Μέσα σε δέκα μέρες, η Ευρώπη έζησε τέσσερις σημαντικές εκλογικές διαδικασίες: τις βουλευτικές εκλογές σε Πορτογαλία και Γερμανία, το δημοψήφισμα για την ευρωσυνθήκη στην Ιρλανδία (βλέπε σχετικά στη σελ. 8), και τις εκλογές στην Ελλάδα. Τέσσερις αναμετρήσεις σε περίοδο κρίσης, στις οποίες δοκιμάστηκαν δυνάμεις και σχέδια, που αξίζει να μελετηθούν, παρά τις διαφορετικές ανά χώρα συνθήκες. Αν στην Ελλάδα είχαμε μια εύκολη εναλλαγή μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, κι αν στην Ιρλανδία “επιτέλους θριάμβευσε η λογική” (και πάντως όχι η ισότιμη δημοκρατική αντιπαράθεση), στην Πορτογαλία και στη Γερμανία τα εκλογικά αποτελέσματα προκάλεσαν σημαντικές αλλαγές. Και, το βασικότερο, η Αριστερά είχε πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτές. Στη μεν Πορτογαλία η “σοσιαλιστική” κυβέρνηση βγήκε κολοβή και χωρίς αυτοδυναμία χάρη στην άνοδο της Αριστεράς, στη δε Γερμανία η κατάρρευση της σοσιαλδημοκρατίας και η εντυπωσιακή επιβεβαίωση της εδραίωσης και ενίσχυσης της Αριστεράς έφερε το τέλος του “Μεγάλου Συνασπισμού”.
Κείμενα-Επιμέλεια: Ερρίκος Φινάλης
Γερμανία: Οι πανηγυρισμοί υποκρύπτουν “ανησυχητικά” δείγματα
Μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές της 27ης Σεπτεμβρίου, ο “Μεγάλος Συνασπισμός” χριστιανοδημοκρατών (CDU, CSU) και σοσιαλδημοκρατών (SPD) μας άφησε χρόνους, και θα αντικατασταθεί από τη συνεργασία του κόμματος της Μέρκελ με τους φιλελεύθερους του FDP. Οι χριστιανοδημοκράτες εμφανίζονται να πανηγυρίζουν για τη νέα κεντροδεξιά κυβέρνηση, και οι μεγάλοι χαμένοι, οι σοσιαλδημοκράτες, ακόμα δεν έχουν συνέλθει από το χαστούκι. Υπάρχει, βέβαια, και μια ανάγνωση των αποτελεσμάτων την οποία αποφεύγουν όλοι οι επίσημοι αναλυτές: Τα κόμματα του “Μεγάλου Συνασπισμού” είχαν λάβει, το 2005, συνολικά 32,8 εκατομμύρια ψήφων. Φέτος έλαβαν 24,6 εκατομμύρια ψήφων, δηλαδή πάνω από 8 εκατομμύρια λιγότερες! Τα δε κόμματα της νέας κεντροδεξιάς κυβέρνησης θα στηρίζονται σε λιγότερες από 21 εκατομμύρια ψήφους. Πρόκειται, δηλαδή, για την πιο “φτωχή” σε λαϊκή υποστήριξη μεταπολεμική γερμανική κυβέρνηση.
