Ο καθένας μπορεί να φανταστεί την αμηχανία που καταλαμβάνει κάποιον όταν ο παλαιστινιακός λαός τον αποκαλεί ήρωα. Όταν αυτή η λέξη βγαίνει από τα χείλη ενός λαού που αντιστέκεται πάνω από 60 χρόνια για να χαρακτηρίσει μία ενέργεια διεθνιστικής αλληλεγγύης όπως η αποστολή Free Gaza, φτάνει για να δείξει τη σημασία της επιτυχίας της τελευταίας. Τα όσα ζήσαμε στη σύντομη παραμονή μας στη Γάζα ήταν τόσο πλούσια που χρειάζονται χρόνο για να χωνευτούν. Ο χρόνος επίσης θα δείξει τα μακροχρόνια αποτελέσματα αυτού του πρώτου βήματος.
Κείμενα: Χρίστος Γιοβανόπουλος
Η έμπνευση της επιχείρησης και του Free Gaza Movement προήλθε από ακτιβιστές του ISM (Διεθνές Κίνημα Αλληλεγγύης – στο οποίο συμμετείχε η Rachel Corrie). Από ακτιβιστές που όντας στις μαύρες λίστες του Ισραήλ βρέθηκαν σε μία "παρόμοια" θέση αποκλεισμού με τους Παλαιστίνιους μιας και δε μπορούσαν να εισέλθουν στη Δυτική Όχθη ή στη Γάζα. Έτσι, η απόγνωση και η επιθυμία τους συστρατεύτηκε με το πρόβλημα του παράνομου αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας, που την έχει μετατρέψει σε μία ανοιχτή φυλακή 1,5 εκατ. ανθρώπων. Μετά από δυόμιση χρόνια προετοιμασίας, με το τελευταίο και πιο σημαντικό της κομμάτι να λαμβάνει χώρα στην Ελλάδα, η αποστολή κατάφερε να ρεζιλέψει τον Ισραηλινό αποκλεισμό και μαζί με αυτόν και την υποκριτική στάση των υπόλοιπων κυβερνήσεων της περιοχής και της διεθνούς κοινότητας. Το ελληνικό κομμάτι της αποστολής, που ήταν από τα πιο πολυάριθμα, νιώθει περήφανο για τη συμμετοχή του σε αυτό το ταξίδι. Μία συμμετοχή χωρίς την οποία η ολοκλήρωση του σχεδίου θα ήταν αμφίβολη, όπως δηλώνουν οι υπόλοιποι διεθνείς ακτιβιστές. Μία συμμετοχή που αντιπροσωπεύει πλήρως τα θερμά αισθήματα αλληλεγγύης του ελληνικού λαού για τον παλαιστινιακό αγώνα. Η στάση αυτή κάθε άλλο παρά είναι άγνωστη στον παλαιστινιακό λαό. Η εκτίμησή του προς τον λαό μας συμπυκνώνεται στη φράση του πως "η Ελλάδα είναι η πιο καλή αραβική χώρα".
Μηνύματα αντίστασης κι ενότητας
Τα δύο πλοία δεν ήταν τα πρώτα που έσπασαν τον αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας. Η τιμή αυτή ανήκει σε δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους, που στα τέλη Γενάρη έριξαν τα συρματοπλέγματα στα σύνορα με την Αίγυπτο, κάτι που επανέλαβαν στις 2 Ιουλίου. Ο παλαιστινιακός λαός σπάει τον αποκλεισμό κάθε μέρα, εισάγοντας προϊόντα μέσω τούνελ κάτω από το τείχος που η Αίγυπτος έχει κατασκευάσει με ισραηλίτικη τεχνογνωσία. Η στάση αυτή απομόνωσης του παλαιστινιακού λαού από τους θεωρούμενους φυσικούς του συμμάχους, που συμπαρατάσσονται με τα αμερικάνικα σχέδια για τη Νέα Μέση Ανατολή, τον "αντιτρομοκρατικό" πόλεμο και τη ρατσιστική πολιτική του Ισραήλ, είχε σαν αποτέλεσμα την ενίσχυση της απόγνωσής του αλλά και του θυμού του. Στις συνομιλίες μας με απλούς Παλαιστίνιους αλλά και επίσημους εκπροσώπους από όλο το πολιτικό φάσμα, τα πυρά προς τις αραβικές κυβερνήσεις κατείχαν κεντρική θέση όπως και οι εκκλήσεις για αλλαγή στάσης, και για να μην ξεχνάμε τα κλειστά σύνορα με την Αίγυπτο. Η υποστήριξη, την τελευταία στιγμή, του εγχειρήματος από τον Αραβικό Σύνδεσμο, μόλις το πρωί της εισόδου των δύο πλοίων στη Γάζα, δεν αρκούσε για την αποκατάσταση της τιμής του Αραβικού κόσμου.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ότι για πρώτη φορά από το 1967 φτάνει κάποιος διά θαλάσσης στη Γάζα σπάζοντας την απομόνωσή της αποτέλεσε ιστορικό γεγονός, όχι μόνο για την Παλαιστίνη αλλά και για τα μηνύματα που έστειλε προς τον αραβικό κόσμο. Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των αραβικών ΜΜΕ που ακολουθούσαν την αποστολή παντού, όλες τις μέρες, πιστοποιεί τη σημασία του γεγονότος. Χαρακτηριστικά, το Al Jazeera με τα τρία του κανάλια κάλυψε ζωντανά για ώρες την έλευση των δύο καϊκιών στη Γάζα με ακροαματικότητα που ξεπέρασε τα 60 εκατ. μόνο στον αραβικό κόσμο.
