Ακόμα ένα σκάνδαλο λοιπόν στο προσκήνιο: Η υπόθεση ντόπινγκ της ομάδας της άρσης βαρών και, απ’ ό,τι φαίνεται, και πολλών άλλων αθλητών και αθλητριών σε διάφορα αθλήματα. Όπως είναι “φυσικό” αμέσως ξεκίνησαν τα τηλεδικεία, οι αναλύσεις των ειδικών, οι καταγγελίες των παραγόντων, το αλληλοφάγωμα για τις ευθύνες και ούτω καθεξής. Λες και κανείς δεν ήξερε τι γινόταν τόσο καιρό, λες και είναι κάτι που δεν ήταν κοινό μυστικό στους κόλπους του αθλητισμού. Ότι για να γίνεις υπερπρωταθλητής θα πρέπει να είσαι μέσα στα κυκλώματα και να δεχτείς να υποθηκεύσεις την υγεία σου για να κερδίσεις. Και αυτό είναι η πιο σοβαρή πλευρά του θέματος που δεν πιάνεται, γιατί αφορά το σύνολο του πολιτικού κόσμου. Ότι όλα αυτά γίνονται εδώ και χρόνια, με βάση συγκεκριμένο πολιτικό σχεδιασμό που ξεκίνησε από τα χρόνια του ΠΑΣΟΚ και συνεχίστηκε επί ΝΔ, για να χτιστεί ο μύθος της ισχυρής Ελλάδας. Μιας Ελλάδας που μπορεί στο αθλητικό πεδίο, γιατί αλλού είναι αλλιώς τα πράγματα, να κοιτάει στα μάτια τους ισχυρούς, να τους ανταγωνίζεται, να έχει κέρδη. Αυτός ο μύθος, πέρα από το ότι “πουλάει” αξιοπρέπεια σε ένα λαό που καθημερινά εξευτελίζεται σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο, έχει και πολύ συγκεκριμένα υλικά οφέλη. Πρώτον, αυξάνεται το ενδιαφέρον των χορηγών και συγχρόνως των φιλάθλων, άρα ανοίγει μια νέα αγορά. Δεύτερον, οι διάφοροι αξιοπρεπείς επιχειρηματίες του τόπου μας έχουν τη δυνατότητα, εκτός από το να “αγοράσουν” αναγνώριση και συμπάθεια μέσω μιας ομάδας ή μιας χορηγίας, να “ξεπλύνουν” άφθονο βρώμικο χρήμα. Τρίτον, οι πολιτικοί προβάλλονται σαν θιασώτες κάθε εθνικής επιτυχίας, κι έτσι μπορούν να πουν ότι κάνουν κάτι για τον τόπο. Τέταρτον, “πουλιέται” σωρηδόν ελπίδα στη νεολαία, ότι με αυτό τον τρόπο θα μπορέσει να ξεφύγει από το μίζερο μέλλον που της ετοιμάζουν. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται ακόμα μια σοβαρή πλευρά του ζητήματος: Ότι πολλοί νέοι και νέες μετέχουν σε χιλιάδες αθλητικά σωματεία όπου για να τους κάνουν πρωταθλητές τους μυούν στην ιδεολογία της ζούγκλας. Στο ότι το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό και ότι πρέπει να κάνεις τα πάντα για να νικήσεις. Οι ιδέες της άμιλλας και της αλληλεγγύης θεωρούνται ξεπερασμένες και λίγες μπροστά στα φώτα της δημοσιότητας και τα υλικά κέρδη της νίκης.
Όλα αυτά όμως δεν συμβαίνουν μόνο στον αθλητισμό. Αυτές οι απόψεις και οι ιδέες έχουν διαποτίσει το κοινωνικό σώμα. Ο νεοφιλελευθερισμός επιτάσσει: αν θέλεις να “προκόψεις”, πρέπει να πατήσεις επί πτωμάτων. Έτσι φοιτητές, μαθητές παίρνουν αμφεταμίνες για να έχουν καλύτερη απόδοση και μετά ναρκωτικά για να περάσουν “καλά”, επιστήμονες παίρνουν άλλες ουσίες για να μπορέσουν να δουλέψουν περισσότερο και καλύτερα, οι αθλητές αναβολικά για να έχουν επιδόσεις, και ούτω καθεξής. Στόχος, ακριβώς, μια ναρκωμένη κοινωνία. Για να μπορεί ο νεοφιλελευθερισμός να προχωράει ανενόχλητος και η κοινωνία να μην αντιδρά. Βέβαια υπάρχουν και οι ευθύνες της Αριστεράς για όλα αυτά, αφού ούτε ένα διαφορετικό μοντέλο ζωής προβάλλει, αλλά και ούτε οργανώνει την αντίσταση σε όλα αυτά που προωθούνται. Για όλα αυτά μιλήσαμε με τον πρόεδρο του Αστέρα 2004, Νίκο Μάλλιαρη, άνθρωπο με πολυετή πείρα στον αθλητισμό και με αγωνιστική στάση στα πράγματα. Επίσης δημοσιεύουμε και ένα κείμενο του Νίκου Λάιου, ιδιαίτερα αποκαλυπτικό για τα πεπραγμένα στον αθλητισμό.
Ανακοίνωση της ΚΟΕ
Κυβερνητικός σχεδιασμός εθνικών μύθων
Το σκάνδαλο ντόπινγκ στην Άρση Βαρών γκρεμοτσακίζει με τον πιο απότομο τρόπο τον μύθο της ισχυρής Ελλάδας. Αποκαλύπτει που οδηγεί η συγκομιδή επιτυχιών με κάθε τρόπο, πού οδηγεί η αναγωγή αθλητικών διοργανώσεων σε μεγάλες εθνικές μάχες. Φανερώνει που οδηγεί η επικοινωνιακή πολιτική των τελευταίων κυβερνήσεων για την ισχυρή Ελλάδα και τις πρωθυπουργικές κορώνες μετά από κάθε αθλητική επιτυχία. Περιπαίζει τη μόνιμη κυβερνητική επιχείρηση να εμφανίζονται ως εθνική επιτυχία και απόδειξη λαμπρής διακυβέρνησης, τα ολυμπιακά μετάλλια, τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, μέχρι και το κιτς υποπροϊόν της Γιουροβίζιον (αν θυμηθούμε τις περιχαρείς δηλώσεις του Υπουργού Επικρατείας για τον εθνικό άθλο της κας Παπαρίζου…).
Δεν υπάρχει απλά πολιτική ευθύνη. Υπάρχει πολιτικός σχεδιασμός: Για εθνικούς μύθους – αποδείξεις υπεροχής. Για μετάλλια, αθλήματα, πρωτιές, στιγμές εθνικής ανάτασης και παλλαϊκής συγκίνησης, βουτηγμένες στο αναβολικό. Για βιομηχανία κατασκευής ηρώων που θα προτρέπουν τους κοινούς θνητούς στη φυγή από τη μίζερη καθημερινότητα. Για δήθεν εθνικές υποθέσεις που επιβάλλουν ή προκαλούν συστράτευση γύρω από την ηγεσία. Για μηχανισμούς και ομοσπονδίες που -στενά διαπλεκόμενες με την βιομηχανία των αναβολικών- εκτοξεύουν πολιτικά πρόσωπα, εξασφαλίζουν συμπάθεια, αναγνώριση και ψήφους. Για υπουργούς και πρωθυπουργούς που –το λιγότερο- κάνουν τα στραβά μάτια στο “θαύμα του ελληνικού αθλητισμού”. Για έναν αθλητισμό – πρωταθλητισμό που εξαγοράζει με τη δια βίου οικονομική εξασφάλιση των πρωταθλητών τη συναίνεση στην ντόπα ή και την αναζήτησή της. Για έναν εμπορευματοποιημένο αθλητισμό που εχθρεύεται τη μαζική άθληση στο βωμό της παραγωγής μεταλλίων και εθνικών ντοπαρισμάτων…
Το ντοπάρισμα, τα φάρμακα, τα αναβολικά, τα ψέματα δεν αφορούν βασικά τον αθλητικό χώρο ούτε την προπόνηση. Απλά εκεί μπορούν να αποδειχτούν επιστημονικά.
