Η νέα γρίπη, παρά τον ελάχιστο ως τώρα αριθμό θυμάτων, απασχολεί και ανησυχεί “ειδικούς” και μη σε όλο τον κόσμο. Σωστότερα, στον ανεπτυγμένο κόσμο. Διότι στις τεράστιες “μαύρες τρύπες” του πλανήτη έτσι κι αλλιώς πεθαίνουν κάθε ώρα χιλιάδες άνθρωποι από ασθένειες πιο “απλές”. Εκατομμύρια κάθε χρόνο. Διακριτικά, δίχως δραματικά ρεπορτάζ στα ΜΜΕ. Όπως και οι 500.000 νεκροί ετησίως από την “κλασική” γρίπη. Αναπόφευκτο, έτσι, να αναρωτηθεί κανείς τι κρύβεται πίσω από τον καλλιεργούμενο πανικό. Από την άλλη, το πρόβλημα υπάρχει, και δεν γνωρίζουμε πόσο και πώς θα επεκταθεί. Αν επιβεβαιωθούν οι χειρότερες προβλέψεις, αυτοί που κυρίως θα πληγούν είναι ως συνήθως οι “μη έχοντες”. Ιδίως επειδή (και στην Ελλάδα και διεθνώς) τα δημόσια συστήματα υγείας, διαλυμένα από τη νεοφιλελεύθερη πανδημία, αδυνατούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Ενώ ο ιδιωτικός τομέας και οι πολυεθνικές ετοιμάζουν νέο πάρτι κερδοφορίας… Πέντε άρθρα λοιπόν σε αυτό το φύλλο, που επιχειρούν να ανιχνεύσουν τις δικές μας απαντήσεις.
Λαού θέλοντος… και Θεός φυλάξοι!
Και η υγιεία σου ταχέως θέλει βλαστήσει
Και η δικαιοσύνη σου θέλει προπορεύεσθαι έμπροσθέν σου…
Τότε το φως σου θέλει ανατέλλει εν τω σκότει
Και ο Κύριος θέλει σε οδηγεί πάντοτε
Και χορταίνει την ψυχή σου εν ανομβρίαις
Και παχύνει τα οστά σου…
(Ησαΐας Α’ 16-17)
Με τις ανωτέρω προτροπές, γιατροί του Μεσοπολέμου ξόρκιζαν την πιθανότητα νέας πανδημίας γρίπης μετά την Ισπανική του 1918-19, που εξόντωσε 20 με 40 εκατομύρια ανθρώπους.
Επειδή οι επιδημίες μολυσματικών ασθενειών, και ιδίως της γρίπης, δεν είναι κάτι το καινούργιο, η ανθρωπότητα έμαθε να επιβιώνει μ’ αυτές, άλλες φορές με τεράστιο τίμημα κι άλλες με μικρότερο.
Οι θεωρίες γένεσης και… θανάτου συγκεκριμένων επιδημιών στην ιστορία βρίθουν εκδοχών. Που όμως “πατούσαν” στη διαχείριση που επιφυλάσσονταν γι’ αυτές από τα εκάστοτε οικονομικά, πολιτικά κι επιστημονικά –μ’ αυτή την ιεραρχική σειρά– ιερατεία.
Το παράδειγμα της πανδημίας του ’18 που συνέπεσε με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι χαρακτηριστικό: ονομάστηκε ισπανική γρίπη, όχι γιατί ξεκίνησε από την Ισπανία αλλά γιατί ως μη εμπόλεμη χώρα δεν είχε τόσο έντονη λογοκρισία όσο οι εμπλεκόμενες και πρώτα σ’ αυτήν περιγράφτηκε.
Η πρώτη ομοιότητα με τη σημερινή –των “χοίρων”, γιατί απ’ ό,τι φαίνεται ξεκίνησε από τα τεράστια εκτροφεία χοίρων (και ιών) του Μεξικού που τροφοδοτούν τα McDonalds– που ονομάστηκε “Νέα” για να μη ζητήσει κανείς τα ρέστα από τις μεθόδους εκτροφής των πολυεθνικών, είναι ο ίδιος τύπος ιού: Η1Ν1!
Η δεύτερη –και σημαντικότερη, κι εδώ τελειώνουν τα σενάρια συνωμοσίας αν και αναφέρεται ότι οι Αμερικάνοι είχαν αναστήσει το ιό του ’18 (“Ριζοσπάστης” 17/10/2003)– είναι ότι συνέπεσε κι αυτή με μια μεγάλη κρίση του συστήματος, όχι μ’ έναν παγκόσμιο πόλεμο αλλά με μια παγκόσμια οικονομική κρίση. Και όπως σε κάθε κρίση, η προσπάθεια του συστήματος προς αποφυγήν ζημιών και εξαγωγής κερδών με κάθε τίμημα σε ανθρώπινες ζωές –και όχι μόνο– προεξήρχε και προεξάρχει.
