Αυτό που κάνει τους Dead Prez να ξεχωρίζουν από άλλα χιπ χοπ σχήματα δεν είναι τόσο οι επαναστατικοί τους στίχοι, όσο το ότι δεν περιορίζονται σε αυτούς. Συμμετέχουν στο κίνημα UHURU (Ελευθερία στα Σουαχίλι) και σε πληθώρα προγραμμάτων που αφορούν την από τα κάτω οργάνωση της αφροαμερικάνικης κοινότητας. Στην παράδοση των Μαύρων Πανθήρων, αναπτύσουν από ένα ανεξάρτητο από το σύστημα εκπαιδευτικό σύστημα για να διδαχτούν χρήσιμες επαγγελματικά δεξιότητες τα παιδιά των γκέτο, μέχρι συσσίτια, βιολογικές φάρμες για τη διατροφική αυτονομία στις γειτονιές κόντρα στην ανθυγιεινή κυριαρχία των φαστ φουντ και καμπάνιες απελευθέρωσης κρατουμένων. Η «Αριστερά!» μίλησε με τον stic.man των Dead Prez αμέσως μετά τη συναυλία τους στο Resistance 2009. Μιλήσαμε για το χιπ χοπ, τον Ομπάμα, την κατάσταση στις ΗΠΑ σήμερα, τις ιδέες τους.
Το τραγούδι σας «It’s Bigger than Hip-hop» ήταν μια αυτοκριτική ματιά στο χιπ χοπ σε μια κρίσιμη στιγμή. Ποια η κατάσταση του χιπ χοπ σήμερα;
Αυτό το τραγούδι κυκλοφόρησε πριν από 10 χρόνια και η κατάσταση του χιπ χοπ στην πραγματικότητα παραμένει η ίδια όσον αφορά το εμπορικό χιπ χοπ. Αυτό που είναι διαφορετικό είναι τα μέσα παραγωγής, τα εργαλεία προώθησης, το ίντερνετ, που επιτρέπουν μεγαλύτερο έλεγχο της παραγωγής σου και δίνουν τη δυνατότητα άμεσης απεύθυνσης στον κόσμο. Επίσης, επιτρέπουν σε περισσότερους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση, να συμμετέχουν και να λένε τι πραγματικά συμβαίνει. Έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διαβούμε, αλλά νομίζω ότι αυτό κάνει τη διαφορά σήμερα στο χιπ χοπ. Πριν έπρεπε να πας σ’ ένα μεγάλο στούντιο, με μεγάλο προϋπολογισμό και ποσοστά κρατήσεων για τις εταιρίες προκειμένου το μήνυμά σου να φτάσει σε πολύ κόσμο. Ήταν οι μεγάλες δισκογραφικές εταιρίες που αποφάσιζαν κι έλεγαν «δεν μπορείς να πεις αυτό ή εκείνο». Τώρα μπορείς να απευθυνθείς κατευθείαν στο λαό και νομίζω ότι αυτό είναι πολυ δυνατό. Ο κόσμος ξέρει ότι κυκλοφορούν ακόμα πολλές βλακείες αλλά το «από τα κάτω» χιπ χοπ ανεβαίνει.
Υπάρχει μια σημαντική διάκριση, που διαπερνά τόσο τη σκηνή του χιπ χοπ όσο και τον αγώνα των Αφροαμερικάνων, μεταξύ γκετοκεντρικών και αφροκεντρικών γκρουπ. Εσείς πού τοποθετείτε τον εαυτό σας;
Δεν μου αρέσει να βάζω τον εαυτό μου σε κουτιά, δεν μου αρέσουν τα στερεότυπα. Αλλά αν έπρεπε να διαλέξω μια κατηγορία θα έλεγα ότι είμαστε γκετοκεντρικά αφροκεντρικοί και αφροκεντρικά γκετοκεντρικοί. Και προχωρώντας πέρα από αυτό, είμαστε παγκόσμια λαοκεντρικοί… Είμαστε από το γκέτο και είμαστε από την Αφρική. Το γκέτο είναι ναρκωτικά, φυλακή, ανθυγιεινές συνθήκες, φτώχεια, αλλά επίσης είναι και αντίσταση και μόρφωση, και μια κληρονομιά πάλης. Και μέσω αυτών συνειδητοποίησα ότι είμαι απόγονος της Αφρικής, συνειδητοποίησα την ιστορία των ΗΠΑ. Συνειδητοποίησα ότι άνθρωποι, όχι μόνο από την Αφρική, αλλά από όλο τον κόσμο, έχουν υποφέρει τα ίδια. Γι’ αυτό η συνείδησή μου είναι αυτή της αλληλεγγύης πέρα από το γκέτο, πέρα από την Αφρική, αλλά από εκεί ξεκίνησα, αυτή είναι η ιστορία μου… Δεν μπορείς στην πραγματικότητα να διαχωρίσεις το γκέτο από το Άφρο, γιατί αυτό είναι το γκέτο, είναι μαύροι άνθρωποι, μελαψοί, φτωχοί, είναι το ίδιο πράγμα.