Αφορούν το πολιτικό σύστημα που είχε ανάγκη ορόσημα και εθνικές υποθέσεις ώστε να στρατεύεται ο λαός στους στόχους της ολιγαρχίας.
Ο μύθος της ισχυρής Ελλάδας στον αθλητισμό, με το νέο σκάνδαλο (είχε προηγηθεί αυτό των Ολυμπιακών του 2004), τελειώνει. Η ισχυρή Ελλάδα στα εθνικά, στην οικονομία, στην κοινωνική συνοχή έχει προ πολλού χρεοκοπήσει. Ας τελειώσουν και οι πολιτικές που γέννησαν, εξέθρεψαν και μέχρι σήμερα συντηρούν τους μύθους αυτούς.
Η ντόπα του δικομματισμού
Και ξαφνικά για μια ακόμα φορά… όλοι έπεσαν από τα σύννεφα. Σχεδόν όλη η εθνική ομάδα Αρσης Βαρών βρέθηκε ντοπαρισμένη. Υπουργοί πολιτισμού νυν και πρώην, υφυπουργοί αθλητισμού, επίσης, νυν και πρώην, ξαμολήθηκαν να μας πείσουν για τις ευθύνες, τους ενόχους, τις “γνωστές” συνομωσίες εναντίον των λαμπρών σελίδων του ελληνικού αθλητισμού και πάει λέγοντας. Το ίδιο χιλιοπαιγμένο σκηνικό σε μια φαρσοκωμωδία, από αυτές που ξέρει πολύ καλά να στήνει ο δικομματισμός.
Ολοι όσοι έπεσαν και πάλι από τα σύννεφα, είναι αυτοί που όχι απλά ανέχτηκαν, αλλά έστησαν και “πούλησαν” όλα αυτά τα χρόνια την “εθνική έπαρση” στις πλάτες των υπερπρωταθλητών. Είναι διαχρονικά όλοι οι υπηρεσιακοί παράγοντες του δικομματισμού που καμάρωναν και φωτογραφίζονταν δίπλα στους… τροπαιούχους. Είναι όλοι αυτοί που μετά από κάθε “επιτυχία” έσπευδαν να κάνουν λόγο για το “πραγματικό πρόσωπο της Ελλάδας κόντρα στη γκρίνια και τη μιζέρια”.
Από τον Γιώργο Λιάνη επί ΠΑΣΟΚ, μέχρι το γνωστό “τσαμπουκά” Γιάννη Ιωαννίδη σήμερα, που φωνάζουν την άγνοιά τους για το σκάνδαλο και υπόσχονται “άπλετο φως” και κυρώσεις για τους υπεύθυνους, όλοι είναι όχι μόνο υπεύθυνοι, αλλά πρωταγωνιστές. Όταν όλοι πλέον έχουν πειστεί ότι ο πρωταθλητισμός σε παγκόσμιο επίπεδο έχει μετατραπεί εδώ και πολλά χρόνια σε χρυσοφόρα μπίζνα, όταν οι υπεραθλητές είναι εξ ορισμού πανάκριβα εμπορεύματα και μηχανές που παράγουν όλο και πιο πολύ κέρδος, είναι τουλάχιστον προκλητικό οι συνέταιροι των επενδυτών στον αθλητισμό να εμφανίζονται ως ταγοί και προστάτες του “αθλητικού πνεύματος και ιδεώδους”. Ο νομάρχης της Αθήνας και επί σειρά ετών πρόεδρος της Εθνικής Ομοσπονδίας Αρσης Βαρών, Γιάννης Σγουρός πού είναι; Ο επικεφαλής και έχων την “επικαρπία” της ελληνικής “dream team”, που εξαργύρωνε για το ΠΑΣΟΚ και τον εαυτό του τις “επιτυχίες”, πού έχει κρυφτεί; Ούτε αυτός ήξερε; Και αυτός τόσο χρόνια θύμα της πλεκτάνης ή ακόμα χειρότερα της “διεθνούς συνομωσίας” είναι;
Λοιπόν, επιτέλους ας σοβαρευτούμε. Ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους… Οι κυβερνήσεις διαχρονικά εξέθρεψαν και επένδυσαν στο “θαύμα του ελληνικού αθλητισμού”, που δεν γίνεται να ξεφεύγει από τα παγκόσμια δεδομένα. Αυτός είναι ο ανταγωνισμός και για να είσαι (και στον αθλητισμό) ανταγωνιστικός, όπως ακριβώς γίνεται και στην καπιταλιστική οικονομία, επιβάλλεται να παίξεις βάσει συγκεκριμένων κανόνων. Και οι κανόνες αυτοί επιβάλλουν “χημικό αθλητισμό”, γιατί αλλιώς υπερκέρδη δεν παράγονται και οι επενδύσεις (ακόμα και οι πολιτικές) δεν αποδίδουν.
Και στο πλαίσιο αυτού του ανταγωνισμού, οι παγκόσμιοι χωροφύλακες (βλέπε WADA) και αυτού του κλάδου της οικονομίας υπακούν στους κανόνες και παίζουν το παιχνίδι των ισχυρών. Οι ανταγωνισμοί και εδώ έχουν “τζαρτζαρίσματα” και… αθέμιτες πρακτικές. Ετσι παίζεται το παιχνίδι, έτσι γίνονται οι μπίζνες στον καπιταλισμό.Το σίγουρο είναι ότι όχι μόνο ξέρουν από πρώτο χέρι τα περί ντόπας στον αθλητισμό, αλλά εξίσου καλά ξέρουν να χρησιμοποιούν και την κοινωνική ντόπα, αφού αποδίδει -τουλάχιστον μέχρι σήμερα.
Και αν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ εμφανίζονται να μην ξέρουν, να μην έχουν ακούσει να μην αποδέχονται, ας ρωτήσουν τον εφοπλιστή – καναλάρχη και πρόεδρο της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, Μίνωα Κυριακού. Αυτός ξέρει από… ιδεώδη.
Μιχάλης Σιάχος
Αθλητισμός, ναρκωτικά και κατασκευή προτύπων
Η πρόσφατη “αποκάλυψη” και προβολή της υπόθεσης μαζικού ντοπαρίσματος των αθλητών της ελληνικής εθνικής ομάδας άρσης βαρών συνάπτει ένα ακόμη κεφάλαιο στο χρονογράφημα της υποκρισίας των εμπλεκομένων στο εμπόριο ναρκωτικών ουσιών –νόμιμων και παράνομων– εντός και εκτός χώρων άθλησης, εκ βήματος τηλεοπτικού. Επαγγελματίες πολιτικοί, δημοσιογράφοι, υπάλληλοι φαρμακευτικών βιομηχανιών και/ή του ΕΟΦ, αθλητικοί ρεπόρτερ, δικηγόροι, προπονητές, στελέχη αθλητικών σωματείων και ομοσπονδιών τοποθετούνται, σχολιάζουν, “σοκάρονται”, πρωτοκολλούν απενοχοποιήσεις, δημοπρατούν ευθύνες, συντονίζοντας την τηλεοπτική αρένα στους ρυθμούς της αποδόμησης κάθε λογικής ερμηνείας της εκτεταμένης ναρκοθέτησης του αθλητισμού – όπως συνηθίζεται και με οποιοδήποτε άλλο ζήτημα. Κι αν από τον κατάλογο των ηρώων του νέου τηλεοπτικού σίριαλ λείπουν οι απαραίτητοι αστυνομικοί, είναι γιατί το ρόλο τους έχουν αναλάβει άλλοι παράγοντες – όπως η περίφημη WADA (Παγκόσμιος Οργανισμός Αντι-Ντόπινγκ) και τα συμβεβλημένα μ’ αυτή εθνικά κέντρα “βιολογικής τεκμηρίωσης” των αθλητών. Αυτή όχι μονάχα είναι αποκλειστικά επιφορτισμένη κατασταλτικών, τιμωρητικών καθηκόντων, που κατασπιλώνουν τους καταναλωτές αθλητές και τους μεσάζοντες προπονητές (αφήνοντας ανέγγιχτες τις νόμιμες ναρκοβιομηχανίες των ΗΠΑ, της Γερμανίας και άλλων “αναπτυγμένων” χωρών, που πειραματίζονται και παράγουν ανεμπόδιστα απαγορευμένες ουσίες σε εξαθλιωμένες χώρες της Αφρικής και της Ασίας, όπου οι σχετικοί νόμοι είναι “ευνοϊκοί”, όπου, δηλαδή, η θεσμοθέτηση και η ίδια η ανθρώπινη ζωή –ανθρώπινα πειραματόζωα– έχουν μετατραπεί σε αντικείμενα αγοραπωλησίας, σε συνθήκες νέοαποικιοκρατικές), αλλά και, τελικά, αναπαράγει εμμέσως –μάλιστα, εντατικοποιώντας και διευρύνοντάς τες– την παραγωγή και διακίνηση απαγορευμένων ουσιών, αφού οι ειδικοί των εργαστηρίων των εταιριών παρακινούνται απλώς να γίνουν περισσότερο εφευρετικοί, προκειμένου οι εργοδότες τους να συνεχίσουν να πωλούν τα προϊόντα τους στην αγορά, αυξάνοντας παράλληλα τις τιμές και, συνεπώς, τα κέρδη τους.
