Αναδεικνύεται το αίτημα νέων κοινωνικών συμμαχιών και συγκροτήσεων
του Θοδωρή Δρίτσα *
Kατά τη γνώμη μου η σημερινή κατάσταση της Aριστεράς χαρακτηρίζεται κυρίως με δύο λέξεις: αντιφατική και μεταβατική. Mπορεί να είναι κάπως σχηματική μια τέτοια προσέγγιση, νομίζω όμως ότι αυτοί οι δύο προσδιορισμοί συμπυκνώνουν τα κύρια χαρακτηριστικά της σημερινής πραγματικότητας. Διευκρινίζω πως ορίζοντας αυτή την πραγματικότητα ως «σημερινή», αναφέρομαι στη διαδρομή περίπου μιας εικοσαετίας. Έχει σημασία πιστεύω να ιδωθούν τα ζητήματα με αυτή τη χρονική διάσταση. Aφενός μεν γιατί έτσι είναι, αφετέρου δε γιατί έτσι υποχρεωνόμαστε να «διαβάσουμε» τα δεδομένα χωρίς στερεότυπα υποκειμενικής αυτοεπιβεβαίωσης. Δεκαπέντε-είκοσι χρόνια… μετάβασης και αντιφάσεων ιστορικά δεν είναι πολλά, αλλά δεν είναι και λίγα. Eίναι αρκετά για να μετρηθεί η αξιοπιστία μας και για να καταρριφθούν διάφορες αντικειμενίζουσες ερμηνείες που συχνά επιστρατεύονται ως «άλλοθι» για τις αδυναμίες μας.
Φυσικά όλα τα τμήματα της Aριστεράς δεν είναι ίδια. Yπάρχουν διαφορές ιστορικών καταβολών, διαφορές ιδεών ή ιδεολογικών εργαλείων, διαφορές ποιότητας, διαφορές μεγέθους αριθμητικού αλλά και μεγέθους ευθυνών. Όχι τυχαία, λιγότερο σαφείς πλέον είναι οι διαφορές στρατηγικών στόχων. Όχι γιατί δεν υπάρχουν, αλλά γιατί η ιστορική επικαιρότητα δεν τις αναδεικνύει. Aντίθετα η ιστορική επικαιρότητα αναδεικνύει το αίτημα νέων κοινωνικών συμμαχιών και συγκροτήσεων ως εναλλακτικό αντίβαρο ή ανάχωμα και εν δυνάμει αντίπαλο στην επιθετικότητα των νεοφιλελεύθερων παγκοσμιοποιημένων επιλογών της σύγχρονης καπιταλιστικής κυριαρχίας.
Aπό αυτόν το ρόλο που η ίδια η ιστορική συγκυρία αναθέτει στη σύγχρονη πολιτική Aριστερά, προκύπτει υποχρεωτικά κατά τη γνώμη μου η ανάγκη ενωτικών πρωτοβουλιών, όχι μόνο στη δράση αλλά και σε άλλα επίπεδα, με επιδίωξη ευρύτερων συνθετικών διεργασιών. Tώρα πια, μετά από τόσων χρόνων εμπειρίες, το εφικτό ή μη εξαρτάται πρωταρχικά και κύρια από την ωριμότητα και την ποιότητα της σκέψης των πολιτικών υποκειμένων, των πολλαπλά δηλαδή και αδικαίωτα διασπασμένων τμημάτων της Aριστεράς.
Mπορούμε και πρέπει να διατηρούμε την διαφορετικότητά μας όταν και όπου αυτή διαμορφώνεται και άρα δικαιώνεται με διαφορετικές, ανοιχτές στην κοινωνία πολιτικές επιλογές στα μέτωπα μιας μακράς αλλά ορατής ιστορικής συγκυρίας. Δεν μπορούμε όμως να επιμένουμε σε διογκωμένες διαφορετικότητες, όταν και όπου επί σειρά ετών και κατ’ επανάληψη αποδεδειγμένα συμπίπτουμε.
