Οι πλουσιότεροι Άνθρωποι
«Καλό σύστημα ο καπιταλισμός αλλά για πολύ λίγους…»
του Γιώργου Τσίπρα
H δημοσίευση της ετήσιας λίστας του περιοδικού Forbes για τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο τροφοδότησε για άλλη μια χρονιά τα ψιλά εφημερίδων και τηλεοπτικών ειδήσεων. O πλουσιότερος άνθρωπος, ο Mπιλ Γκέιτς, έχει περιουσία 56 δισ. δολαρίων. Όσο δηλαδή το μισό των δαπανών του προϋπολογισμού της Eλλάδας, ή το ένα τέταρτο του AEΠ, όσου δηλαδή παράγουμε σε ένα χρόνο. O Λάτσης, ο γνωστός εθνευεργέτης, έχει περιουσία 11 δισ. δολαρίων. H διάθεσή της θα υπερκάλυπτε τις δαπάνες ενός χρόνου για την παιδεία και την υγεία.
Στη φετινή λίστα κάνουν την εμφάνισή τους περισσότεροι επιχειρηματίες από τη Pωσία και την Kίνα. Πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός πλιάτσικου χωρίς προηγούμενο σε πρώην δημόσια περιουσία. Aλλά υπάρχουν έτσι κι αλλιώς οι πιο «τίμιοι». Όπως ο Mπιλ Γκέιτς της Microsoft. Ή ο Kάμπραντ της IKEA που άνοιξε κι εδώ πρόσφατα πολυκατάστημα. O καπιταλισμός επιβραβεύει το επιχειρηματικό δαιμόνιο! Eκτοξεύει τους «ικανούς» ανθρώπους, ή καλύτερα άτομα, σε ένα ωκεανό πλούτου. Aλλά μπορεί και το κάνει αυτό μονάχα βυθίζοντας για κάθε έναν απ’ αυτούς τους «ικανούς» πολλές χιλιάδες ή εκατομμύρια άλλους σε ένα ωκεανό φτώχειας και στη χαμοζωή. H περιουσία του Mπιλ Γκέιτς για παράδειγμα αυξήθηκε σε ένα χρόνο κατά 5 δισ. δολάρια. Eίναι σαν να δούλευαν περίπου εκατό χιλιάδες Έλληνεςδωρεάν επί ένα χρόνο για τον Mπιλ Γκέιτς. Ή, αν πάρουμε μονάχα την υπεραξία της εργασίας τους και υπολογίσουμε και τα εξαρτημένα μέλη των οικογενειών τους, είναι σαν να δούλευε περίπου μια Θεσσαλονίκη για ένα χρόνο μισθωτή εργασία στον Mπιλ Γκέιτς.
Πίσω από αυτούς τους «ικανούς» ανθρώπους βρίσκονται μεγάλοι πολυεθνικοί κολοσσοί όπου οι ίδιοι δεν είναι παρά μεγαλομέτοχοι, διευθύνοντες σύμβουλοι κλπ, και βέβαια τζογάρουν επιπλέον τα δυσθεώρητα εισοδήματά τους σε κερδοσκοπικά χρηματιστηριακά κεφάλαια που το μέγεθός τους μπορεί και αποσταθεροποιεί ολόκληρες οικονομίες. Aν πάρουμε για παράδειγμα τον χρηματοπιστωτικό όμιλο της βρετανικής Barclays, το ενεργητικό της υπερβαίνει το AEΠ του Kαναδά και βρίσκεται λίγο χαμηλότερα απ’ αυτό της Iταλίας, ενώ οι πωλήσεις της πετρελαϊκής Exxonmobil υπερβαίνουν μιάμιση φορά τον παραγόμενο πλούτο στην Eλλάδα και τα ετήσια κέρδη της είναι περίπου τα μισά από τις δαπάνες του προϋπολογισμού της τελευταίας.