Είναι πολλά τα λεφτά…
Τελικά, από όλους τους ντοπαρισμένους αθλητές που περνούν τις πόρτες των πιστοποιημένων από τη WADA εργαστηρίων, μονάχα όσοι δεν έχουν καταναλώσει “εξελιγμένες”, δυσεντόπιστες ντόπες θα τιμωρηθούν. Οι υπόλοιποι θα διεκδικήσουν μετάλλια, συμβόλαια με εταιρίες αθλητικών και άλλων προϊόντων και τη δόξα του πρωταθλητή-προτύπου. Αν τα καταφέρουν, ίσως τους αφαιρεθούν μετάλλια και δόξα ύστερα από μερικά χρόνια τεχνικών βελτιώσεων των εργαλείων της WADA, όταν η απαγορευμένη ουσία, που είχαν χρησιμοποιήσει, εντοπιστεί στο αποθηκευμένο δείγμα ούρων και αίματός τους. Τα χρήματα, όμως, θα έχουν μείνει στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους και, ίσως, επενδυθεί και πολλαπλασιαστεί. Πολύ περισσότερο, θα έχουν συνεχίσει να υπάρχουν και θα έχουν εξελιχθεί οι απαγορευμένες ουσίες, τα κέρδη των παραγωγών εταιριών και τα επιβαρυντικά αποτελέσματα της χρήσης τους στο κορμί και τον ψυχισμό των αθλητών και αθλητριών. Και, τέλος, θα έχουν κατασκευαστεί αντιφατικά πρότυπα ταύτισης, τέτοια ώστε να διασφαλίζεται ο τεμαχισμός των συνειδήσεων σε ευκολοδιαχείριστα προτεκτοράτα ενός προβλέψιμου συνονθυλεύματος συμπεριφορών. Το σχετικό παιχνίδι είναι χοντρό. Θυμηθείτε, λόγου χάρη, τις “περιπτώσεις” Θάνου και Κεντέρη. Θυμηθείτε τον εκθειασμό τους από τα ΜΜΕ και την πλειοψηφία των πολιτικών, στρατιωτικών και θρησκευτικών αρχόντων της χώρας, αλλά και από ιδιωτικές εταιρίες, που έσπευσαν να ενοικιάσουν την κατασκευασμένη δημοτικότητα των ολυμπιονικών, επενδύοντας σ’ αυτή όπως θα επένδυαν σε μια υπερτιμημένη μετοχή για να κερδοσκοπήσουν. Θυμηθείτε τις εθνικιστικές κορόνες δημοσιογράφων και επαγγελματιών πολιτικών, τις υπερβολές περί “τίμησης του αρχαίου ολυμπιακού πνεύματος” (στην πραγματικότητα, οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς έχουν αναφερθεί σε πάμπολλες περιπτώσεις ολυμπιακής διαφθοράς στην εποχή τους, στις οποίες ίσως μας δοθεί κάποτε η ευκαιρία να ανατρέξουμε από τούτη τη στήλη), τις αναγορεύσεις των ολυμπιονικών σε αξιωματικούς του στρατού με τον ανάλογο μισθό, την εγχάραξη του επωνύμου του Κεντέρη στα ατσάλινα πλευρά επιβατικού πλοίου γνωστής ακτοπλοϊκής εταιρίας κ.λπ.
Το πρότυπο που βολεύει
Σκεφτείτε το κίβδηλο πρότυπο του επιτυχημένου, καταξιωμένου παγκοσμίως πατριώτη-έως-και-εθνικιστή Έλληνα που κατασκεύασαν. Το πρότυπο του εκατομμυριούχου εκδικητή και αποσβέστη των ταπεινώσεων που υπέστη ο λαός –κυρίως οι εργαζόμενοι και εργαζόμενες, οι αγρότες και, μεταξύ αυτών, σε θέση εξέχουσα οι πρόσφυγες, οικονομικοί μετανάστες, μειονότητες– από εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς. Το πρότυπο, επιπλέον, του μη επιδοτούμενου υπερανθρώπου, που προπονείται μέσα σε στερήσεις, εγκαταλειμμένος από την “πολιτεία” (στην εγκατάλειψη περιλαμβάνεται και η έλλειψη ευαισθησίας από πλευράς κράτους σε σχέση με τη χρήση ντόπας, οι απουσίες σοβαρών ελέγχων κ.λπ.), ο οποίος ως μονάδα ανταγωνίζεται άλλες μονάδες, πρωτεύει και αμείβεται πλουσιοπάροχα και πανταχόθεν – ακόμη κι από αυτούς που τον είχαν εγκαταλείψει. Και “ξαφνικά” μαθαίνουμε πως οι δύο αθλητές αρνούνται να υποβληθούν σε εξετάσεις ελέγχου ντόπινγκ, προβάλλοντας εξοργιστικές προφάσεις τύπου μεσημεριανής τηλεοπτικής ζώνης. Το σκάνδαλο ξεσπά, κι όλα δείχνουν πως λογικά οι δυο αθλητές είναι ντοπαρισμένοι – και κατά πάσα πιθανότητα ήταν επίσης όταν κέρδιζαν μετάλλια. Οι υπάλληλοι των περισσότερων ΜΜΕ ξεχύνονται απ’ τις φωλιές τους για να κατασπαράξουν τα θύματα, που τόσο καιρό οι ίδιοι πάχαιναν (οι αθλητικοί ρεπόρτερ γνώριζαν πως δεν είναι δυνατό μέσα σε διάστημα μικρότερο του ενός έτους ο Κεντέρης, ισχνός, μέτριος δρομέας των 400 μέτρων, να μετατραπεί μέσω φυσικής άσκησης στο μυώδη, με παραμορφωμένα χαρακτηριστικά του προσώπου ολυμπιονίκη δρομέα των 200 μέτρων). Το κράτος επισείει τιμωρίες έναντι αυτών που με συνοπτικές διαδικασίες αναγόρευσε αξιωματικούς του στρατού του. Η Εκκλησία απλώς σωπαίνει. Οι εταιρίες επίσης σιωπούν, γιατί είναι απασχολημένες με την καταμέτρηση των κερδών τους και την αναζήτηση του επόμενου πρωταθλητή-εξωτερικού συνεργάτη. Έτσι, ολοκληρώνεται η οικοδόμηση του προτύπου, με το λανθάνον αλλά ηχηρό μήνυμα πως ένας γρήγορος τρόπος, προκειμένου κάποιος να λύσει τα οικονομικά προβλήματα που στοιβάζονται σωρός με τη γοργή προέλαση της παμφάγας νεοφιλελεύθερης αλωνιστικής μηχανής, είναι να εργάζεται μόνος του, ατομικά, ανταγωνιστικά προς τους συνανθρώπους του και, μάλιστα, σε τέτοιο βαθμό αποξενωμένος, ώστε να κάνει και χρήση παράνομων ουσιών, ακόμη κι αν κάποτε τιμωρηθεί γι’ αυτό – και όχι για τα υπόλοιπα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά που θα αναπτύξει, τα οποία αποτελούν αιτίες της συστηματικής χρήσης και, τελικά, της εξάρτησης.