Πώς νιώθεις που ένας τέτοιος άνθρωπος είναι πρόεδρος των ΗΠΑ;
Είναι καλό να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα. Όταν μιλάμε για μαύρο και μελαψό υπάρχει η θεωρία του Αφροκεντρισμού που λέει ότι «καθετί μαύρο είναι καλό». Αλλά εμείς δεν λέμε αυτό. Αγαπώ το λαό μου αλλά αναγνωρίζω το ζήτημα της τάξης, το ταξικό σύστημα. Αναγνωρίζω πως μαύροι αστυνομικοί σε ρίχνουν στο ίδιο μπουντρούμι, ότι μαύροι δικαστές σε στέλνουν ισόβια φυλακή, και πως οι μαύροι δάσκαλοι διδάσκουν ψέματα, οι μαύροι γιατροί σου δίνουν ανοησίες για φάρμακα, ο μαύρος έμπορος σου πουλάει ναρκωτικά, δεν είναι λοιπόν καθετί μαύρο αυτόματα και καλό. Οι αρχές αυτής της σκέψης είναι λάθος κι ο Ομπάμα είναι ένα καλό παράδειγμα. Μαύρος, πολύ έξυπνος, ωραίος τύπος, με όμορφη οικογένεια, αλλά η πολιτική του είναι συνέχεια του συστήματος της λευκής εξουσίας στις ΗΠΑ. Ακόμα και αν μερικοί μαύροι συμμετέχουν, στην πραγματικότητα η βάση του συστήματος είναι η ιδέα της εξουσίας της λευκής κυρίαρχης τάξης του καπιταλισμού, του ιμπεριαλισμού, της πατριαρχίας. Κάποιος σαν τον Ομπάμα είναι ένα πιόνι, μια μαριονέτα για τις ίδιες πολιτικές. Πάρε σαν παράδειγμα την πολιτική κινήτρων: έδωσε 3,2 δισεκατομμύρια δολάρια στο σύμπλεγμα φυλακών-βιομηχανίας στις ΗΠΑ. Ακόμη δεν έχουμε σύστημα υγείας για όλους, η αστυνομική βαρβαρότητα συνεχίζει να είναι μεγάλη, τα σχολεία διδάσκουν ακόμη τις ίδιες βλακείες, το ελεγκτικό σύστημα της Γουόλ Στριτ και το τραπεζικό σύστημα ακόμη εκμεταλλεύονται τους ανθρώπους, ακόμη υπάρχει διαφθορά υπό τον Ομπάμα. Αν λέγαμε μαύρο, μαύρο, μαύρο, θα είμασταν τυφλοί στα δεδομένα. Έχουμε φυλετική συνείδηση αλλά έχουμε και ταξική συνείδηση και τελικά ανθρώπινη συνείδηση.