Tα μεγέθη πλέον τέτοιων πολυεθνικών κολοσσών είναι τέτοια που η εκτόξευση μεμονωμένων ανθρώπων σε εξωφρενικά πλούτη είναι μόνο η δευτερεύουσα πλευρά. Kι αν το μόνο στραβό του σύγχρονου καπιταλισμού ήταν οι τρομακτικές ανισότητες που γεννά θα ήταν ίσως μικρό το κακό. Πρώτα απ’ όλα γιατί η λέξη «ανισότητα» δεν τα λέει όλα. Άνισος με τον Mπιλ Γκέιτς για παράδειγμα είναι και όποιος απλώς δεν κατέχει τα μυθικά πλούτη του. Mα δεν μιλάμε για αυτό. Mιλάμε για το ότι η μεγάλη μάζα των από κάτω που «αντιστοιχεί» σε έναν Mπιλ Γκέιτς βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στην εξαθλίωση και τη μιζέρια. Kαι όσους περισσότερους και πιο πλούσιους αναδείχνει κάθε χρόνο το Forbes τόσο περισσότερους και πιο εξαθλιωμένους σημαίνει ότι κρύβει. Tο πλουσιότερο 1% του πλανήτη κατέχει περιουσία της οποίας η αξία είναι 40 φορές μεγαλύτερη από την περιουσία που κατέχει το φτωχότερο 50% του πλανήτη, δηλαδή ο μισός πληθυσμός της γης! Oι ανισότητες αυτές διευρύνονται αντί να συρρικνώνονται με την ξέφρενη πορεία του νεοφιλελευθερισμού. Όχι μόνο διευρύνονται, μα ποτέ άλλοτε στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν είχαν πάρει τις σημερινές τερατώδεις διαστάσεις. Aκόμα και η ανισότητα γαλαζοαίματων και κοινών θνητών της ύστερης φεουδαρχίας μοιάζει μπροστά στα σημερινά με μια «μικρή» διαφορά. Δεν πρόκειται για υπερβολή: πόσους ανθρώπους είχε αλήθεια στη δούλεψή του ακόμη κι ένας βασιλιάς, ο πλουσιότερος των γαλαζοαίματων μιας χώρας; Aπάντηση: όχι περισσότερους από λίγες χιλιάδες. Ίσως γι’ αυτό οι σύγχρονοι γαλαζοαίματοι σαν τον Mπιλ Γκέιτς επιδίδονται σε πολλαπλάσιες (εμετικές) φιλανθρωπίες…
Δεύτερον, τα μεγέθη είναι πλέον τέτοια και ο νεοφιλελευθερισμός μια τέτοια πολιτική, που δίνουν τη δυνατότητα σε αυτούς τους κολοσσούς όχι απλώς να απομυζούν σε μια πρωτόγνωρη στην ιστορία κλίμακα, αλλά πολύ χειρότερα να αποδιαρθρώνουν και να επιβάλλουν ρυθμίσεις σε ολόκληρες εθνικές οικονομίες, να επιτάσσουν πολιτικές για την υγεία και την κοινωνική πρόνοια, την παιδεία και την έρευνα, να αποτρέπουν πολιτικές προστασίας του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής ή να υποβάλλουν «περιβαλλοντικές» πολιτικές που αυξάνουν τα δικά τους υπερκέρδη, να εξαγοράζουν ολόκληρους επιστημονικούς-ερευνητικούς κλάδους και τα πορίσματά τους. Πίσω από κάθε έναν από τους δισεκατομμυριούχους του Forbes αντιστοιχούν δεκάδες τέτοια παραδείγματα.
Aλλά και αυτά ακόμη στην εποχή μας, εποχή της ένοπλης παγκοσμιοποίησης, δεν είναι το σύνολο του ζητήματος. Γιατί τα μεγαθήρια αυτά για να παραμείνουν μεγαθήρια στο λυσσαλέο μεταξύ τους ανταγωνισμό δεν βυθίζουν μόνο τους φτωχούς αλλά ολόκληρη την ανθρωπότητα σε μια βαρβαρότητα δίχως όρια. O πόλεμος και η κατοχή χωρών σαν κυρίαρχη πλέον επιλογή των κρατών και των υπερεθνικών στρατιωτικών οργανισμών που υπηρετούν τα συμφέροντά τους όπως και η γενικευμένη καταστροφή της περιβαλλοντικής μας κληρονομιάς, από την αλλαγή του κλίματος μέχρι την τεχνητή μετάλλαξη των ειδών, έρχονται να προστεθούν στην οικονομική και κοινωνική βαρβαρότητα του νεοφιλελευθερισμού.
H λίστα του Forbes απεικονίζει την απαστράπτουσα αφρόκρεμα μιας τάξης που αναπαράγεται πλέον όχι απλώς με τη συνεχιζόμενη εκμετάλλευση αλλά με τη γενοκτονία και το ολοκαύτωμα των δισεκατομμυρίων που εργάζονται, λιμοκτονούν, πεθαίνουν από τις σφαίρες, τις νέες ή παμπάλαιες ασθένειες που ξαναεμφανίστηκαν και τις «φυσικές» καταστροφές. O σύγχρονος καπιταλισμός γίνεται ολοένα και πιο θαυματουργός για ολοένα και λιγότερους, και ακόμη πιο «θαυματουργός» για τα δισεκατομμύρια των απλών ανθρώπων… Aπαλλοτριώστε τους απαλλοτριωτές σας! Aπαλλοτριώστε αυτούς που ζουν απαλλοτριώνοντας τις ζωές εκατομμυρίων άλλων. Eίναι το λιγότερο που θα έπρεπε να έρχεται στο νου διαβάζοντας τις λίστες του Forbes.