Το δεύτερο στοιχείο ήταν η τεράστια σημασία που είχε η επιτυχία για το ηθικό του παλαιστινιακού λαού. Η έλευση της αποστολής στη Γάζα ήταν η πιο χειροπιαστή απόδειξη πως "η Γάζα δεν είναι μόνη", για έναν λαό που τρία χρόνια εσωτερίκευε όλες τις ψυχολογικές συνέπειες της απομόνωσης και των κατηγοριών για τρομοκρατία. Οι τιμές "ηρώων" με τις οποίες υποδέχτηκαν και βράβευσαν τα μέλη της αποστολής ήταν ανάλογες με το βαθμό αποκατάστασης της ελπίδας και αναπτέρωσης του τραυματισμένου ηθικού του. Πρώτον, γιατί μία χούφτα απλών ανθρώπων από 17 χώρες κατάφεραν να πραγματοποιήσουν αυτό που κυβερνήσεις ολόκληρες δεν τολμούσαν – και μάλιστα χωρίς καμία κρατική βοήθεια. Στηριγμένοι στις ίδιες τους τις δυνάμεις και οπλισμένοι με την αποφασιστικότητα που τους έδινε η πίστη στο δίκαιο του παλαιστινιακού αγώνα κατάφεραν να γελοιοποιήσουν την παντοδυναμία του Ισραήλ, παρά τους όποιους κινδύνους. Υπέδειξαν έτσι τον παράνομο και απάνθρωπο χαρακτήρα του αποκλεισμού, αφού το ίδιο το διεθνές νομικό πλαίσιο θα άφηνε έκθετη κάθε κίνηση του Ισραήλ για να ανακόψει την προσπάθειά τους. Η επιτυχία της αποστολής, έτσι, άφησε εκτεθειμένους τόσο τους διεθνείς οργανισμούς, όσο και τις ίδιες τις κυβερνήσεις των χωρών τους, αποδεικνύοντας έμπρακτα τη συναίνεση των τελευταίων στην παράνομη πολιορκία του Ισραήλ, υπό το πρόσχημα της –αναγορευμένης από ΗΠΑ κι ΕΕ ως τρομοκρατικής οργάνωσης– Χαμάς. Η διφορούμενη τοποθέτηση πολλών κυβερνήσεων, μεταξύ των οποίων των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Ελλάδας να αναγκαστούν να αναγνωρίσουν την πλήρη νομιμότητα της αποστολής αλλά "να νίψουν τας χείρας τους" όσον αφορά την ανάληψη ευθυνών για την κάλυψη των πολιτών τους δείχνει τη δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκαν.
Η πίεση που η αποστολή του Free Gaza Movement δέχτηκε με την κατηγορία συνεργίας με τη Χαμάς, δε μπόρεσε να σταθεί στα πόδια της και να επηρεάσει την επιτυχία της αποστολής ούτε στιγμή. Και αυτό όχι εξαιτίας μίας άχρωμης ουδετερότητας από πλευράς των διοργανωτών. Η θέση αναγνώρισης του δικαιώματος και της θέλησης του παλαιστινιακού λαού να επιλέξει την κυβέρνηση που επιθυμεί όπως κάθε άλλος λαός στον κόσμο ήταν σαφής. Έτσι, η αποδοχή της πρόσκλησης της κυβέρνησης της Γάζας και η αποδοχή συνάντησης με όλους τους εκλεγμένους θεσμικούς φορείς στη Γάζα έστειλε ένα καθαρό μήνυμα σε αυτούς που κρύβουν την αντιπαλαιστινιακή τους στάση πίσω από την "αντιτρομοκρατική" ρητορεία. Την ίδια στιγμή, μια τέτοια στάση διαφύλαττε την ανεξαρτησία από οποιουδήποτε τύπου επέμβαση στην ευαίσθητη και τεταμένη εσωτερική πολιτική κατάσταση της Παλαιστίνης. Η στάση αυτή έγινε απολύτως σεβαστή από τις αρχές της Γάζας.