Και δεν είναι αυτό το μόνο ανησυχητικό στοιχείο για τη γερμανική άρχουσα τάξη, και μάλιστα εν μέσω βαθιάς κρίσης, την οποία θα επιχειρήσει να “διαχειριστεί” η κεντροδεξιά της Μέρκελ με ακόμη σκληρότερη αντιλαϊκή επίθεση. Το δεύτερο ανησυχητικό είναι το 12% του κόμματος της Αριστεράς – που πλέον δεν στηρίζεται μόνο στις ψήφους των Ανατολικογερμανών, αλλά αποδεικνύει πως έχει ριζώσει για τα καλά και διαρκώς δυναμώνει σε ολόκληρη τη χώρα. Στην πρώην Ανατολική Γερμανία, η Αριστερά βγήκε δεύτερη δύναμη με 27,4%, ενώ στο δυτικό τμήμα απέσπασε το πρωτοφανές 8,7%. Το 12% αποτελεί πολιτικό σεισμό για μια χώρα όπου η Αριστερά ήταν όχι μόνο κατασυκοφαντημένη αλλά και ουσιαστικά απαγορευμένη δυνατότητα επιλογής – τόσο “τυπικά” όσο και κυρίως στα μυαλά των εργαζόμενων και της νεολαίας, χάρη σε νομικές απαγορεύσεις και διώξεις αλλά και σε επίμονη αντικομμουνιστική προπαγάνδα. Το ποσοστό αυτό, ακόμη κι αν δόθηκε σε ένα κόμμα που, για τα ελληνικά δεδομένα, μοιάζει “μετριοπαθές” (για τα γερμανικά, όμως, όχι!), σπάει την υγειονομική ζώνη που είχε επιβάλει μεταπολεμικά στην Αριστερά η γερμανική άρχουσα τάξη. Επιπλέον, σηματοδοτεί τη δυνατότητα παραπέρα στριμώγματος της σοσιαλδημοκρατίας και δημιουργεί ευνοϊκότερες συνθήκες για ανάπτυξη μαζικών αντιστάσεων από το μέχρι πρόσφατα ασφυκτικά ελεγχόμενο από το SPD εργατικό κίνημα.
Το τρίτο στοιχείο, που επίσης υποβαθμίζεται, είναι ότι τα βασικά αστικά κόμματα έχασαν εκατομμύρια επιπλέον ψηφοφόρων, που απλά προτίμησαν να μην πάνε στις κάλπες. Η αποχή αυξήθηκε 7% σε σχέση με το 2005. Συνολικά, δηλαδή, εκατομμύρια Γερμανοί, που ως πριν λίγα χρόνια αποτελούσαν μέρος της εκλογικής βάσης της δεξιάς και της σοσιαλδημοκρατίας, βρίσκονται σε πορεία απόσπασης από την επιρροή των δυνάμεων που μονοπωλούσαν την πολιτική ζωή της χώρας αφού σήμερα “δεν τους λένε τίποτα”, δεν τους πείθουν. Ακόμη και το σχεδόν ένα εκατομμύριο ψήφων που πήραν οι “Πειρατές” (οι οποίοι αντιδρούν στην παρακολούθηση των πολιτών από το κράτος και την ΕΕ μέσω τηλεφώνου και ίντερνετ και διεκδικούν δωρεάν και αλογόκριτη πρόσβαση στο διαδίκτυο) δείχνει τη χαλάρωση των δεσμών πλατιών τμημάτων με τα παραδοσιακά κόμματα και την έλλειψη προοπτικής που “προσφέρουν”. Το ίδιο ισχύει, σε μεγάλο βαθμό, και με τους Πράσινους, που επίσης αύξησαν τη δύναμή τους. Η αναγκαστική αντιπολίτευση, προφανώς, τους έκανε καλό και βοήθησε να ξεχαστεί η πολιτική που ακολουθούσαν όταν συγκυβερνούσαν με τους σοσιαλδημοκράτες.
