Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος και ο ρυθμός που απλώνεται στις κοινωνίες ο “λεκές της κρίσης” και τα καταστροφικά του αποτελέσματα. Η ελληνική οικονομία, το καμάρι της… δυνατής Ελλάδας μέσα στην ΕΕ, δείχνει κι αυτή αρνητική μεγέθυνση (οι πλέον επίσημες εκτιμήσεις μιλούν για -0.5% μέχρι -1%), ενώ μας κυνηγούν τα 3 πεντάρια: 5 φορές αναθεώρηση μέχρι σήμερα των δεδομένων του ανύπαρκτου προϋπολογισμού, 5% και πάνω το έλλειμμα, 5 δισεκατομμύρια πρέπει να εισπραχθούν από νέους φόρους για να κλείσουν οι διάφορες τρύπες. Η κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο, και αναγγέλθηκε το ιρλανδικό κοστούμι και για την ελληνική οικονομία: 3 χρόνια πάγωμα όλων των μισθών, νέοι άμεσοι και έμμεσοι φόροι, αλλαγή του ασφαλιστικού. Το πότε και με ποιο τρόπο θα παρθούν αυτά τα μέτρα είναι το κεντρικό ζητούμενο, και όχι το αν θα παρθούν αυτά ή άλλα. Και εδώ περιπλέκεται το ζήτημα της πολιτικής, με την έννοια μιας διακυβέρνησης που να μπορεί να διαχειριστεί τα προβλήματα, να περάσει αυτά τα μέτρα, να αποτρέψει κοινωνικές συγκρούσεις και εντάσεις. Τη στιγμή αυτή είναι καθαρό πλέον σε όλους πως έχουμε μεν μια κυβέρνηση, η οποία όμως, αν μέχρι σήμερα προσπάθησε να κάνει μια διαχείριση της ήττας της, τώρα μοιάζει να εγκαταλείπεται από όλους στην τύχη της, καθιστώντας μάταιη κάθε προσπάθεια αντιστροφής του κλίματος και της εικόνας. Όλα λοιπόν είναι θέμα απλά χρόνου;
Όχι ακριβώς. Τόσο η διαχείριση της ήττας, όσο και η εναλλαγή της ΝΔ με το ΠΑΣΟΚ, δηλαδή οι πιο ορατές και φαινομενικά απλές λύσεις, δεν φαίνεται να προκύπτουν απλά και χωρίς τριβές. Και, κυρίως, η αποτελεσματικότητά τους δεν είναι δεδομένη. Για αυτό και υπάρχει η φυγή προς τα σκάνδαλα. Τα σκάνδαλα προσφέρονται σε όποιον τα διαχειρίζεται να φθείρει κάποιους αντιπάλους του, ενώ βοηθούν και τις δύο παρατάξεις να οξύνουν προεκλογικά το κλίμα και να δημιουργήσουν όρους συσπείρωσης των οπαδών-ψηφοφόρων τους, γνωρίζοντας πως στο τέλος η “παραγραφή” θα θριαμβεύσει και κανείς δεν θα κάτσει στο σκαμνί. Όμως επειδή η “λεία” είναι η κυβερνητική εξουσία και τα σκάνδαλα-μίζες είναι και υπαρκτά και μεγάλα, ο πόλεμος που μαίνεται δεν είναι απλά εικονικός. Μπορεί να πέσουν και κορμιά, είτε φανερά είτε πίσω από τις κουΐντες, να αποσταλούν τελεσίγραφα ή να συναφθούν νέες συμμαχίες. Η ρευστότητα που επικρατεί στους διεθνείς χώρους και η ενασχόληση με πιο σοβαρά ζητήματα δημιουργεί πολλά “κενά αέρος” και ανασφάλειες πολλών ειδών στο πολιτικό προσωπικό.
Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, το πώς θα συμπεριφερθεί ο ψηφοφόρος όταν φθάσει στις κάλπες (κι αν θα είναι αυτές μονές ή δίδυμες) είναι το μέγα ζητούμενο, όχι μόνο για τους πολιτικούς φορείς αλλά και για τους αναλυτές. Οι μετρήσεις κάθε φορά που γίνονται καταγράφουν το κλίμα της στιγμής και όχι πραγματικές τάσεις, και αμέσως μετά συμβαίνουν γεγονότα που αλλάζουν αρκετά δεδομένα.