Κι οι απαντήσεις των “υπευθύνων” είναι θολές σ’ αυτόν τον πανικό που έχουν διασπείρει κυβερνήσεις, υπεύθυνοι μηχανισμοί (ΠΟΥ), επιστημονικά ιερατεία, ΜΜΕ παρά τις φαιδρές απόπειρες καθησυχασμού, όπως η πρόσφατη παρέμβαση γνωστού ιεράρχη για το ασημένιο κουταλάκι της Θείας Κοινωνίας.
Μόνο που στην κρίση, αυτό που δοκιμάζεται –πέρα από την αλήθεια– είναι η αντοχή των οργανωμένων δομών κοινωνικής προστασίας. Και το ’18 δεν μπορούσαμε να μιλάμε για τέτοιες: ο Μεγάλος Πόλεμος είχε στρέψει τις επενδύσεις στα όπλα κι όχι σε κοινωνικά μέτρα. Οι περισσότερες απώλειες καταγράφηκαν σε υπανάπτυκτες χώρες (Ινδία) και στα φτωχά λαϊκά στρώματα και τους φαντάρους.
Πρέπει ν’ αποφασίσουμε πως υπάρχει πρόβλημα, του οποίου η έκταση και η ένταση δεν μπορεί να προβλεφθεί. Και το πρόβλημα –που αυτή τη στιγμή καταγράφεται λόγω του πανικού που σπέρνουν ΜΜΕ, επιστήμονες, πολυεθνικές και κυβερνήσεις– έχει ήδη αρχίσει να παίρνει έκταση: όσοι εργάζονται στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και στα επείγοντα των νοσοκομείων έχουν μια γνώμη γι αυτό.
Από εκεί και μετά τα αδίστακτα παιχνίδια της κάθε Roche (που παράγει το Tamiflu) και Novartis, CSL, Sanofi/Pasteur, Glaxo κ.λπ. (με εμβόλιο που ακόμα δεν έχει καθοριστεί η ασφάλειά του) με τους πλασιέδες τους (Αβραμόπουλοι και υφιστάμενοί τους σε κάθε χώρα) αποτελούν το έδαφος της κερδοφορίας του κεφαλαίου στο έδαφος της επερχόμενης (;) υγειονομικής κρίσης. Και το πεδίο αποπροσανατολισμού των ευάλωτων λαϊκών συνειδήσεων που σπρώχνονται στον ανορθολογισμό.
Γιατί αυτό που πρέπει να γίνει πράξη είναι η ευρεία διαφώτιση του πληθυσμού από αυτούς που έχουν τη δυνατότητα και το καθήκον να το κάνουν (σωματεία, σύλλογοι, ενεργοί πολίτες, οργανώσεις και κόμματα της Αριστεράς).
Αυτές οι δαπανηρές φιέστες για “Εθνικά Σχέδια Δράσης” για την πανδημία –εστιαζόμενες στους μαζικούς εμβολιασμούς από αμφίβολης ασφάλειας και αποτελεσματικότητας εμβόλια– τρομάζουν τους πολίτες και τους προετοιμάζουν για αντιδραστικού τύπου “λύσεις”, στρατιωτικοποίηση της υγειονομικής περίθαλψης, για τα καλά μπάσιμο του παχυλού ιδιωτικού τομέα στο παιχνίδι της κερδοφορίας γι’ άλλη μια φορά.
Κι όλο αυτό στο έδαφος της διάλυσης του ΕΣΥ που βιώνουμε 20 χρόνια τώρα.
Αλήθεια, ακούσαμε για επιτάξεις σταδίων και σχολείων, αλλά για ιδιωτικά νοσοκομεία; Εν αντιθέσει με τη σπουδή για συμμετοχή στα επιδοτούμενα από τον προϋπολογισμό προγράμματα εμβολιασμού των ιδιωτών γιατρών από τη διορισμένη διοίκηση του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, εκφραστή μιας από τις εναπομένουσες μεσαιωνικές συντεχνίες.
Έχουμε πολλή δουλειά να βγάλουμε, πρακτική δουλειά, τους επόμενους μήνες όλοι οι υγειονομικοί που αντιλαμβάνονται το ρόλο τους στο πλάι των κατατρεγμένων αυτού του κόσμου.
Τάσος Γιακουμής
Μέλος Δ.Σ. ΕΙΝΑ και ΓΣ ΟΕΝΓΕ
ΥΓ: Προτείνω το διάβασμα του βιβλίου του Ζοζέ Σαραμάγκου Περί Τυφλότητος και τη θέαση της ταινίας Οι 12 Πίθηκοι του Τέρι Γκίλιαμ.