Μαζική ντόπα
Η κατασκευή του τέτοιου προτύπου αποκτά ιδιαίτερη σημασία στις αστικές κοινωνίες, άρα και στην Ελλάδα, όπου ολοένα μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν ή και στερούνται των αναγκαίων για την κάλυψη θεμελιακών αναγκών, βιώνουν την αβεβαιότητα της ανεργίας, της υποαπασχόλησης, του “ελαστικοποιημένου” εργασιακού πήγαινε-έλα, που κυνικά, σαδιστικά γνωστοποιείται πως θα ολοκληρώνεται πρακτικά μετά τα 65 χρόνια ζωής. Ο άνθρωπος έχει και θεσμικά παύσει να νοείται ως μια σύνθετη ζώσα ολότητα, γίνεται εξειδικευμένο, εντατικοποιημένο εργαλείο παραγωγής, καταρτιζόμενο και επανακαταρτιζόμενο σε αυτοματοποιημένες, αποκλειστικές εργασιακές συμπεριφορές, υπάρχει μονάχα εφόσον – και για όσο διάστημα – η εργασία του είναι απαραίτητη στις χυδαία οικονομικές κανονικότητες της κεφαλαιοκρατικού τύπου παραγωγής, σύμφωνα με τις επιταγές υπερεθνικών (Ευρωπαϊκή Ένωση) και παγκόσμιων καταμερισμών. Χαρακτηριστικά όπως η φαντασία, η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη και στάση δυσκολεύονται να συναντήσουν το στόχο τους, οι άνθρωποι αποθαρρύνονται να τα εκφράσουν ανοιχτά στις τσακισμένες σχέσεις τους, που αποστραγγίζονται ολοένα από πραγματικά πρόσωπα και στουμπώνονται με νεκρά αντικείμενα, στα οποία προσδίδονται υπερφυσικές ιδιότητες (ηλεκτρονικοί υπολογιστές, ρούχα, τηλεόραση, δίσκοι μουσικής κοκ.). Πρόκειται για μια συλλογική παλινδρόμηση των ανθρώπινων κοινωνιών στην πιο πρωτογενή μεταφυσική, αλλά πάνω στον αεικίνητο ιμάντα της εξελιγμένης βιομηχανικής παραγωγής, δηλαδή ως απομονωμένα άτομα πλέον κι όχι ως συγκοινωνούντες φορείς του συλλογικού, του κοινωνικού. Παρ’ όλο που στην πραγματικότητα ακόμη κι οι απλούστερες των δραστηριοτήτων τους δεν έπαψαν ποτέ να έχουν έναν ουσιαστικό καίτοι δυσανάγνωστο συλλογικό χαρακτήρα, ωστόσο σε επίπεδο ιδεολογικό και συμπεριφοριστικό (στο επίπεδο του συνειδητού, όπως θα ‘λεγαν οι ψυχολόγοι) το συλλογικό αντικαθίσταται από το μαζικό, το τυχαίο και ασύνδετο, προϋπόθεση του οποίου είναι το “αυτόνομο άτομο” – η ιδεολογική ντόπα των αστικών κοινωνιών, που διαλύθηκε σε μια κούπα αγιασμένο καταναλωτισμό, καταπώθηκε και μετατουσιώθηκε, έτσι, σε μαζική εφιαλτική παραίσθηση.
Επιπλέον, καθώς ζητείται από τους ανθρώπους να διοχετεύουν τα δημιουργικά χαρακτηριστικά τους σε επισφαλείς, ανταγωνιστικές, απανθρωποιημένες εργασιακές σχέσεις (οι οποίες είναι επίσης σχέσεις ολοένα αυξανόμενης εξάρτησης, χάρη στην χαοτική διάχυση της ανασφάλειας), αυτά υπόκεινται σε στρέβλωση, κακοποίηση και τελικά αναίρεση, με αποτέλεσμα να απεμπλουτίζεται έως και εκκενώνεται βίαια ο ψυχισμός από βασικές ανθρώπινες ιδιότητες και, συνεπώς, να αυξάνονται τα ποσοστά εκδήλωσης ψυχικών ασθενειών, κρίσεων διαταραχής της προσωπικότητας. Τα ποσοστά των τοξικοεξαρτημένων επίσης, ως αποτέλεσμα: Όχι μόνο υψηλό ποσοστό των τοξικοεξαρτημένων είναι εργαζόμενοι (τα πιο σαφή στοιχεία που έχουμε αφορούν, δυστυχώς, μόνο τις ΗΠΑ κατά το έτος 2002, όπου 70% των τοξικοεξαρτημένων ήταν εργαζόμενοι – σε πείσμα του στερεοτύπου του “άεργου πρεζάκια”), αλλά και “σχέση” τοξικοεξάρτησης δομείται και με άξονα τη χρήση νόμιμων ναρκωτικών, που διακινούνται στην εκθειαζόμενη “ελεύθερη αγορά”, όπως η νικοτίνη, το αλκοόλ, τα αναλγητικά, καταπραϋντικά, υπνωτικά και διεγερτικά χάπια, τα διαιτητικά χάπια, ακόμη και αντιβιοτικά σιρόπια. Έγκυρες έρευνες, μάλιστα, έχουν δείξει πως, από φαρμακολογική σκοπιά, το αλκοόλ είναι υψηλότερης τοξικότητας ουσία από την ινδική κάνναβη και πως οι αρνητικές επιπτώσεις της κατάχρησης αλκοόλ στις εγκεφαλικές λειτουργίες είναι τουλάχιστον εξίσου εκτεταμένες με εκείνες που αποτυπώνει η κατάχρηση ηρωίνης. Έτσι, ο αδυσώπητος “ελεύθερος ανταγωνισμός” έχει κατορθώσει να παράγει ταυτόχρονα νόμιμα ναρκωτικά και ψυχικά διαταραγμένους, ναρκωμένους εργαζόμενους-καταναλωτές, αριθμημένα εξαρτήματα του άβακα της κερδοφορίας – έχει καταφέρει να στήσει ένα αποδοτικότατο βιοψυχολογικό Φλίντ*, απλό βαποράκι του οποίου αποτελεί η ελληνική εθνική ομάδα άρσης βαρών, που υπάγεται στο ελληνικό Υφυπουργείο Αθλητισμού. Κι αυτή η συγκεκριμένη μορφή δομικής σύνδεσης “ελεύθερης αγοράς” και ουσιοεξάρτησης υπενθυμίζει και διευκρινίζει, απλώς, το προφανές γεγονός πως κάθε ειλικρινής προσπάθεια για τη βελτίωση της δημόσιας υγείας, ψυχικής και σωματικής, προϋποθέτει μια σειρά μεθοδικών, αποφασιστικών χτυπημάτων ενάντια στους μηχανισμούς μετατροπής της σε προϊόν, τους μηχανισμούς εμπορευματοποίησης της, τους μηχανισμούς σύνθλιψής της.
*Στο Φλίντ του Μίσιγκαν, η αυτοκινητοβιομηχανία Τζένεραλ Μότορς είχε εδράσει απ’ τις αρχές του 20ου αιώνα τις υπερμεγέθεις μονάδες παραγωγής της, στήνοντας τριγύρω τους εκ του μηδενός μια ολόκληρη πόλη, όπου οι εργάτες διέμεναν με νοίκι σε διαμερίσματα, ψώνιζαν από μπακάλικα, φαρμακεία κλπ. που ανήκαν στην Τζένεραλ Μότορς, ώστε όλα σχεδόν τα χρήματα που με μαύρη καρδιά αποχωριζόταν η εταιρεία με τη μορφή μισθών, της επιστρέφονταν.