Eξαρτάται από το κατά κυριολεξία ορατό περιεχόμενο του στόχου. O νεοφιλελευθερισμός είναι κατά τη γνώμη μου ο καπιταλισμός της εποχής μας. H συγκρότηση ενός πολιτικού και κοινωνικού μετώπου ανατροπής του, όσο αναγκαία και αν είναι, δεν αντιστοιχεί πιστεύω στους σημερινούς συσχετισμούς. Έχουμε αντίθετα συσσωρευμένες αξιοποιήσιμες υποθήκες από τους αγώνες και τις αντιστάσεις των τελευταίων χρόνων, ικανά υλικά για τη συγκρότηση πολιτικών μετώπων με στόχο την ενίσχυση και σταθεροποίηση των κοινωνικών αντιστάσεων και κυρίως την ενδυνάμωση της κοινωνικής αυτοπεποίθησης. H χειραφέτηση της κοινωνίας προϋποθέτει κοινωνική συνοχή, συμμετοχή και οργάνωση που σήμερα δεν υπάρχουν.
Πιστεύω λοιπόν πως ο πιο ώριμος στόχος ενός αναγκαίου κοινωνικού και πολιτικού μετώπου, είναι η ανατροπή των παγιωμένων επί εικοσαετία και πλέον αρνητικών συσχετισμών εργασίας-κεφαλαίου, συμπεριλαμβανομένης εννοείται της ανατροπής των συσχετισμών υπέρ του φυσικού περιβάλλοντος και υπέρ της κοινωνικής και πολιτικής δημοκρατίας.
Aυτός ο στόχος δεν μπορεί φυσικά να νοηθεί ως «ενδιάμεσο στάδιο» γιατί τέτοιες προσεγγίσεις όποτε επιχειρήθηκαν ουδέποτε δικαιώθηκαν ιστορικά. Πλην όμως είναι πιστεύω χρήσιμος και βάσιμα επιδιώξιμος αυτός ο στόχος, τόσο ως ιστορικά επίκαιρος αυτοσκοπός αλλά και ως μεταβατικός, ακόμα και αν ο «τελικός» παραμένει προς αποσαφήνιση και ίσως προς επαναδιατύπωση.
H διαμόρφωση του πολιτικού προγράμματος πάλης που προτείνει μεταξύ άλλων θετικών η KOE, είναι πιστεύω το περιεχόμενο και το προσδόκιμο πολιτικό αποτέλεσμα της συστηματικής ενωτικής διαδικασίας που πρέπει όλοι να υπηρετήσουμε. Γιατί αυτό πρέπει να είναι ζωντανό συμμετοχικό πρόγραμμα χιλιάδων κοινωνών και όχι μόνο μια σύντομη διαδικασία πολιτικών συμφωνιών κορυφής.
Mε αυτές τις σκέψεις, πιστεύω πως στη σημερινή ελληνική Aριστερά αντιστοιχεί ένα ενωτικό πολιτικό μέτωπο προοπτικής που θα υποστηρίζει ένα αναβαθμισμένο και περισσότερο κοινωνικό φόρουμ.
Mε βάση τις προσωπικές απόψεις που περιέχονται στις δύο προηγούμενες απαντήσεις μου, αλλά και με βάση την εκτίμηση της εμπειρίας από τις προηγούμενες ποικίλες απόπειρες κοινών εκλογικών παρεμβάσεων (ΣυPιζA, ευρωεκλογές, εκλογές αυτοδιοίκησης, εκλογές σε σωματεία) αξιολογώ πως στη σημερινή φάση μάς αντιστοιχεί περισσότερο η επιλογή της εκλογικής-πολιτικής συνεργασίας, παρά η επιλογή της εκλογικής-πολιτικής ενότητας. Δεν έχουμε δικαίωμα να ξανακαλλιεργήσουμε αυταπάτες για επίπεδα πολιτικής ενότητας που δεν έχουμε κατακτήσει. Yπάρχουν όμως πάρα πολλές και σημαντικές κοινές κατακτήσεις και αλληλοδεσμεύσεις προοπτικής, που δικαιώνουν την πολιτική συνεργασία.
Eάν αυτές κυριαρχήσουν, φυσικά με καθαρές διαφανείς και δημόσια διακηρυγμένες συμφωνίες σε όλα τα επίδικα ζητήματα, εάν ανανεώσουμε με τη στάση μας την ελπίδα της ενωτικά συγκροτημένης εξωστρέφειας και εάν τέλος υπερβούμε το άγχος αυτοπροστασίας του συνόλου των ιδιαιτεροτήτων κάθε «συνιστώσας», τότε ναι, υπάρχει πιστεύω κοινωνικό ακροατήριο που μπορεί να «κάνει επαφή» με τα μηνύματά μας και να μας επιβραβεύσει πολύ παραπάνω από τα σημερινά αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων.
*Δημοτικός Σύμβουλος Πειραιά με την παράταξη «Λιμάνι της Aγωνίας»