Αποτελέσματα βουλευτικών εκλογών 2009 σε Γερμανία
(σε παρένθεση τα αποτελέσματα του 2005)
Συμμετοχή
70,8%
(77,7%)
Άκυρα
1,5%
(1,3%)
Χριστιανοδημοκράτες (CDU)
27,3%
(27,8%)
Βαυαροί χριστιανοδημοκράτες (CSU)
6,5%
(7,4%)
Σοσιαλδημοκράτες (SPD)
23,1%
(34,2%)
Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP)
14,6%
(9,8%)
Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke)
11,9%
(8,7%)
Πράσινοι
10,7%
(8,1%)
Πειρατές
2,0%
(–)
Ακροδεξιά (NPD+REP)
1,9%
(2,1%)
Λοιποί
2,0%
(1,9%)
Κεντρικά αιτήματα του προγράμματος της Αριστεράς
-
Προστασία των υπαρχόντων θέσεων εργασίας και δημιουργία 2 εκατομμυρίων νέων θέσεων μέσω δημοσίων επενδύσεων 100 δισεκατομμυρίων ευρώ το χρόνο σε παιδεία, υγεία, περιβάλλον, υποδομές και συγκοινωνίες
-
Φορολόγηση των εκατομμυριούχων, εθνικοποίηση των ιδιωτικών τραπεζών
-
Διεύρυνση του δημόσιου τομέα, κατάργηση των ιδιωτικοποιήσεων και των ΣΔΙΤ, επανακοινωνικοποίηση των ιδιωτικοποιημένων δημόσιων υπηρεσιών και επιχειρήσεων
-
Κατάργηση του αντικοινωνικού συμφώνου Hartz IV
-
Αντικατάσταση του ευρωπαϊκού “Συμφώνου Σταθερότητας” με μια συμφωνία για πλήρη απασχόληση, κοινωνική ασφάλιση και περιβαλλοντική προστασία
-
Να γίνει συνταγματική επιταγή το δικαίωμα όλων σε αξιοπρεπή στέγη, υγεία, παιδεία και να συνοδευτεί από την αναγκαία αύξηση των σχετικών κοινωνικών δαπανών
-
Κανένας περιορισμός σε βασικά δικαιώματα και πολιτικές ελευθερίες
-
Άμεση αποχώρηση του γερμανικού στρατού από το Αφγανιστάν, απαγόρευση στρατιωτικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό, ακόμα και υπό την κάλυψη του ΟΗΕ, μείωση των στρατιωτικών δαπανών, διάλυση του ΝΑΤΟ, απαγόρευση εξαγωγής όπλων, κλείσιμο όλων των ξένων στρατιωτικών βάσεων, καταστροφή όλων των πυρηνικών όπλων, αντικατάσταση του “Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας” από υπηρεσία αφοπλισμού
-
Κατάργηση του FRONTEX, κατάργηση των στρατοπέδων συγκέντρωσης και της απάνθρωπης κράτησης των μεταναστών χωρίς χαρτιά, μόνιμη χορήγηση ασύλου σε όσους διαφεύγουν από χώρες εμφύλιων συγκρούσεων, κατεχόμενα ή εμπόλεμα κράτη
-
Θέση εκτός νόμου των φασιστικών οργανώσεων, καμιά ανοχή στην ακροδεξιά βία
Δηλώσεις το βράδυ των εκλογών
“Ζούμε ένα μοναδικό ιστορικό γεγονός. Για πρώτη φορά στην ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας ένα κόμμα στα αριστερά της σοσιαλδημοκρατίας επιτυγχάνει διψήφιο ποσοστό. Αυτό το αποτέλεσμα μας καλεί σε συνεπή πολιτική ενάντια στις περικοπές κοινωνικών δαπανών, σε αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη και ενάντια στον πόλεμο στο Αφγανιστάν”.
Γκρέγκορ Γκίζι,
επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας της Αριστεράς
“Τώρα θα παλέψουμε ακόμη δυνατότερα για την κατάργηση των αντικοινωνικών νόμων, για αύξηση του βασικού μισθού και για να μην πληρώσουν την κρίση οι εργαζόμενοι και οι κοινωνικά αδύναμοι. Να στείλουμε στο ταμείο τους φταίχτες: τους τραπεζίτες! Και να γυρίσει αμέσως πίσω ο γερμανικός στρατός από το Αφγανιστάν!”