Νίκος Λάιος
**
**
Ενημερωθείτε:
Ντόπινγκ και “ελεύθερη αγορά”: www.ureasample.com Στην ιστοσελίδα αυτή έχει στηθεί ένα ηλεκτρονικό σούπερ-μάρκετ ούρων, με τις νομιμοποιητικές ευλογίες της πρωτοπόρας αμερικανικής “ελεύθερης αγοράς”, από το οποίο μπορεί κανείς να αγοράσει καθαρά ούρα και να τα χρησιμοποιήσει προκειμένου να “περάσει” τα διαφόρων τύπων ναρκοτέστ (σε αμερικάνικα σχολεία, κολλέγια κλπ.), αλλά και τα ιεροεξεταστικά τεστ της WADA, είτε με απευθείας έκχυσή τους στην ουροδόχο κύστη του αθλητή είτε με έκχυσή τους σε ειδικές τεχνητές κύστες, που τοποθετούνται χειρουργικά στο σώμα του. Τυχαία πρόσβαση σ’ αυτήν την ιστοσελίδα μπορεί να έχει οποιοδήποτε παιδί ή έφηβος σερφάρει στο διαδίκτυο.
Ένας στους πέντε επιστήμονες “ντοπάρει” τον εγκέφαλό του…
Το 20% των επιστημόνων δηλώνει ότι κάνει χρήση συνταγογραφούμενων φαρμάκων για να βελτιώσουν την εγκεφαλική τους απόδοση, χωρίς να συντρέχει κάποιος ιατρικός λόγος. Αυτό απέδειξε έρευνα που έγινε με συμμετοχή 1.427 επιστημόνων που προέρχονταν από 60 χώρες και πάνω από τους μισους (57%) ήταν μέχρι 35 ετών. Τα αποτλέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο δικτυακό φόρουμ “Nature Network”. Το εντυπωσιακό είναι πως 7 στους 10 επιστήμονες δήλωσαν πως δεν τους πείραζε να εφανίσουν ήπιες παρενέργειες από τη λήψη των φαρμάκων, γιατί πρωτεύουσα σημασία έχει να “δώσουν ώθηση στην εγκεφαλική τους λειτουργία”… Οι μισοί από όσους έπαιρναν τα “ενισχυτικά” παρουσίασαν κάποιες παρενέργειες, όπως πονοκεφάλους, νευρικότητα, τρόμο, άγχος και αϋπνίες. Πιο χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως σχεδόν όλοι υπερασπίζονται το δικαίωμα του καθενός να παίρνει ουσίες για να βοηθήσουν την απόδοσή του…
Μέχρι πότε η Αριστερά θα αφήνει την εξουσία να ντοπάρει και να αλωνίζει στον αθλητισμό;
Συνέντευξη με τον Νίκο Μάλλιαρη, πρόεδρο του Α.Ο. “Αστέρας 2004” Καισαριανής
Με αφορμή το θέμα του ντοπαρίσματος των αθλητών, που κυριαρχεί στην επικαιρότητα, συναντηθήκαμε με τον παλιό ποδοσφαιριστή Νίκο Μάλλιαρη, πρόεδρο σήμερα της καισαριανιώτικης ομάδας “Αστέρας 2004”. Μιας ομάδας στην οποία έχει βάλει τη σφραγίδα του προσπαθώντας να αναδείξει μια διαφορετική άποψη για τον αθλητισμό. Σε μια χειμαρρώδη συνέντευξη, ο Νίκος Μάλλιαρης μιλά έξω από τα δόντια όχι μόνο για το ντόπινγκ, αλλά και για τα στοιχήματα, τη διαφθορά, το ρόλο του αθλητισμού και, για να το θέσουμε ευγενικά, την έλλειψη παρέμβασης της Αριστεράς…
Τι λες για όσα συμβαίνουν αυτές τις μέρες στο χώρο του αθλητισμού;
Μιλάμε για το ντόπινγκ και το ’χουμε επικεντρώσει στο χάπι ή στο αναβολικό που παίρνει ο αθλητής. Ας δούμε το ντόπινγκ σαν ενισχυτική ουσία που είναι, τάχα “αναγκαία” για να τα βγάλεις πέρα. Έτσι φτιάχτηκε μια κοινή γνώμη που αποδέχεται ακόμη κι αυτά τα θανατηφόρα φάρμακα. Όχι μόνο για τους αθλητές τους μεγάλους, που με τη ντόπα θα κερδίσουν δόξα και χρήμα και θα… ενισχύσουν το εθνικό φρόνημα, αλλά και για τα ίδια τους τα παιδιά. Εγώ είμαι πρόεδρος στον Αστέρα 2004, μια ομάδα με 250 παιδιά, όπου παλεύουμε να περάσουμε την αντίληψη “κάνε αθλητισμό, να χαίρεσαι αυτό που κάνεις, και συγχρόνως κάνε σωστό αθλητισμό”. Να μάθουν να αναδεικνύονται μέσω της συλλογικότητας και της συναγωνιστικότητας στα ομαδικά αθλήματα, να αναδειχθεί με αξιοκρατία ο καλύτερος και να εξελιχθεί.
Είναι δύσκολο να γίνει αυτή η αντίληψη αποδεκτή;
Στην κοινωνία μας, και κατ’ επέκταση στον αθλητισμό, είναι κυρίαρχη η νοοτροπία ότι θα αναδειχθώ μέσω… ενισχυτικών κινήσεων. Δηλαδή: Θα πιάσω τον προπονητή να βάλει το παιδί που δεν αξίζει στην ομάδα. Μετά, για να νικήσει μια τέτοια προβληματική ομάδα, θα πιάσουμε το διαιτητή να μας ευνοήσει. Συγχρόνως θα πιέσουμε τον πρόεδρο να εξαγοράσει τους αντιπάλους, να εξελιχθούμε εύκολα, να πάρουμε πρωταθλήματα. Κι όλο αυτό έρχεται και δένει με τα κίνητρα για τους αθλητές, που ντοπάρονται για να μπουν στις ακαδημίες και στα πανεπιστήμια. Έχουν προετοιμαστεί από αυτή τη νοοτροπία, της κατάκτησης στόχων με πλάγια μέσα. Ύψιστος στόχος ο πρωταθλητισμός, διότι εκεί είναι τα πολλά λεφτά, η μεγάλη αποδοχή. Κι ας φαρμακωθώ, κι ας πεθάνω!
Τόσο πολύ;
Το ξέρουν όλοι αυτοί που φαρμακώνονται ότι θα πεθάνουν. Ή ότι θα έχουν μεγάλα προβλήματα. Αλλά σου λένε, αν δεν παίρναμε το ντόπινγκ, πού θα ήμασταν; Στην οικονομική εξαθλίωση και στην κοινωνική αφάνεια. Όσοι έχουν ένα επίπεδο, κάτι καταλαβαίνουν και αποτραβιούνται. Κι έτσι η εξουσία παίζει μόνη της στον αθλητισμό, χωρίς εμπόδια απ’ την Αριστερά. Η εξουσία άνοιξε μια φάμπρικα πριν χρόνια, την ελληνοποίηση ξένων αθλητών. Αυτοί ήταν “έτοιμοι”, παραδομένοι στην πείνα τους στον πρώην υπαρκτό σοσιαλισμό, ή στην Αφρική, δεξιά-αριστερά. Τους μάζεψαν λοιπόν κι αυτοί είπαν ναι, ας γίνουμε πειραματόζωα. Αλλά δεν είναι μόνο το θέμα υγείας. Είναι και θέμα εξαπάτησης της κοινωνίας. Διαμόρφωσης προτύπου ότι με εύκολο τρόπο γινόμαστε μάγκες εμείς, κατακτούμε νίκες. Γιατί, σου λέει, οι άλλοι διεθνείς αθλητές που τα παίρνουν τι είναι, πιο μάγκες; Και στήνεται μια φάμπρικα έτσι. Από κάτω ξεκινά η φάμπρικα, δεν είναι μόνο από πάνω η εμπορευματοποίηση.