Νέα γρίπη: Προκλήσεις και ερωτήματα
Στην εποχή μας, που η υγεία χρησιμοποιείται περισσότερο από ποτέ και σαν πολιτικό όπλο, η Αριστερά πρέπει να αρθρώσει λόγο με βάση την υγεία και την κοινωνική πρόνοια. Ειδικά σήμερα, μπροστά σε μία ακόμα “απειλή” που εμφανίστηκε. Την τελευταία 30ετία διάφορες ανάλογες “απειλές” τρομοκράτησαν τη δυτική κοινωνία (κι έχει σημασία ο γεωγραφικός διαχωρισμός), ξεκινώντας από το AIDS? ακολούθησαν ο SARS, η γρίπη των πτηνών και σήμερα των χοίρων. Ακόμα όμως και αν η απειλή του AIDS σήμερα για τη δυτική κοινωνία είναι απόλυτα ελεγχόμενη, στην Αφρική η νόσος είναι καθεστώς και κανείς δεν νοιάζεται, όπως και στη Ν.Α. Ασία όπου η χολέρα θερίζει. Είναι λοιπόν απορίας άξιο πώς γι’ αυτές τις περιοχές, όπου πεθαίνουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι από την έλλειψη στοιχειωδών μέσων προφύλαξης (και δεν μιλάμε για ιατρική πρόληψη αλλά για κοινωνικές συνθήκες διαβίωσης, στις οποίες άλλωστε οφείλονται και οι μεγαλύτερες επιτυχίες της σύγχρονης ιατρικής), δεν γίνονται ούτε πρωτοσέλιδα ούτε ωριαίες αναλύσεις στην ΤV και ο κατά τ’ άλλα λαλίστατος ΠΟΥ απλώς μοιράζει ευχολόγια.
Έτσι λοιπόν, εδώ και τρεις μήνες η παγκόσμια ιατρική και οικονομική κοινότητα ασχολείται με τις επιπτώσεις μιας νέας γρίπης, της οποίας ακόμα και το όνομα τέθηκε με κανόνες πολιτικής ορθότητας (όχι νόσος χοίρων, ούτε μεξικάνικη γρίπη, αλλά Η1Ν1, όνομα που προκαλεί τρόμο ως ένας άγνωστος κωδικός).
Γινόμαστε λοιπόν θεατές, ιδίως στην Ελλάδα, σε έναν καταιγισμό λέξεων, πληροφοριών και εικασιών, προβλέψεων δυσοίωνων περί παράλυσης του κοινωνικού ιστού όχι επειδή έχουμε στοιχεία, αλλά πιθανολογώντας. Μέσα στο ελληνικό σύστημα δημόσιας υγείας που βρίσκεται σε εξαθλίωση έχουμε έναν υπουργό που τα θεωρεί όλα υπό έλεγχο, μία αξιωματική αντιπολίτευση, υπεύθυνη για το χάλι της δημόσιας υγείας, που ζητάει συντονισμό (σε τι;), ασφαλιστικά ταμεία υπό διάλυση και έναν δημόσιο βίο που βασίζεται στην τρομολαγνία-τηλεοπτική κατήχηση και όχι στην ενημέρωση. Οι λέξεις χάνουν τη σημασία και τη βαρύτητά τους.
Ο κάθε επώνυμος γιατρός προβάλλει το μοντέλο του, το οποίο βέβαια η κρατική μηχανή αλλάζει κατά το δοκούν. Έτσι λοιπόν δεν χρειάζεται να πάμε όλοι στα νοσοκομεία, ούτε φαρυγγικό επίχρισμα χρειάζεται, ούτε καν αγωγή (ας θυμηθούμε τι οδηγίες υπήρχαν πριν από ένα μήνα). Σαφώς ένα τέτοιο σύστημα υγείας δεν σώζεται με προσλήψεις προσωπικού.
Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σε μια πολιτική κρίση και όχι μια κρίση υγείας. Αυτό φαίνεται και από τις οδηγίες που συνεχώς αναθεωρούνται. Π.χ. ναι μεν το κλείσιμο των σχολείων πιθανά περιορίσει τη νόσο αλλά ταυτόχρονα θα επηρεάσει και την οικονομική ανάπτυξη (η παραπάνω αντίθεση δημοσιεύτηκε στο Lancet, ένα έγκυρο ιατρικό περιοδικό). Πολιτικός είναι και ο τρόπος αντιμετώπισης στην Ελλάδα. Ενώ μιλάμε για μια “επικίνδυνη νόσο”, από την άλλη δεν χρειάζεται να πάνε όλοι στο νοσοκομείο, μας λένε. Βέβαια μην ξεχνάμε και τη σπουδή να έρθει στο εμπόριο καινούργιο εμβόλιο (κόστος παραγωγής 1 λίρα, τιμή πώλησης 6) χωρίς να τηρούνται τα πρωτόκολλα ασφάλειας, ενώ ακόμα αναζητούνται εθελοντές για δοκιμές (Αυστραλία).