Όσκαρ Λαφοντέν,
συμπρόεδρος του κόμματος της Αριστεράς
Πορτογαλία: Το Μπλόκο κουρελιάζει την κυβερνητική αυτοδυναμία
Οι βουλευτικές εκλογές της Πορτογαλίας επιφύλασσαν δυσάρεστα αποτελέσματα για το κυβερνών σοσιαλιστικό κόμμα, που “ανταμείφθηκε” για τη νεοφιλελεύθερη πολιτική του με μείωση του ποσοστού του κατά 8,5% και απώλεια της κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας του. Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης (το κεντροδεξιό “σοσιαλδημοκρατικό” κόμμα) δεν κατάφερε να κερδίσει από τη λαϊκή δυσαρέσκεια και παρέμεινε στα ίδια ποσοστά, ενώ το δεξιό Λαϊκό Κόμμα έφτασε το 10,46% κι έκανε την έκπληξη που αναμενόταν. Μεγαλύτερος κερδισμένος ήταν η Αριστερά, η οποία συνολικά, και με ατμομηχανή το Μπλόκο, που εκτινάχθηκε από το 6,38 στο 9,85%, πλησίασε το 19% – το υψηλότερο ποσοστό από την πτώση της φασιστικής δικτατορίας! Το να αθροίσει κανείς τα ποσοστά της πορτογαλικής Αριστεράς δεν αποτελεί καμιά φοβερή αυθαιρεσία, αφού οι σχέσεις μεταξύ των κομμάτων της δεν θυμίζουν διόλου την Ελλάδα. Χαρακτηριστικά, η ανακοίνωση της Κ.Ε. του Πορτογαλικού Κ.Κ. για τα εκλογικά αποτελέσματα αναφέρει σχετικά με το Μπλόκο: “Η ενδυνάμωση του Μπλόκου της Αριστεράς δεν μπορεί να διαχωριστεί από τη δυσαρέσκεια πολλών ψηφοφόρων, που έχασαν τις ψευδαισθήσεις τους από την κυβέρνηση του Σοσιαλιστικού Κόμματος και εξέφρασαν με αποφασιστική ψήφο την απαίτησή τους για μια οριστική ρήξη με τις δεξιές πολιτικές”. Ίσως θα πρέπει ο Περισσός να μαλώσει το αδελφό κόμμα της Πορτογαλίας, που, αν και “σκληρό”, επιδεικνύει τέτοια ανοχή προς τους οπορτουνιστές του Μπλόκου!
Το Μπλόκο είναι η μοναδική πολιτική δύναμη που επιδεικνύει τέτοια αλματώδη άνοδο της επιρροής της, από την ίδρυσή του μέχρι και σήμερα. Καταφέρνοντας να συνθέσει με ουσιαστικό και δημοκρατικό τρόπο τις ιδρυτικές συνιστώσες, που είχαν πολύ διαφορετική προέλευση (το μαρξιστικό-λενινιστικό UDP, το τροτσκιστικό PSR, και αποχωρήσαντες από το Πορτογαλικό Κ.Κ.), προσέλκυσε χιλιάδες νέους ανένταχτους αγωνιστές από τους χώρους των εργαζόμενων και της νεολαίας, και φέτος, για πρώτη φορά, ξεπέρασε σε εκλογική επιρροή το παραδοσιακά ισχυρότερο Πορτογαλικό Κ.Κ. Το επιτυχημένο πείραμα του Μπλόκου δείχνει και τρόπους και δυνατότητες, πολύ ρεαλιστικές – αρκεί να υπάρχει η αναγκαία βούληση των συνιστωσών να προχωρήσουν ένα πραγματικά ενωτικό και ριζοσπαστικό εγχείρημα, που λειτουργεί δημοκρατικά, υπηρετεί το λαό και αντιπαρατίθεται στο νεοφιλελευθερισμό και τον ιμπεριαλισμό. Σίγουρα αξίζει να μελετηθεί η ιστορία και η εξέλιξή του, κυρίως από όσους νομίζουν (ακόμη και καλόπιστα) ότι με “επικοινωνιακή πολιτική” μπορεί να οικοδομηθεί μια Αριστερά χρήσιμη στο λαό, αλλά και από όσους δεν επιθυμούν να ακούσουν και να σεβαστούν τη φωνή της βάσης – πράγμα που ακούγεται τρελό στην Πορτογαλία, όπου τα μέλη του Μπλόκου έχουν τον πρώτο και αποφασιστικό λόγο.