Δεν νομίζεις ότι το γεγονός ότι ο Ομπάμα είναι πρόεδρος μπορεί να επηρεάσει στη μείωση του ρατσισμού και την καταπίεση των μειονοτήτων στις ΗΠΑ;
Όταν λες αν υπάρχουν αλλαγές στο ζήτημα του ρατσισμού επειδή ο Ομπάμα είναι στο Λευκό Οίκο, όσον αφορά τα συναισθήματα όλοι είναι «ω! έχουμε αλλάξει!», «ω! ο άνθρωπός μας είναι στην εξουσία!», όμως η πολιτική δεν έχει αλλάξει. Επίσης αν κοιτάξεις τη στρατηγική του Ομπάμα, δεν υποστηρίζει μία μαύρη ατζέντα… Και όταν λέμε μαύρη ατζέντα δεν εννοούμε «να μισείς τους λευκούς», υπάρχουν όμως ζητήματα, όπως η δυσαναλογία μαύρων κρατουμένων στις φυλακές σε σχέση με τον πληθυσμό… Διάφορα θέματα που αφορούν την κοινότητα μας. Ο Ομπάμα τηρεί αποστάσεις και αυτό είναι που τον κάνει δημοφιλή… Λέει «θα συνεχίσω την ίδια ατζέντα» και το σύστημα λέει «αυτός είναι άνθρωπός μας, είναι ένας καλός νέγρος». Και δεν υποστηρίζει το δικό του λαό, αλλά τους φίλους των ΗΠΑ. Με αυτή την έννοια λοιπόν δεν είναι ένας μαύρος ηγέτης, δεν αντιπροσωπεύει τις μάζες των μαύρων στις ΗΠΑ, δεν αντιπροσωπεύει τον επαναστατικό τους αγώνα.
Ποιο είναι το πολιτικό όραμά σας; Πώς σας φαίνεται η ιδέα του κομμουνισμού;
Θα υποστήριζα τον κομμουνισμό σαν ιδέα, αλλά η πραγματικότητά του υπήρξε προβληματική. Όσον αφορά τις ιδέες μου, δεν πιστεύω στο κράτος με την παραδοσιακή του έννοια. Πιστεύω στην καθοδήγηση, αλλά για να υπάρχει αυτή πρέπει να υπάρχει και οργάνωση. Με κάποιον τρόπο αυτό είναι ένα σώμα διακυβέρνησης που δουλειά του είναι να καθοδηγεί τον κόσμο. Αλλά πιστεύω και στη σημασία της εσωτερικής ανάπτυξης των ανθρώπων. Ο καθένας μπορεί να φωνάζει πολιτικά συνθήματα, αλλά το ζήτημα είναι πώς ζει, τι στάση ζωής έχει; Δεν λέω ότι δεν τον χρειαζόμαστε (τον κομμουνισμό) αλλά τι σημαίνει εσωτερικά για εμάς, γιατί παντού διαβρώθηκε. Είμαι ένας επαναστάτης που ακόμα κοιτάζει για απαντήσεις αντί να κοιτάζει πίσω. Νομίζω ότι πρέπει να επεξεργαστούμε ένα μίγμα πολιτικής και εσωτερικής γνώσης που θα πρέπει να είναι γνήσιο. Αυτό είναι που θα δώσει το δικαίωμα για καθοδήγηση, αλλά με ταπεινοφροσύνη, γιατί θα αναγνωρίζεται ότι δουλειά της καθοδήγησης είναι η θέληση του λαού… Αυτός είναι ο ηγέτης. Ηγεσία είναι η πρωτοβουλία. Ποιος θα κάνει τη δουλειά, ποιος θα υπηρετήσει το λαό. Δεν είμαστε ακόμη εκεί…
Οι εντυπώσεις σου από το Resistance 2009;
Είμαι ευγνώμων στους διοργανωτές για την πρόσκληση, είμαι ευγνωμων προς όλους όσους ήρθαν και μας στήριξαν στη συναυλία και νομίζω ότι ήταν ένα σπουδαίο γεγονός. Είναι πράγματι ευτυχές ότι οι οργανωτές λειτουργούν με το πνεύμα «να δώσουμε τα πάντα στο λαό». Δεν ξέρω πολλά για την Ελλάδα – ξέρεις, στις ΗΠΑ δεν μαθαίνουμε πολλά, παρά μόνο για την αρχαία Ελλάδα, αλλά βλέπω ότι το χιπ χοπ είναι εδώ, βλέπω ανθρώπους σαν και μένα, και πάρα πολλούς που έχουν ένα επαναστατικό πνεύμα, οργανώσεις και κόσμο που συμμετέχει στο κίνημα. Εμπνέομαι από ό,τι γίνεται εδώ και θέλω να μάθω περισσότερα και να διατηρήσω την επαφή μου με το τι συμβαίνει στην Ελλάδα.