Το ερώτημα σήμερα λοιπόν είναι, τι θέλουμε; Μία άκριτη τρομοκρατία διά μέσου της υγείας που αποπροσανατολίζει από τα καθημερινά μας προβλήματα (οικονομική κρίση, ανεργία κ.λπ.) ή σωστή ενημέρωση και πληροφόρηση, όχι μόνο για την τωρινή κρίση, αλλά για κάθε πρόβλημα υγείας; Θέλουμε μαζική υστερία ή ένα σύστημα υγείας που να καλύπτει τις ανάγκες των πολιτών του; Θέλουμε εμβολιασμούς χωρίς στόχευση και ανεξέλεγκτη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής –έρμαιο ο κόσμος στην παραπληροφόρηση– ή πραγματική κάλυψη των υγειονομικών αναγκών;
Μην ξεχνάμε ότι και αυτή η μορφή γρίπης είναι προϊόν των μεταλλαγμένων και των βιοκαλλιεργειών που επέβαλε το σύγχρονο νεοφιλελεύθερο-καπιταλιστικό μοντέλο ανάπτυξης και να είμαστε έτοιμοι για ανάλογα και στο μέλλον.
Να γίνει λοιπόν αυτή εδώ η συγκυρία αφορμή, ώστε για πρώτη φορά η Αριστερά να μιλήσει για υγεία και κοινωνική πρόνοια, χωρίς γενικότητες και συντεχνιακά συμφέροντα, γιατί η υγεία δεν είναι μόνο αυξήσεις και προσλήψεις αλλά ουσιαστικά είναι παιδεία υγείας. Βασική προϋπόθεση: να ξεπεραστούν τα πολιτικά αδιέξοδα του χώρου μας.
Παναγιώτης Χρονόπουλος,
αγροτικός γιατρός
Η κοινωνικοπολιτική πλευρά της γρίπης
Αρκετά έχουν γραφεί τελευταία για την πανδημία της γρίπης των χοίρων ή αλλιώς νέας γρίπης Α (Η1Ν1). Το θέμα έχει πολλές πλευρές και σκοπός αυτού του σημειώματος δεν μπορεί να είναι η ολόπλευρη κάλυψή του, αλλά η επισήμανση κάποιων ζητημάτων που σχετίζονται με την κοινωνικοπολιτική πλευρά του. Ζητήματα που παραμένουν ως σήμερα ανοιχτά για διερεύνηση και συζήτηση, χωρίς ακόμη οριστικές απαντήσεις, τα οποία η Αριστερά οφείλει να αναδείξει.
1. Σχετικά με τα αίτια εμφάνισης του συγκεκριμένου στελέχους του ιού: τα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν ότι ξεκίνησε από τα τεράστια χοιροστάσια της πολυεθνικής εταιρίας Smithfield Foods στο χωριό Λα Γκλόρια του Μεξικού, όπου οι απαράδεκτες συνθήκες εντατικής εκτροφής χοίρων –συνωστισμός χιλιάδων ζώων, ανεξέλεγκτη χρήση φαρμάκων– δημιουργούν το έδαφος μετάλλαξης και ταχείας διάδοσης παθογόνων ιών (υπενθυμίζω την ανάλογη ιστορία της εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών ή “νόσου των τρελών αγελάδων”). Φαίνεται, λοιπόν, ότι κύριος υπεύθυνος είναι το βάρβαρο σύστημα της εντατικής, βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας όπου στο βωμό της επιδίωξης του μέγιστου δυνατού κέρδους θυσιάζεται συχνά η υγεία και η ζωή ζώων και ανθρώπων.
2. Σχετικά με τη διάδοση και εξάπλωση του ιού στους ανθρώπους: είναι από αιώνες γνωστό ότι οι επιδημίες μολυσματικών νόσων συνδέονται άμεσα με τις ανεπαρκείς στοιχειώδεις υποδομές και συνθήκες υγιεινής και περίθαλψης σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, και κατ’ επέκταση με τη δεινή κοινωνικοοικονομική κατάστασή τους. Σήμερα, επιστημονικές επιδημιολογικές έρευνες και εκθέσεις επίσημων οργανισμών έχουν αποδείξει το αληθές της παλιάς εμπειρικής γνώσης και αργότερα κλασικής μαρξιστικής θέσης για την ταξική διάσταση της ασθένειας και υγείας: η νοσηρότητα συνδέεται άμεσα με την κοινωνικοοικονομική τάξη. Είναι φανερό ότι και στην περίπτωση της νέας γρίπης η μαζική εξάπλωση της φτώχιας και εξαθλίωσης ολόκληρων πληθυσμών, που η καπιταλιστική νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση έχει επιβάλει, αποτελεί το ιδανικό υπόστρωμα της σημερινής πανδημίας.