Το Μπλόκο ξεκίνησε από τα χαμηλά – στις πρώτες εκλογές, στις οποίες συμμετείχε μόλις ιδρύθηκε, πριν από δέκα χρόνια, απέσπασε 2,46%. Αλλά μόχθησε και μοχθεί, με καθημερινή δουλειά, να ριζώσει στην κοινωνία, να εκφράσει τους αγώνες, να προκαλέσει γεγονότα, να αναπτύξει κινήματα, να αλλάξει τους συσχετισμούς. Κατάφερε έτσι, τελικά, όχι μόνο να αναδειχτεί σε πρώτη δύναμη της Αριστεράς, αλλά και να στριμώξει και να διεμβολίσει τους σοσιαλιστές, που αρκετές φορές υποχρεώθηκαν να υπερψηφίσουν νομοσχέδια του “μικρού” Μπλόκου υπό την πίεση μεγάλων κινητοποιήσεων. Ταυτόχρονα, δεν ένιωσε ποτέ άβολα στο ρόλο της αντιπολίτευσης (αντίθετα, πρόβαλε το μαχητικό αντιπολιτευτικό χαρακτήρα του) ούτε απολογήθηκε για οποιαδήποτε “ακυβερνησία”. Ο εκ των ηγετών του Μπλόκου, Λουίς Φαζέντα, τόνισε χαρακτηριστικά, το βράδυ των εκλογών, μπροστά στα μέλη του κόμματος, που πανηγύριζαν ξέφρενα, ότι “αποτρέψαμε την επιστροφή στο παρελθόν, η κεντροδεξιά δεν ενισχύθηκε και οι σοσιαλιστές πλήρωσαν, με την απώλεια της αυτοδυναμίας, την αλαζονεία τους και την αντιλαϊκή πολιτική τους”.
Αποτελέσματα βουλευτικών εκλογών 2009 σε Πορτογαλία
(σε παρένθεση τα αποτελέσματα του 2005)
Συμμετοχή
60,60%
(65,03%)
Λευκά + Άκυρα
3,06%
(2,93%)
Σοσιαλιστικό Κόμμα
36,56%
(45,05%)
Σοσιαλδημοκράτες (κεντροδεξιά)
29,09%
(28,70%)
Λαϊκό Κόμμα (δεξιά)
10,46%
(7,26%)
Μπλόκο της Αριστεράς
9,85%
(6,38%)
Πορτογαλικό Κ.Κ.
7,88%
(7,56%)
Κ.Κ. Πορτογάλων Εργατών
0,93%
(0,84%)
Λοιποί
5,23%
(4,21%)
Δήλωση του Φρανσίσκο Λούσα,
συντονιστή του Μπλόκου της Αριστεράς
“Το Μπλόκο απέδειξε ότι αποτελεί απάντηση και αριστερή εναλλακτική λύση. Αφαίρεσε την απόλυτη πλειοψηφία από το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Έβγαλε βουλευτές ακόμα και σε περιφέρειες που ποτέ δεν αντιπροσωπευόταν η Αριστερά. Τώρα έχουμε τρεις προτεραιότητες: Η πρώτη, να ξαναδώσουμε κοινωνική προστασία στους ανέργους, από τους οποίους η κυβέρνηση αφαίρεσε τα επιδόματα, και να καταπολεμήσουμε την πρόσκαιρη εργασία. Η δεύτερη, να συνεχίσουμε ως τη νίκη τον αγώνα των εκπαιδευτικών και της νεολαίας ενάντια στους αντιεκπαιδευτικούς νόμους της κυβέρνησης. Και η τρίτη, να επιβάλλουμε φορολόγηση των πλούσιων, ώστε να μειώσουμε την ψαλίδα μεταξύ συντάξεων και μισθών, και να υπάρξει συνταξιοδότηση όλων ύστερα από 40 χρόνια δουλειάς, χωρίς όριο ηλικίας. Τίποτα δεν θα είναι όπως πριν. Θα αντιπολιτευτούμε αποφασιστικά οποιαδήποτε απόπειρα για νέες ιδιωτικοποιήσεις. Το Σοσιαλιστικό Κόμμα επέλεξε το Μπλόκο ως βασικό του αντίπαλο σ’ αυτές τις εκλογές, κι εμείς επιλέξαμε να τους αφαιρέσουμε την αυτοδυναμία. Και τα καταφέραμε! Ο κύριος πρωθυπουργός, δύο μέρες πριν τις εκλογές, έλεγε ότι το Μπλόκο ανεμίζει παλιά κουρέλια. Θα ήθελα να δω τι λέει τώρα!”