Δεν παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εμπορευματοποίηση οι πολυεθνικές;
Φυσικά, οι πολυεθνικές είδαν τον αθλητισμό σαν μπίζνα. Τη δουλειά τους κάνουν. Όπου μπορούν, μπαίνουν και κονομάνε. Το ίδιο δεν κάνουν και στην παιδεία; Εκεί, κάπου αντιστέκεσαι, γιατί έχεις κι εσύ κίνημα. Στον αθλητισμό όμως, πού είσαι; Δεν υπάρχει οργανωμένο κίνημα ν’ αντισταθεί στην αντίληψη της εμπορευματοποίησης, της ντόπας και του στοιχήματος. Το στοίχημα… άλλη ντόπα κι αυτή! Οι περισσότεροι αθλούμενοι και αθλητές, απ’ τα μικρότερα σωματεία μέχρι τα μεγαλύτερα, έχουν εθιστεί. “Στήνονται” παιχνίδια σωρηδόν. Κι όλοι το έχουν αποδεχτεί. Δηλαδή ιδεολογική διάβρωση. Πού να βρεις άκρη μετά; Να πεις τι εσύ ο αριστερός; Αφού είσαι απ’ έξω! Δεν είσαι εκεί, να τον διαπαιδαγωγήσεις απ’ τα παιδικά του χρόνια για τις αξίες της συλλογικότητας, της αγωνιστικότητας, του ήθους. Να του πεις “στηρίξου στις δικές σου δυνάμεις και θα πετύχεις”. Αντίθετα, έρχονται οι άλλοι και τους λένε: στηρίξου σ’ εμένα. Εγώ ο προπονητάκος, ο παραγοντάκος, ο βουλευτάκος θα σου λύσω το όποιο πρόβλημα… και πάει, εσύ τον έχεις χάσει! Έρχεσαι μετά να του πεις π.χ. στα πανεπιστήμια άλλα πράγματα, και σ’ έχει χεσμένο.
Τι πρέπει δηλαδή να γίνει;
Μπορείς να αντιστρέψεις τα πράγματα και να παρέμβεις. Να προσανατολίσεις τις δυνάμεις σου που ήδη είναι φίλαθλοι, οπαδοί, αλλά μόνο σχολιάζουν. Ε, δεν αρκεί αυτό! Υπάρχουν 5.500 ερασιτεχνικά σωματεία… και το αθλητικό κίνημα είναι το μοναδικό στο οποίο η Αριστερά δεν παρεμβαίνει! Υπάρχουν 500 χιλιάδες ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές στην Ελλάδα, από 7 χρονών μέχρι 20, και 7 εκατομμύρια φίλαθλοι. Παρακολουθούν τα παιδιά τους, τ’ ανίψια τους… κι εσύ τους αφήνεις έρμαιο στον οποιονδήποτε Βαρδινογιάννη, Κόκκαλη, Βγαινόπουλο-Μπαινόπουλο, στους κομματάρχες της δεξιάς, του ΠΑΣΟΚ, στους βουλευτάδες… Αυτοί τους παίρνουν χέρι-χέρι από πιτσιρίκια και μετά τους περιφέρουν σε κομματικές εκδηλώσεις – είδες τι γινόταν στο παρελθόν μ’ όλους αυτούς τους αρσιβαρίστες, τον Ιακώβου… που διαφήμιζαν την “ισχυρή Ελλάδα” του Σημίτη. Μπες λοιπόν μέσα, όπως μπήκαμε εμείς σαν Αστέρας 2004 πριν 5 χρόνια και φτιάξαμε, παρ’ όλη την αδιαφορία της Αριστεράς, ένα πρότυπο. Ένα σωματείο που θα μάθει τα παιδιά να αγωνίζονται σωστά, να δεθούν σαν φίλοι, να βελτιωθούν με τη συλλογικότητα, την αγάπη, την αλληλοκατανόηση. Που θα τα μάθει να μην ενδίδουν στην εύκολη λύση, τη δωροδοκία, τις βιαιότητες. Το σωματείο το κάναμε κοινωνικό κύτταρο, με παιδευτική λειτουργία για τα παιδιά και στους γονείς, με κοινωνική και οικολογική δράση. Παίρνουμε πρωτοβουλίες μεγάλης σημασίας, που έχουν γίνει αποδεκτές από το σύνολο του Τύπου, του ποδοσφαίρου, ακόμη και τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Μετά τις πυρκαγιές, για να καταλάβεις, είπαμε ότι οι πρώτοι που θίγονται είναι οι αθλούμενοι, οι οποίοι καλούνται να αγωνιστούν σε υψηλές θερμοκρασίες και σε μολυσμένη ατμόσφαιρα. Και προτείναμε στα 50 γήπεδα της Αττικής, όπου υπάρχουν περίπου 700 στρέμματα ελεύθεροι χώροι, να γίνουν δενδροφυτεύσεις από τα ίδια τα παιδιά που αγωνίζονται εκεί, ώστε να αναπτυχθεί η οικολογική συνείδηση και να συμβάλλουμε κάπως στην ανακούφιση του περιβάλλοντος, φτιάχνοντας μικρά πάρκα στον οικιστικό ιστό της τσιμεντούπολης.
Δεν βρήκατε ανταπόκριση;
Κανένας δήμαρχος της Αριστεράς δεν δέχτηκε να συμμετάσχει, να υλοποιήσει αυτές τις πρωτοβουλίες. Διότι στους δημάρχους ανήκουν τα γήπεδα. Βέβαια ο νομάρχης Αθηνών επικρότησε την πρωτοβουλία, και έχει κονδύλια να τα πάρουν οι δήμοι, εφόσον υποβάλλουν μελέτη υλοποίησης. Τίποτα δεν έχει γίνει. Και μιλάμε για τους δημάρχους της Αριστεράς. Πιάσε την Πετρούπολη που έχει δυο γήπεδα, την Καισαριανή… δεν θέλουν. Και πολιτικές πρωτοβουλίες παίρνουμε, π.χ. η ανακοίνωσή μας για τον πόλεμο στο Λίβανο προβλήθηκε και στις αθλητικές εφημερίδες, που τις διαβάζουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι. Το ίδιο η καταδίκη των ρατσιστικών επιθέσεων μετά την ήττα της Εθνικής μας στην Αλβανία. Επίσης, πήγαν τα παιδιά και συνάντησαν αρχηγούς κομμάτων, σε μια εποχή που τα κατηγορούμε ότι είναι απολιτίκ… Ήρθαν στο γήπεδο και στα γραφεία μας ο Τσίπρας, ο Αλαβάνος, ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Συναντάμε δηλαδή ευρεία αποδοχή και δείξαμε με μια σειρά πρωτοβουλίες πώς το ποδοσφαιρικό σωματείο μπορεί να αποτελέσει εστία κοινωνικής παρέμβασης. Αλλά λείπει η συγκεκριμένη, συνεχής στήριξη από την Αριστερά.