3. Για τη διαχείριση της κατάστασης από το διεθνές κοινωνικοοικονομικό σύστημα: από την πρώτη στιγμή είναι έκδηλη και σκανδαλώδης η προσπάθεια των παγκόσμιων κυρίαρχων κύκλων μέσω των ΜΜΕ να τρομοκρατήσουν τους ανθρώπους σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Τους τελευταίους 3 μήνες έχουμε ακούσει τόσα πολλά για τη νέα γρίπη, όσα δεν έχουμε ακούσει δεκάδες χρόνια για νόσους που σκοτώνουν εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο σε πολλές χώρες (για τις οποίες, σημειωτέον, υπάρχουν απλά και πάμφθηνα μέσα πρόληψης-θεραπείας). Γνωστή πια και στερεότυπα επαναλαμβανόμενη η τακτική τους τα τελευταία χρόνια – γρίπη πουλερικών, αλλά και καλλιέργεια φόβου με κάθε αφορμή (τρομοκρατικά χτυπήματα, κλιματική αλλαγή, οικονομική κρίση κ.λπ.). Οι στόχοι τους στην προκειμένη περίπτωση; Το μέγιστο κέρδος για τις φαρμακευτικές εταιρίες και η ευκολότερη χειραγώγηση του πληθυσμού για την αποδοχή των “αναγκαίων” μέτρων…
4. Για την αντιμετώπιση της πανδημίας διεθνώς και στη χώρα μας: εδώ το κυριότερο, κατά τη γνώμη μου, ζήτημα που έρχεται με τραγικό τρόπο στην επιφάνεια και πρέπει να αναδείξουμε είναι η αντίφαση ανάμεσα στο αναγκαίο σύστημα υγείας που θα έπρεπε να υπάρχει για να στηρίξει τον πληθυσμό σε συνθήκες πανδημίας (ποιοτικό, δημόσιο, δωρεάν με σύγχρονες δομές πρόληψης, θεραπείας, πρωτοβάθμιος τομέας, επαρκή στελέχωση, κρατικός έλεγχος φαρμάκου κ.λπ.) και στην κατάσταση του σημερινού ετοιμόρροπου ΕΣΥ που οι νεοφιλελεύθερες συνταγές και πολιτικές του δικομματισμού έχουν επιβάλει, καθώς και την υποκριτική στάση του υπουργείου Υγείας, της κυβέρνησης, της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Επίσης, το ζήτημα της ασυδοσίας των πολυεθνικών φαρμακευτικών εταιριών, ιδιαίτερα σχετικά με την “πατέντα” των φαρμάκων (βλ. και περίπτωση προσφυγής κατά χωρών που παρήγαγαν φάρμακα κατά του ιού του AIDS), αλλά και τη διαδικασία παραγωγής και διάθεσης εμβολίων (πόσο αξιόπιστο και ασφαλές θα είναι; Βλ. και εμπειρία του 1976 στις ΗΠΑ).
Συμπερασματικά, η Αριστερά οφείλει να αναγνωρίσει στο πρόσωπο του καπιταλιστικού συστήματος τον ένοχο και για την υγειονομική αυτή κρίση, να αναδείξει και μέσα από αυτή τη βαρβαρότητα του καπιταλισμού, τονίζοντας την επιτακτική ανάγκη του αγώνα για την ανατροπή του. Επίσης, είναι ανάγκη να ενισχυθεί το κίνημα των υγειονομικών στη χώρα μας που σε συνέχεια των μεγάλων αγώνων των γιατρών του ΕΣΥ την τελευταία διετία μπορεί να προβάλει ως κυρίαρχο κοινωνικό αίτημα τη δημιουργία ενός ισχυρού, δημόσιου συστήματος υγείας με δωρεάν, ελεύθερη, ισότιμη πρόσβαση για όλους.
Βασίλης Κυριακάκης
Γιατρός ΕΣΥ, Δημοτικός Σύμβουλος Λαμίας
Είναι απειλή η γρίπη N1H1;
Στο προηγούμενο τεύχος της εφημερίδας “Αριστερά!” δημοσιεύθηκε άρθρο του Δ. Υφαντή με τίτλο “Πραγματική απειλή η νέα γρίπη”, με το οποίο διαφωνώ σε αρκετά σημεία.
Ας δούμε τα μέχρι στιγμής δεδομένα για τον καινούριο ιό της γρίπης. Μέχρι τις 6 Ιουλίου, οπότε και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) σταμάτησε να μετράει τα κρούσματα, είχαν καταγραφεί παγκοσμίως 94.512 κρούσματα της νέας γρίπης. Από αυτά, θανατηφόρα ήταν τα 429. Στην Ευρώπη μέχρι τις 2 Ιουλίου είχαμε 9.967 κρούσματα, και 4 θανάτους. Επομένως, προκύπτει το συμπέρασμα ότι η θνητότητα από τον καινούριο ιό είναι πολύ μικρή, και σίγουρα μικρότερη από τη θνητότητα της κοινής εποχικής γρίπης, που προκαλεί ετησίως 500.000 θανάτους!
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν χωρίς να χρειάζεται ιατρική παρέμβαση ή νοσηλεία στο νοσοκομείο, ενώ ο αριθμός των κρουσμάτων σε εθνικό επίπεδο είναι μέχρι στιγμής παρόμοιος με αυτόν της εποχικής γρίπης.
