμως πλοκής υπόθεση δεν θα μπορούσε να έρθει σε πέρας χωρίς τη δράση σκοτεινών και ανεξέλεγκτων μηχανισμών, που αντλούν τη δύναμή τους από κρατικές υπηρεσίες και επικυρίαρχες εξουσίες.
Σε μια περίοδο που ο τρόμος καλλιεργείται επιμελώς και αξιοποιείται δεόντως, τι μήνυμα εκτιμάς ότι στέλνει η προσφυγή σου στη δικαιοσύνη και η απόφαση που ακολούθησε;
Ότι ο φόβος δεν έχει σκιάσει τα πάντα και οι διάφοροι μηχανισμοί εξουσίας δεν μπορούν να φιμώσουν τους πάντες. Ότι ακόμη κι ένας απλός πολίτης μπορεί και οφείλει να μη φοβηθεί και να διεκδικήσει το δίκιο του απέναντι σε οικονομικά μεγαθήρια και να δικαιωθεί. Ότι ο καθένας/καθεμιά από εμάς οφείλει να δρα τόσο ατομικά όσο και συλλογικά. Έχουμε χρέος να αποκρούσουμε το εγχώριο και διεθνές αυτό πλέγμα μηχανισμών παρακολούθησης και εκφοβισμού ανθρώπων και κοινωνιών. Πάνω από όλα, όμως, επιτακτική καθίσταται η ανάγκη ανάπτυξης ενός ευρύτερου κινήματος όχι μόνο υπεράσπισης αλλά και διεύρυνσης των δικαιωμάτων και ελευθεριών μας, ώστε να έχουν νόημα στη σύγχρονη εποχή.