Τι προβλήματα αντιμετωπίζετε σαν σωματείο;
Είναι άθλιες οι συνθήκες. Δεν έχουμε γήπεδα, υγειονομική περίθαλψη, ούτε προληπτική ιατρική, ούτε κρατική οικονομική ενίσχυση. Τα βάζουμε όλα απ’ την τσέπη μας. Επιβαρύνονται κι οι γονείς, πληρώνουν 30, 40 ευρώ το μήνα για να κάνουν αθλητισμό τα παιδιά. Δεν θα μπορούσες να φτιάξεις κίνημα για τη μείωση των εξοπλισμών και να δοθούν τα χρήματα και στον αθλητισμό; Να μιλήσεις για την παιδεία και την ανυπαρξία ελεύθερου χρόνου, που τα παιδιά τρέχουν τρελαμένα από ’δώ κι από ’κεί, κι έρχονται για μια ωρούλα στην ομάδα μπας και κάνουν καριέρα; Να θέσεις το θέμα του περιβάλλοντος, που δένει κατεξοχήν όπως είπαμε με τον αθλούμενο, το ντόπινγκ, τη διατροφή… Αντί γι’ αυτό, μένουμε απ’ έξω και τρέχουμε πίσω από τα γεγονότα, να λέμε τι κάνει η κακιά δεξιά. Μπες μέσα εκεί να της βάλεις εμπόδια! Εκεί να μιλήσεις για το αντιρατσιστικό πνεύμα, που χιλιάδες αλβανάκια, προσφυγάκια έρχονται και παίζουν μπάλα. Εκεί… που πήγαινα και τα ’βγαζα από τα μπουντρούμια της Ασφάλειας τα παιδάκια επειδή δεν είχαν το πρωτότυπο χαρτί, είχαν τη φωτοτυπία, τα βούταγαν λοιπόν οι μπάτσοι και τα ’χωναν μέσα. Έλα να δεις πώς φτάσανε τελικά να δεθούν τα ελληνάκια με τα αλβανάκια, που στην αρχή ήταν απομονωμένα, κι έγιναν μια ομάδα όπου αναδεικνύεται πλέον αρχηγός της ένας Αλβανός. Λοιπόν, αν δεν αποκτήσει τέτοια ποιότητα παρέμβασης η Αριστερά, δεν έχει μέλλον. Θα μένουν 30, 40 χρόνια στην εξουσία ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, κι εμείς κατακερματισμένοι να μας πηδάνε.
Είσαι πολύ αυστηρός!
Μα, αφήνουμε ανεκμετάλλευτο ένα κίνημα που έχει τεράστια ιδεολογική και πολιτική επιρροή. Αλλά εκεί θα τον πιάσεις τον νέο! Για να διαπαιδαγωγηθεί σωστά, που το ’χει στη φύση του ο αθλητισμός να διαπαιδαγωγεί, να υπερβαίνει την καθημερινότητα με στόχους αγωνιστικούς, να διδάσκει το παιδί να μην παραιτείται, να παλεύει συλλογικά. Να μην αναζητά το φάρμακο, αλλά ούτε και το ντόπινγκ το ψυχολογικό, του μεσάζοντα, του νταβατζή-βουλευτή, του, του… συν του πατέρα του, όλων αυτών που ακολουθούν την ίδια λογική: “Να κερδίσει η ομάδα μου κι ας πάει να… οποιοσδήποτε άλλος. Να αποθεώσουμε τον Τάδε που στήνει τα παιχνίδια, που αγοράζει διαιτητές, που έχει φτιάξει αυτοκρατορία”. Δεν διαμαρτύρεται κανένας, ούτε τα στελέχη της Αριστεράς, να πουν “όχι, δεν γίνεται να είμαι Παναθηναϊκός ή Ολυμπιακός μ’ όλα αυτά που κάνουν”. Λυσσάμε και καμαρώνουμε γιατί παίρνονται τέτοια πρωταθλήματα! Λοιπόν, όταν βλέπει ο λαός ότι εσύ ο αριστερός, που είσαι π.χ. στέλεχος της ΚΟΕ, πανηγυρίζεις… τι να σου κάνει;
Οπότε;
Πρέπει να ασχοληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, να μπει σ’ αυτό το χώρο. Πώς μπήκαμε πριν 30 χρόνια σαν ποδοσφαιριστές και δημιουργήσαμε τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Αμειβόμενων Ποδοσφαιριστών; Τότε όλα τα μεγάλα ονόματα της εποχής, Παπαϊωάννου, Δομάζος, Κούδας, Καμάρας, Νικολάου, Αντωνιάδης, Αϊδινίου, αγωνίστηκαν μαζί μας για την κατοχύρωση των ποδοσφαιριστών και την εξυγίανση του αθλήματος. Κάναμε δύο απεργίες, το ’77 και το ’79, και νέκρωσαν οι κυριακάτικοι απογευματινοί ναοί, τα γήπεδα. Είδε ο κόσμος τα “μεγάλα ονόματα” να του δείχνουν το δρόμο της οργάνωσης και του αγώνα και να σπάνε το ιερό ταμπού του κυριακάτικου ματς. Ακόμη ο ΠΣΑΠ πέτυχε να αποτρέψει νομοσχέδιο του τότε υπουργού Δημόσιας Τάξης, του Μπάλκου, που με πρόσχημα τα επεισόδια στα γήπεδα ήθελε να φτιάξει σώμα αστυνομικών σκύλων – έχοντας κατά νου να τους χρησιμοποιήσει ενάντια στις λαϊκές κινητοποιήσεις. Πήραμε σαν ΠΣΑΠ θέση υπέρ του ελεύθερου και μαζικού επαναπατρισμού των πολιτικών προσφύγων που ζούσαν τότε ακόμη στις ανατολικές χώρες, γιατί οι παράγοντες κανόνιζαν να έρθουν τα παιδιά τους, όπως ο Χατζηπαναγής, ο Καραΐσκος, ο Ζίνδρος… αλλά απαγορευόταν να έρθουν οι οικογένειές τους! Καθιερώσαμε ποδοσφαιρικό αγώνα στην Καισαριανή προς τιμή των εκτελεσμένων κομμουνιστών, με τον Λαφτσή, με ποδοσφαιριστές που ήταν παιδιά πολιτικών προσφύγων, και με παλαίμαχους Καισαριανιώτες ποδοσφαιριστές. Μετά τις επιτυχίες του ΠΣΑΠ, φτιάχτηκε ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Καλαθοσφαιριστών και σύλλογοι ερασιτεχνών ποδοσφαιριστών και άλλων σε όλη την Ελλάδα. Διεκδικήσαμε πόρους απ’ το κράτος, κατάργηση των εφ’ όρου ζωής συμβολαίων… πράγματα που τα πετύχαμε. Μας κυνήγησαν επειδή αγωνιστήκαμε. Αλλά αποδείξαμε ότι μπορεί να οικοδομηθεί ένα πολιτικοποιημένο συνδικαλιστικό κίνημα. Τώρα με τον Αστέρα 2004 φιλοδοξούμε να ξαναπιάσουμε το νήμα, γιατί μετά το ’81 αυτό το κίνημα αλώθηκε από τον ΠΑΣΟΚισμό και, σε συνδυασμό με την αδιαφορία της Αριστεράς, οδηγηθήκαμε εδώ.