Οι βαθμολογητές του ΚΚΕ
Η κυρία Παπαρήγα μάλωσε όσους τόλμησαν να χαρούν με τις επιτυχίες της Αριστεράς στη Γερμανία και την Πορτογαλία, χαρακτηρίζοντας τα κόμματα αυτά “σωσίβιο για το σύστημα” (χαρακτηρισμός που το “αδελφό” Πορτογαλικό Κ.Κ. δεν διανοείται να χρησιμοποιήσει για το Μπλόκο!). Θα μπορούσε, βέβαια, κανείς να ξεμπερδέψει, αναφέροντας τις κραυγαλέες ανακολουθίες των… βαθμολογητών αριστεροσύνης. Π.χ., το ΚΚΕ κατακεραύνωνε τη γαλλική Αριστερά, που δεν στάθηκε στο πλάι των “Αθλίων του Παρισιού”, το Δεκέμβρη του 2005 – ενώ, τρία χρόνια αργότερα, έπαιρνε συγχαρητήρια από σύμπαν το κατεστημένο για τη συκοφάντηση της εξέγερσης του Δεκέμβρη ως “έργου κουκουλοφόρων”. Κι ας ήταν η έκρηξη των γαλλικών προαστίων πολύ πιο τυφλή, πολύ πιο βίαιη και σαφώς λιγότερο “πολιτική” από τον ελληνικό Δεκέμβρη.
Αλλά η ηγετική ομάδα του Περισσού προτιμά να απομονώνει και να διαστρεβλώνει επιμέρους πλευρές της πολιτικής των αριστερών κομμάτων στην Πορτογαλία και τη Γερμανία, ώστε να μην υποκύψει στον… πειρασμό να χαρεί με τις νίκες τους. Ίσως, βέβαια, η κριτική να αφορά ουσιαστικά το γεγονός ότι το Μπλόκο σπέρνει ψευδαισθήσεις πως και σήμερα μπορεί να υπάρξουν νικηφόρες αντιστάσεις, χωρίς να περιμένουμε την έλευση της Δευτέρας Παρουσίας… Πράγμα που όντως χαλάει τη βολική νιρβάνα της κυρίας Παπαρήγα, η οποία προτιμά να μη ματαιοπονεί για “μικροπράγματα”. Άλλωστε, η Δευτέρα Παρουσία δεν απαιτεί εμπλοκή με το σύστημα και τα “εγκόσμια” – μόνο βαθιά πίστη και στωική υπομονή.
Κατά τα άλλα… καταντά πραγματικά αστείο να αυτοαναγορεύεται ο Περισσός σε μοναδικό πανευρωπαϊκά “συνεπές” κόμμα, που δικαιούται να βροντάει και να αστράφτει εναντίον του οπορτουνισμού, από τη μια άκρη της Ευρώπης ως την άλλη. Ιδίως όταν ακόμα δεν “πρόκανε” να κάνει την αυτοκριτική του για τις συγκυβερνήσεις με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και για τα αγαλματάκια που χάριζε η κυρία Παπαρήγα στον Γκορμπατσόφ. Ή όταν “ξεχνά” να κατακεραυνώσει το ΑΚΕΛ (τι σου κάνει η ανάγκη…). Ή όταν εκστασιάζεται με τη “μεγαλοπρεπή στρατιωτική παρέλαση” και τις “εντυπωσιακές πολιτιστικές εκδηλώσεις” στη “Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας”…
Με τις υγείες σας, βλοσυροί, ανθεκτικοί, άτεγκτοι, ατσαλωμένοι θεματοφύλακες του μαρξισμού-λενινισμού!