Και ήταν μια στάση που γνώρισε την αμέριστη αποδοχή του παλαιστινιακού λαού. Η κοινή συμμετοχή και συνεργασία δύο παλαιστινιακών πρωτοβουλιών, της Διεθνούς Παλαιστινιακής Καμπάνιας για το Τέλος του Αποκλεισμού και της Λαϊκής Επιτροπής Ενάντια στον Αποκλεισμό, έστειλε ένα ελπιδοφόρο μήνυμα ενότητας στον Παλαιστινιακό λαό, σε συνδυασμό με την επιτυχία να φτάσουν τα δύο καΐκια στη Γάζα. Το τραύμα του "εθνικού διχασμού" είναι βαθύ για τον παλαιστινιακό λαό, που δεν παύει να τονίζει την ανάγκη για ενότητα και κοινό αγώνα κατά του Ισραήλ. Δε θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι το σχίσμα μεταξύ Γάζας και Δυτικής Όχθης και ο ανταγωνισμός Φατάχ – Χαμάς είχε μεγαλύτερη αρνητική επίδραση στο ηθικό του παλαιστινιακού λαού απ’ ό,τι ο τρίχρονος αποκλεισμός και οι βομβαρδισμοί του Ισραήλ. Έτσι, το μήνυμα κοινής και πλατιάς δράσης της αποστολής είχε μία απρόσμενη θετική ψυχολογική και κατ’ επέκταση πολιτική επίδραση στο ηθικό του παλαιστινιακού λαού, κάτι που θα μπορούσε να καταχωρηθεί στις επιτυχίες της.
Η "συνταγή" της επιτυχίας
Θα ήταν αφύσικο μία τέτοιας φύσης και υψηλού ρίσκου αποστολή να μην αντιμετωπίσει προβλήματα κατά τη διάρκειά της. Διπλωματικές πιέσεις και απειλές εναντίον μελών της αποστολής, προπηλακισμοί συγγενών ακτιβιστών στην Παλαιστίνη, ηλεκτρονικές παρενοχλήσεις και πολιτικές πιέσεις βρέθηκαν στο δρόμο. Η προσεκτική αντιμετώπισή τους, η κατά το δυνατό μεγαλύτερη δημοσιοποίησή τους μέσω τοπικών και παγκόσμιων επικοινωνιακών δικτύων, όπως το Ramatan και το Al Jazeera που ήταν πάνω στα καΐκια μαζί με ανεξάρτητους επώνυμους δημοσιογράφους, η εξασφάλιση της μεγαλύτερης πλατύτητας και στήριξης της προσπάθειας από γνωστές διεθνείς προσωπικότητες, όπως ο Ν. Τσόμσκι και ο Ντ. Τούτου, και κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους, όπως ο Τζ. Γκάλογουαιη αλλά και ο Τ. Κουράκης που ταξίδεψε στη Γάζα, μαζί με το δηλωμένο μη βίαιο χαρακτήρα της αποστολής, συνετέλεσαν στο ξεπέρασμα των δυσκολιών που ανέκυψαν. Σχετικά με το μη βίαιο χαρακτήρα αξίζει να σημειωθεί πως παρά το ότι αποτελούσε βασική προϋπόθεση συμμετοχής, δεν ήταν παρά ένα ζήτημα τακτικής που αύξανε τις πιθανότητες επιτυχίας και εμβέλειας, ακόμη και σε περίπτωση (ειδικά σε αυτήν) σύλληψης από τους Ισραηλινούς, παρά ζήτημα ιδεολογικής συμφωνίας. Ο πολυσυλλεκτικός χαρακτήρας της αποστολής σήμαινε αναγκαστικά αναζήτηση συνοχής σε κάθε βήμα και κύκλο συλλογικών αποφάσεων, που έφερε σε επαφή και δοκιμασία διαφορετικές πολιτικές κουλτούρες. Σημαντικό στοιχείο για την επιτυχή ολοκλήρωση του ταξιδιού ήταν η στοχοπροσήλωση στο να φτάσουν τα δύο πλοιάρια στη Γάζα και η προετοιμασία για κάθε ενδεχόμενο, με κύριο αυτό της επέμβασης του Ισραηλινού ναυτικού, χωρίς παρέκκλιση από τον κύριο στόχο, που αποτελούσε και απαίτηση των Παλαιστίνιων εταίρων της αποστολής.
Η πολιτική, επικοινωνιακή και κοινωνική ευρύτητα και συνεργασία ποικίλων δυνάμεων προς έναν κοινό στόχο ήταν που έκανε τη στιγμή του ελλιμενισμού στη Γάζα πραγματικότητα. Μία μοναδική και ιστορική στιγμή, με τον λαό της Γάζας να έχει πλημμυρίσει την κατασκευασμένη από τα τσιμεντένια υπολείμματα των κατεδαφισμένων εποικισμών προβλήτα, και με κάθε πλωτό μέσο –από ψαράδικα μέχρι μονόκανα ή απλά κολυμπώντας– να ξεχύνεται να προϋπαντήσει το Free Gaza και το Liberty.
Περαιτέρω ενημέρωση για την αποστολή Free Gaza μπορείτε να βρείτε στο www.freegaza.org και στο email: [email protected].