Οι “Άθλιοι” των Αθηνών, του Φειδία Παϊρίδη

Και οι αθλιότεροι έμποροι της “καλοσύνης”

Αφορμή γι’ αυτό το μικρό οδοιπορικό στην απελπισία, η είδηση ότι στις 13 Απρίλη ξεκίνησε ένα καινούργιο πρόγραμμα συσσιτίου από την Αρχιεπισκοπή Αθηνών στην πλατεία Κουμουνδούρου. Το πρόγραμμα που ξεκίνησε με τις ευλογίες –και την παρουσία, εννοείται– του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου είναι αρκετά φιλόδοξο. Η αρχή έγινε με 500 μερίδες φαγητό και προβλέπεται να φτάσει τις 1.000 μερίδες, με άλλες τόσες από το Δήμο Αθηναίων. Σύντομα η διανομή του συσσιτίου θα γίνεται από χώρο που είναι υπό διαμόρφωση. Για να συμπληρωθεί η είδηση, ο αρχιεπίσκοπος επισκέφθηκε ξανά το χώρο δυο μέρες πριν την Πρωτομαγιά (υποθέτουμε ότι η ημερομηνία ήταν τυχαία) συνοδευόμενος από αγγλικανούς πάστορες και τον πρέσβη της Νιγηρίας, ο οποίος τον ευχαρίστησε για τη βοήθεια που προσφέρει στους συμπατριώτες του. Πριν από 15 και πάνω χρόνια τα πρώτα συσσίτια στο Λαύριο και αλλού είχαν προκαλέσει σοκ σε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. Σήμερα δεν κάνουν πια εντύπωση σε κανέναν, εκτός και αν προκαλέσει το ενδιαφέρον ο οργανωτής για να ωφεληθεί ο ίδιος.

Το πρόβλημα όμως είναι τεράστιο και διογκώνεται καθημερινά με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Το 25% των Ελλήνων που σύμφωνα με τις στατιστικές ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, δεν είναι ένα απλό νούμερο. Είναι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι οι οποίοι ακροβατούν ανάμεσα στην επιβίωση και την αξιοπρέπεια και όταν η τελευταία καταντάει πολυτέλεια καταφεύγουν στους δρόμους ή στους εμπόρους της ελπίδας.

Οι εικόνες δεν αφορούν πια μόνο ανθρώπους που έχουν από χρόνια εγκαταλείψει τον εαυτό τους, αλλά άνεργους που δεν μπορούν να βρουν δουλειά, συνταξιούχους που δεν τα βγάζουν πέρα, οικογενειάρχες, μετανάστες, Έλληνες κοκ. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που το σύστημα τους κατάντησε να ψάχνουν στα σκουπίδια για φαγητό και να συσσωρεύονται στα συσσίτια.

Τα στοιχεία λένε πως αυτή τη στιγμή λειτουργούν στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών 74 συσσίτια από την εκκλησία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εκκλησίας σιτίζονται καθημερινά 3.164 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 882 είναι αλλοδαποί και οι 2.282 Έλληνες. Βλέπεται ο ρατσισμός υπάρχει ακόμα και στη φιλανθρωπία. 1.500 μερίδες φαγητό μοιράζει καθημερινά και ο Δήμος Αθήνας. Ένα επίσης σημαντικό στοιχείο είναι ότι οι αιτήσεις για το “κοινωνικό παντοπωλείο” του Δήμου της Αθήνας έχουν ξεπεράσει τις 3.250.

Δυο πράγματα αξίζει να σημειωθούν. Πρώτον, οι αριθμοί αυτοί δεν ανταποκρίνονται παρά σε έναν πολύ μικρό αριθμό των ανθρώπων που έχουν ανάγκη από υποστήριξη. Από αυτή την άποψη το έργο που παράγεται πέρα από ανεπαρκές είναι απλώς για το θεαθήναι. Δεύτερο, σε όλες αυτές τις κινήσεις, όπως και στη φιλανθρωπία γενικότερα, υπάρχει πολύ έντονο το στοιχείο της υποκρισίας και του χειρισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το “κοινωνικό παντοπωλείο” (θεσμός που φαίνεται να εξαπλώνεται). Σκοπός του είναι να δίνει δωρεάν τρόφιμα σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Σωστό θα πει κανείς αρχικά – και μετά αρχίζουν τα “αλλά”. Το όλο εγχείρημα λειτουργεί σε συνεργασία με σούπερ μάρκετ, πράγμα που σημαίνει πως οι δυνατότητές του είναι περιορισμένες. Δίνει τρόφιμα αξίας από 100 έως 350 ­ το μήνα σε 200 δικαιούχους, οι οποίοι επιλέγονται από επιτροπή του Δήμου από τον κατάλογο των αιτήσεων (των 3.250 που αναφέραμε παραπάνω). Κι εδώ βρίσκεται το εμπόριο της “καλοσύνης” και της ελπίδας όταν άνθρωποι θα πρέπει να παρακαλάνε για 100 ­ τρόφιμα το μήνα για ένα εξάμηνο – αυτό είναι το όριο για τη χρήση του “κοινωνικού παντοπωλείου” από έναν δικαιούχο.

Μόνο που, για να μην ξεχνιόμαστε, μιλάμε για ανθρώπους και μάλιστα για ανθρώπους που δεν ζητάνε ελεημοσύνη αλλά να δουλέψουν και να ζουν με αξιοπρέπεια από το μισθό τους. Για ανθρώπους που βρέθηκαν σε αυτή την κατάσταση όχι με τη δική τους θέληση αλλά πληρώνοντας τη χασούρα και τα αδιέξοδα του συστήματος. Του ίδιου συστήματος που θέλει να εκμεταλλευτεί και την απελπισία στην οποία τους έχει οδηγήσει προκειμένου να τους πουλήσει, κυριολεκτικά, εκδούλευση γι’ αυτά που δικαιούνται.

Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αυτοί που θέλουν να παρουσιαστούν σαν “ελεήμονες” είναι πολύ συγκεκριμένοι. Σούπερ μάρκετ και λοιποί επιχειρηματίες που έχουν θησαυρίσει ξεζουμίζοντας τον κοσμάκη, δήμαρχοι που πρωτοστατούν στις απολύσεις και την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και φυσικά η εκκλησία με την αμύθητη περιουσία που έχει (χώρια αυτή που διεκδικεί). Όλοι αυτοί οι αθλιότεροι των εμπόρων σπεύδουν να κάνουν δημόσιες σχέσεις σε βάρος των δημιουργημάτων τους.

Μέχρι να γίνει η απελπισία απόφαση και διεκδίκηση του δικαιώματος για μια αξιοπρεπή ζωή.

Φειδίας Παϊρίδης