Οι θάνατοι και γενικώς οι σοβαρές επιπλοκές από τον ιό της γρίπης των χοίρων συνέβησαν σε ανθρώπους με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα ή με προϋπάρχοντα προβλήματα υγείας. Αυτές οι επιπλοκές προκαλούν το θάνατο, και όχι η ίδια η λοιμογόνος δύναμη του ιού, η οποία είναι μικρή.
Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι άτομα τα οποία έχουν νοσήσει από την κοινή γρίπη ή έχουν εμβολιαστεί έναντι αυτής, έχουν κάποιου βαθμού προστασία έναντι του καινούριου ιού. Οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι συνήθως στο παρελθόν είτε έχουν εμβολιαστεί είτε έχουν νοσήσει από την κοινή γρίπη, φαίνεται να είναι κάπως πιο προστατευμένοι. Γι’ αυτό και η συντριπτική πλειοψηφία των σοβαρών κρουσμάτων της νέας γρίπης παγκοσμίως αφορά νέα άτομα.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι γίνεται “πολύ κακό για το τίποτα”; Βεβαίως όχι. Πρόκειται για έναν καινούριο ιό, ο οποίος μεταδόθηκε ταχύτατα παγκοσμίως. Υπάρχει πάντα (θεωρητικά) ο κίνδυνος μετάλλαξής του σε ένα πιο επιθετικό στέλεχος. Και, βέβαια, το φθινόπωρο πιθανώς να υπάρξει ταχεία μετάδοση σε μεγάλα κομμάτια πληθυσμού, και ιδίως στα παιδιά.
Όμως, τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν ότι η νόσηση και η ασθένεια από τον ιό είναι στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αυτοπεριοριζόμενη. Τα περισσότερα περιστατικά δεν νοσηλεύονται και αυτοϊώνται κατ’ οίκον, σαν ένα απλό κρυολόγημα.
Το βασικό πρόβλημα είναι ότι γύρω από τη νέα γρίπη έχει στηθεί και συνεχίζεται μια επιχείρηση κέρδους και πανικού.
Ο πανικός είναι ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια του κράτους, όταν θέλει να στρέψει αλλού την προσοχή του κόσμου. Έχει να κάνει με το σκοπό να παρουσιαστεί άλλη μια πανδημία, άλλη μια “θεία κατάρα”, που δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να την αποφύγουμε. Ο τομέας της υγείας και της ασθένειας είναι ο πιο κατάλληλος μοχλός δημιουργίας συμπεριφορών και αντιλήψεων, ακριβώς γιατί θεωρείται τομέας “ειδικών”. Η πεποίθηση των ανθρώπων ότι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους, χωρίς το γιατρό, προκαλεί στην υγεία μεγαλύτερη βλάβη από την ίδια την ασθένεια.
Ο ρόλος των φαρμακοβιομηχανιών γίνεται φανερός και εύκολος πάνω σε αυτή τη βάση. Στις 11 Ιουνίου, ο ΠΟΥ ανέβασε το επίπεδο της νέας γρίπης στο 6 (πανδημία). Την επόμενη μέρα, 12 Ιουνίου, η Novartis ανακοίνωσε την παρασκευή της πρώτης παρτίδας εμβολίου… Τα κέρδη των φαρμακοβιομηχανιών που δέχονται παραγγελίες για εμβόλια έχουν εκτοξευθεί.
Ο υπουργός Υγείας σε συνέντευξη τύπου –πλαισιωμένος από το ιερατείο της λοιμωξιολογίας στην Ελλάδα– ανακοίνωσε ότι “θα εμβολιαστεί όλος ο πληθυσμός”!
Ποια πρέπει να είναι η στάση της αριστεράς απέναντι σε όλα αυτά;
Σε ένα διαλυμένο σύστημα υγείας, η αριστερά είναι αυτή που θα αγωνιστεί για βελτίωση των υποδομών, για προσλήψεις προσωπικού, για αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης κ.λπ. Στις σημερινές συνθήκες, η υπεράσπιση της ζωής είναι καθήκον της αριστερής πολιτικής. Δε θα πρέπει όμως να ξεχνιέται ο χαρακτήρας της σύγχρονης ιατρικής.