Πού δηλαδή;
Να μαραζώνει ο αθλητισμός, να έχει αλλοιωθεί το πνεύμα του, οικονομικά να έχει στραγγαλιστεί. Όσοι παραμένουν είτε παλεύουν άνισα είτε επιδιώκουν ιδιοτελείς σκοπούς. Να πουλήσουμε κανένα παιχνίδι, να κάνουμε καμιά μεταγραφή και να τα βάλουμε στην τσέπη. Το πιο κραυγαλέο παράδειγμα αδιαφορίας είναι αυτό με τον Αστέρα 2004, που απευθύνθηκε στην Αριστερά. Γράφτηκαν λοιπόν μέλη και η Παπαρήγα, και ο Αλαβάνος… όμως οι δυνάμεις οι τοπικές δεν ήρθαν να μας ενισχύσουν. Το αντιπαλεύουν κι οι τοπικές κοινωνίες, διότι δεν μπορούν να το αποδεχθούν έτσι όπως το αναλύσαμε μέχρι τώρα. Δεν έχουμε τέτοια κουλτούρα σαν Αριστερά. Εκεί που συγκεντρώνεται ο κόσμος και η νεολαία δεν πατάμε. Μα, αυτός που πάει εκεί ζει τεράστια προβλήματα. Εκεί είναι η φτηνή του διασκέδαση, τα παιδιά του. Αλλά εμείς θέλουμε να έρθει αυτός στην αίθουσα που θα κάνουμε διάλεξη… ε, δε γίνεται έτσι! Ειδικά τώρα που μιλάμε για ΣΥΡΙΖΑ, για νέα δυναμική. Το έδειξαν και τα τελευταία γεγονότα πόση σημασία έχει ο αθλητισμός. Η πολιτική ζωή τρέχει τώρα πίσω απ’ το ντόπινγκ. Και τρέχουμε κι εμείς ασθμαίνοντας. Το ίδιο γίνεται με το στοίχημα, με τον ΟΠΑΠ… Πώς ελέγχει κάποιος την ΕΠΟ και όλο το εποικοδόμημα το ποδοσφαιρικό για να κάνει τις μπίζνες του. Έτσι ελέγχουν το πολιτικό σύστημα και τρέχουν πίσω απ’ τις ομάδες οι βουλευτάδες κι οι υπουργοί. Η Αριστερά δεν καταλαβαίνει ότι πρέπει να παρέμβει; Θέλετε να χτυπήσετε το δικομματισμό στην πολιτική ζωή, αλλά στην αθλητική είστε Παναθηναϊκοί και Ολυμπιακοί! Εγώ μιλάω σαν αριστερός, κοντά στην ΚΕΔΑ, στην ιδέα της ενότητας της Αριστεράς. Όλοι ξέρουν ότι έχω αυτή την αντίληψη κι ότι πέτυχε, έστω σ’ ένα μικρό σωματείο όπως ο Αστέρας 2004. Αλλά χρειάζεται στήριξη, ιδίως αφού έχουν έρθει να συνεργαστούν σε πρωτοβουλίες μας πρωτοκλασάτα ονόματα. Για παράδειγμα ο Μητροπάνος, ο Μικρούτσικος. Είχε π.χ. καμιά ανάγκη ο Θεοδωράκης να βγει και να πει, εγώ παίρνω τη φανέλα της ομάδας και γίνομαι μέλος; Δίνει σήμα, να ενισχυθούν τα σωματεία, να πάει ο άλλος στο σωματείο το επαγγελματικό, να ’ρθει και στο αθλητικό, όμως σ’ ένα σωματείο που είναι και εκπαιδευτικό, κοινωνικό, οικολογικό, διεκδικητικό.
Οικονομικά πού στηρίζεται το σωματείο σας;
Ένα ερασιτεχνικό σωματείο παίρνει… 1.000 ευρώ το χρόνο! Κατάλαβες; Από ’κεί και πέρα τα έξοδά του είναι 30.000, 50.000, ανάλογα με τη δυναμικότητα των αθλουμένων. Βάζουμε το χέρι στην τσέπη, και οι γονείς συνεισφέρουν. Δηλαδή, άλλη μια φορολόγηση του λαού μέσω της εισφοράς του για ένα “κοινωνικό αγαθό”. Αλλά δεν οικοδομούμε εκεί ένα κίνημα διεκδικητικό, να αυξηθούν οι δαπάνες για τον αθλητισμό κι όχι για εξοπλισμούς. Όσοι ασχολούνται με τον αθλητισμό πρώτοι θα ενταχθούν σε τέτοια κινήματα – εάν βέβαια τα δουν να “δένουν” με τις καθημερινές διεκδικήσεις τους, π.χ. για βελτίωση των εγκαταστάσεων. Έρχονται στο γήπεδο τόσοι γονείς, περνάνε κι αφήνουν 50 παιδάκια ανά μία ώρα. Να ’σαι εκεί, να συζητάς, να μπαίνεις μπροστάρης. Αυτό μπορεί να το προτάξεις; Θα πιάσει τόπο! Στην Πανελλαδική Σύσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ κανείς δε μίλησε για αθλητισμό…
Δεν έχει παρθεί μια πρωτοβουλία;
Τίποτα… Κι είπα μετά, που πήρατε την απόφαση… βάλτε κάπου εδώ στο κείμενο, και το θέμα “αθλητισμός”. Να του δώσουμε μια, έστω κι από ’κεί, να ξεκινήσει κάτι. Οι φοιτητές σας, που κι αυτοί ασχολούνται με το ποδόσφαιρο, να ξεκινήσουν παρέμβαση. Αλλά δεν περπατάει, διότι μετά ο καθένας μου έλεγε “Έλα να συζητήσουμε, θα ενταχθείς στο κομματίδιό μου; Δεν εντάσσεσαι; Άντε γεια!”. Τους είπα, κινούμαστε σ’ όλη την Ελλάδα… παντού έχουμε παλιούς ποδοσφαιριστές που είναι σήμερα ή προποτζήδες ή παράγοντες ή προπονητές. Πήγαμε στην Καλαμάτα με τον Ψαριανό κι άλλους, κάναμε μια παρέμβαση, επικοινωνιακά “έπαιξε”. Ας το συνεχίσουμε. Κάναμε μια βραδιά με το Θεοδωράκη, να τρελαθείς. Μαζέψαμε 50 διεθνείς ποδοσφαιριστές από το ’40 μέχρι σήμερα. Πήγαμε με την ομάδα και τους διεθνείς στο Ηρώδειο, και οι καλλιτέχνες έλεγαν “Βρε Λουκανίδη, εσύ εδώ; Βρε Παπαϊωάννου;”. Και χειροκρότημα από το κοινό! Δεν εισπράττουν αυτή την αποδοχή στους χώρους τους. Οι τραμπούκοι πρόεδροι και η αληταρία τους δεν τους γουστάρουν. Τους θέλουν μόνο σαν μαϊντανούς. Τους μάζεψα για να κάνουμε το Πάρκο των Διεθνών. Τους λέω, ελάτε σ’ αυτό το γήπεδο που φέρει το όνομα “Μιχάλης Κρητικόπουλος” και είναι στην αριστερή Καισαριανή, να φυτέψετε από ένα δέντρο. Αλλά δεν το θέλει ο δήμος Καισαριανής… Κάποιοι δεν σκέφτονται την Αριστερά σαν ιδεολογία και πολιτική παρέμβαση, αλλά σαν καριέρα, σαν μικρομάγαζο, κι ό,τι δεν ελέγχουν θα το φάνε. Σκέψου, δύο φορές μας έχει δεχθεί για να μας συγχαρεί ο πρόεδρος της Δημοκρατίας. Το 2004 και το 2007 βραβευτήκαμε από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Αθλητικού Τύπου για την όλη δράση μας. Αλλά κανείς από την Αριστερά δεν λέει “έλα εδώ να το δουλέψουμε”.
Πες μου δυο-τρία στοιχεία και για σένα…
Ήμουν ποδοσφαιριστής στον Εθνικό Αστέρα από το ’73 μέχρι το ’77. Με διέγραψαν, διότι αποκάλυψα δωροδοκίες, και επειδή συμμετείχα ενεργά στην ίδρυση του ΠΣΑΠ, που ερχόταν σε κόντρα με τον αυταρχισμό των παραγόντων, με τη διαφθορά του ποδοσφαίρου και τον κυβερνητικό παρεμβατισμό. Έφυγα για δύο χρόνια, πήγα στην Προοδευτική. Παράλληλα συμμετείχα ενεργά στον ΠΣΑΠ, όπου αναδείχθηκα μέσα από ’κεί με τις απεργίες που κάναμε, με τις παρεμβάσεις μας. Είχα ενταχθεί στο ΚΚΕ, απ’ το οποίο τελικά αποχώρησα το ’89 κι έμεινα ανένταχτος. Επανήλθα το 2003, συμμετέχοντας στην ίδρυση του Αστέρα 2004, με τη φιλοδοξία να αποκτήσει η Αριστερά ένα χειροπιαστό παράδειγμα για το πώς θέλει τον αθλητισμό. Και στον αγωνιστικό τομέα αλλά και σαν σωματείο, πώς μπορεί να παρεμβαίνει στην κοινωνική ζωή, στην πολιτική, στην εκπαιδευτική, στην πολιτιστική. Το ερώτημα είναι τώρα, κατά πόσο η Αριστερά μπορεί να μπει σ’ έναν παρθένο γι’ αυτήν χώρο, με τεράστιες δυνατότητες, και να συνδέσει τα κινήματα με το ποδόσφαιρο και τον αθλητισμό.