Την ίδια στιγμή που η αριστερά θα ζητάει να ληφθούν όλα εκείνα τα απαραίτητα μέτρα για να προφυλαχθεί ο πληθυσμός, και ιδίως εκείνες οι ομάδες οι οποίες δεν έχουν καμία πρόσβαση στο σύστημα υγείας (άποροι, ανασφάλιστοι, μετανάστες), δεν πρέπει να κλείνει τα μάτια σε αυτή την επιχείρηση πανικού γύρω από τη νέα γρίπη. Και ειδικά όταν ως γιατροί και ως αριστεροί γνωρίζουμε ποιες είναι οι πραγματικές σύγχρονες ασθένειες-πανδημίες… Όταν ο Αβραμόπουλος μιλάει για εμβολιασμό ολόκληρου του πληθυσμού, η αριστερά δεν αρκεί να απαιτεί τα εμβόλια να είναι δωρεάν…
Είναι δύσκολο η παραπάνω άποψη-κριτική για την “ιατρικοποίηση” της ζωής να μεταφραστεί σε πρακτική πολιτική και επαγγελματική στάση. Είναι όμως αναγκαίο…
Χριστόδουλος Δολαψάκης,
ειδικευόμενος Παθολογίας
στο Γενικό Νοσοκομείο Χανίων
Κίνδυνοι και ευκαιρίες με τη νέα γρίπη
Έίναι αναγκαίο να διευκρινίσουμε σε ποιο βαθμό και κυρίως σε ποια στοιχεία συνίστανται οι κίνδυνοι από τη νέα γρίπη. Ως ώρας μιλάμε για μια ήπια εκδήλωση της ασθένειας με συμπτώματα που δεν διαφέρουν από της κοινής γρίπης στη συντριπτική πλειοψηφία των προσβολών. Προσοχή όμως στα σκοτεινά σημεία και στις εύκολες και κατηγορηματικές κρίσεις. Η πανδημία βρίσκεται μπροστά μας. Δεν υπάρχει προηγούμενο στη μαζική επαφή του νέου ιού με το γονιδιακό φορτίο των ήδη γνωστών στελεχών της γρίπης, αλλά και τη “συμπεριφορά” του απέναντι στον ανθρώπινο οργανισμό, τον οποίο προς το παρόν δεν τον σκοτώνει – άρα μπορεί και να πολλαπλασιάζεται ο ίδιος, να μεταλλάσσεται και έτσι να μεταβάλλει στο άμεσο ή απώτερο μέλλον την επικινδυνότητά του.
Ερωτήματα εν πολλοίς αναπάντητα:
-
Γιατί παρατηρούνται βαριά κρούσματα σε νέους 30-40 ετών, ενώ άλλες χαρακτηρίζονται ως ευπαθείς ομάδες (ηλικιωμένοι, παιδιά, πάσχοντες από αναπνευστικά και καρδιολογικά νοσήματα και όσοι έχουν μειωμένη άμυνα);
-
Τι πραγματικά συνέβη το Μάη στο Μεξικό, όπου ανακοινώθηκαν αρχικά δεκάδες κι εκατοντάδες νεκροί, και εκατομμύρια τέθηκαν σε καραντίνα – υπό ακραία νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση, παραμονές της επίσκεψης Ομπάμα;
-
Γιατί σε μια αναπτυγμένη χώρα, στην Αγγλία, εκδηλώνονται περισσότερα και περισσότερο σοβαρά κρούσματα;
-
Τι γίνεται με τα ανθεκτικά στελέχη απέναντι στα αντιικά φάρμακα που ανακοινώθηκαν; Εδώ ο πληθυντικός –φάρμακα– είναι κατ’ ευφημισμό. Ένα έως δύο το πολύ σκευάσματα υπάρχουν διαθέσιμα κατά του ιού, και τέλος.
Και πάμε στους πιο σημαντικούς, τους “παράπλευρους” κινδύνους. Είναι ο πανικός που αναπαράγεται και θα αναπαραχθεί από τα ΜΜΕ, αναπτύσσεται όμως πάνω στο έδαφος που έχει καλλιεργηθεί και καλλιεργείται από τους επαγγελματίες “ψύχραιμους” του πολιτικού και μεγαλοϊατρικού κατεστημένου. Ο κόσμος ζει χρόνια τώρα στην επικράτεια του φόβου και της υστερικής ανασφάλειας. Οι μανδαρίνοι της κυβερνητικής εξουσίας και της επιστημονικής αυθεντίας, έχοντας τον απόλυτο έλεγχο, σε συνεργασία με την αγία αγορά, της τεχνο-επιστήμης, εκτονώνουν και σφίγγουν τα λουριά του ελέγχου των κοινωνιών σε κλίμακες και διαστάσεις που κάτω από άλλες συνθήκες θα φάνταζαν εφιαλτικές. Ας αναλογιστούμε: μαζικές καραντίνες και αποκλεισμοί δημόσιων χώρων, μονοπωλιακή, υπερταχεία –αμφίβολης ασφάλειας– παραγωγή του εμβολίου και εξασφαλισμένη προμήθειά του από τους κρατικούς προϋπολογισμούς με ιλιγγιώδη ποσά. Όλα αυτά σ’ ένα περιβάλλον που ο κόσμος γνωρίζει την ανεπάρκεια των υπονομευόμενων από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές δημόσιων συστημάτων υγείας. Και αναφερόμαστε στην καρδιά της “αναπτυγμένης” ΕΕ και στις ΗΠΑ. Πόσο μάλλον στη Λατινική Αμερική ή στον τρίτο κόσμο.
Όσα επισημάνθηκαν ορίζουν ένα πλατύ πεδίο άμεσης παρέμβασης και κινητοποίησης. Δεν είναι δυνατόν να αφήνεται ανενόχλητος ο Αβραμόπουλος, που κάνει πολιτική υγείας με εμπόριο υποσχέσεων, να “κάνει παιχνίδι”. Το ΠΑΣΟΚ αντιλαμβάνεται ότι εδώ υπάρχει ανησυχία του κόσμου, αλλά η μόνη κριτική του είναι η “έλλειψη σχεδίου”. Καμία συγκεκριμένη αιχμή δεν θέτει, γιατί δεν έχει να αντιτάξει καμία διαφορετική πολιτική. Είναι τώρα ώριμο και επίκαιρο να τεθεί κεντρικά το μεγάλο θέμα του δημόσιου συστήματος υγείας. Συγκεκριμένα: υποδομές και προσωπικό. Πώς μπορεί να προστατευτεί η κοινωνία σε μια πιθανή υγειονομική κρίση; Μόνο με ισχυρό δημόσιο σύστημα υγείας. Άρα, φραγμός στις περικοπές, τις ιδιωτικοποιήσεις με τα ΣΔΙΤ και την εκχώρηση τομέων του ΕΣΥ στην αγορά. Εδώ και τώρα χιλιάδες προσλήψεις υγειονομικών, κάλυψη των χαωδών ελλείψεων σε υποδομές.
Πώς θα αντιμετωπιστεί η ανασφάλεια και ο φόβος της άγνοιας και της παραπληροφόρησης στο ενδεχόμενο πανδημίας με σποραδικά, αλλά πιθανά “βαριά” κρούσματα; Πώς, χωρίς δομές στους δήμους και στις γειτονιές, δομές ενημέρωσης, πρόνοιας, αλληλοβοήθειας και αλληλεγγύης, αντιμετώπισης των ζωνών της φτώχιας και της γκετοποίησης; Όλα αυτά σημαίνουν την κινητοποίηση των πολιτών που με την ενεργητική τους στάση θα απαιτήσουν το αυτονόητο που το κράτος και το ιατρικό κατεστημένο αφήνουν στην εγκατάλειψη ή στη λεηλασία από τον ιδιωτικό τομέα: το στήσιμο με γενναία κρατική χρηματοδότηση, σαν επείγουσα ζωτική ανάγκη, του αστικού πρωτοβάθμιου δικτύου υγείας.
Πώς θα τεθεί φραγμός στην ασύδοτη δράση των μονοπωλίων των φαρμακευτικών εταιριών; Ασύδοτη σε όλα: στα κέρδη –στην επιβολή της εγκληματικής πατέντας πάνω σε ζωτική τεχνογνωσία για φάρμακα πρώτης ανάγκης για τους πληθυσμούς του τρίτου κόσμου– στον κατ’ εντολή καθορισμό πολιτικών υγείας, όπως οι μαζικοί εμβολιασμοί με τους κινδύνους παρενεργειών, ίσως πιο επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία κι από την ίδια την επιδημία. Δημόσιος, κρατικός, εθνικός έλεγχος πάνω σε φάρμακα και υλικά που είναι βασικής ανάγκης για τη δημόσια υγεία. Είναι ο μόνος δρόμος για να μην είναι η χώρα έρμαιο στους εκβιασμούς των αδίστακτων πολυεθνικών και φτωχός συγγενής στις πολιτικές που εκπονεί από κοινού το διεθνές ιατροβιομηχανικό σύμπλεγμα και τα μεγάλα ιμπεριαλιστικά κράτη.
Δυστυχώς η Αριστερά στη χώρα μας δεν έχει δείξει σημεία μίας ενεργητικής παρέμβασης στη συγκυρία, ενώ θα μπορούσε να αξιοποιήσει μία μεγάλη ευκαιρία για να αναδείξει με πειστικό και κατανοητό τρόπο μία βασική αντίθεση με επίκεντρο το ΕΣΥ, στοχοποιώντας έναν υπουργό που συμβολίζει πολλαπλώς το αντιλαϊκό και υποκριτικό πρόσωπο της κυβέρνησης Καραμανλή. Μέχρι τώρα διάφορες φωνές “ειδικών” και εξ αριστερών μυρίζουν έναν διανοουμενίστικο ναρκισσισμό με δόσεις θεωριών συνομωσίας. Ας είναι η απόφαση της πρόσφατης συνδιάσκεψης του ΣΥΡΙΖΑ να τεθούν τα ζητήματα της Δημόσιας Υγείας στο επίκεντρο, το σημάδι αντιστροφής της πορείας. Στην κατεύθυνση μίας Αριστεράς που αντιλαμβάνεται την κοινωνική συγκυρία, κινητοποιείται, παρεμβαίνει ανοίγοντας μέτωπα και αποκαλύπτοντας αντιθέσεις. Δεν έχει το αποκρουστικό πρόσωπο του “γνώστη”, που κουνάει από το γραφείο το δάχτυλο στην κοινωνία, γιατί… αυτός ξέρει: “σας δουλεύουν τα ΜΜΕ και οι πολυεθνικές… κορόιδα ξυπνήστε…”.
Δημήτρης Υφαντής,
πνευμονολόγος