Αυτές είναι όμως δευτερεύουσες πλευρές, αν κρίνει κανείς από την πλευρά των εργαζόμενων το ζήτημα, επειδή αφορούν τις ενδοαστικές διαμάχες στο έδαφος της κρίσης και των σκανδάλων, και βλέπουν την όποια διέξοδο μέσα από το φόρτωμα της κρίσης στους εργαζόμενους. Από την άποψη αυτή, πρωταρχικό είναι να αποκαλυφθεί πως το μεγαλύτερο σκάνδαλο είναι η ύπαρξη αυτής της κυβέρνησης, της κυβέρνησης των σκανδάλων. Δεύτερο, πως πολλά από τα σκάνδαλα έχουν διαχρονική ισχύ, και φέρουν την πασοκική σφραγίδα και συναίνεση. Τρίτο και βασικότερο, ότι τα “σκάνδαλα” είναι η φυσιολογική πορεία της νεοφολελεύθερης και δικομματικής διαχείρισης που έγινε τα τελευταία 25 χρόνια. Μέσα στα σκάνδαλα και τη διαφθορά είναι βουτηγμένη όχι μόνο αυτή η κυβέρνηση αλλά και το ΠΑΣΟΚ, που βιάζεται να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη. Άλλωστε πολλά σκάνδαλα ξεκινούν επί ΠΑΣΟΚ και συνεχίζουν επί ΝΔ (θυμίζουμε τα μεγάλα ΠΑΣΟΚικά κατορθώματα: χρηματιστήριο, φούσκες, αποθεματικά ταμείων, SIEMENS, τα υποβρύχια που γέρνουν και τα προπλήρωσε ο Γιάννος για να “πέσουν” οι μίζες, δωρεά Πάχτα σε Στέγγο, τα αίσχη στην Αυτοδιοίκηση, κ.λπ.). Στα σκάνδαλα όμως είναι βουτηγμένοι και όλοι σχεδόν οι θεσμοί του συστήματος: εκκλησία, αστυνομία, παραδικαστικά κυκλώματα, σύστημα κρατικών προμηθειών, τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά και οι δυναμικοί παράγοντες του συστήματος: πολυεθνικές, επιχειρηματικοί όμιλοι, ΜΜΕ.
Άρα τα σκάνδαλα δεν τα γεννά ένας μεμονωμένος διεφθαρμένος υπουργός ή διοικητής του ΟΤΕ, αλλά ένα πολιτικό και οικονομικό σύστημα: Ο δικομματισμός και ο νεοφιλελευθερισμός είναι η γενεσιουργός αιτία των σκανδάλων.
Τα σκάνδαλα είναι γενικευμένο χαρακτηριστικό αυτού του συστήματος, άσχετα αν βγαίνουν στην επιφάνεια ή παραμένουν στο παρασκήνιο.
Η ρίζα τους είναι η τεράστια κερδοφορία επιχειρηματικών ομίλων, που στηρίζεται σε προκλητικές σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος ρυθμίσεις του πολιτικού κόσμου.
Όποια πέτρα κι αν σηκώσεις, όποιο σκάνδαλο κι αν ψάξεις, τι βρίσκεις; Νεοφιλελεύθερη πολιτική, ιδιωτικοποιήσεις και δικομματικό πολιτικό προσωπικό.
Στο χώρο της Αριστεράς επικρατεί μια αντίληψη ότι η σκανδαλολογία ευνοεί τα αστικά κόμματα και το δικομματισμό. Η αντίληψη αυτή εκ πρώτης όψεως φαίνεται λογικοφανής, αλλά στην ουσία δεν είναι. Αυτή η σκανδαλολογία φέρνει στην επιφάνεια μια σήψη του συστήματος, δίνει ευκαιρείς να δειχθούν πολλές αλήθειες, δημιουργεί προϋποθέσεις σε μια πρωταγωνιστική Αριστερά να εκμεταλλευτεί τις αντιθέσεις, να πάρει τολμηρές πρωτοβουλίες για την καταδίκη του νεοφιλελευθερισμού και του δικομματισμού. Άλλωστε δεν διαλέγει η Αριστερά σε ποιο έδαφος γίνεται κάθε φορά η αντιπαράθεση. Έχει όμως τη δική της πολιτική, τη δική της δυναμική, τις δικές της προτάσεις. Η παρούσα στιγμή, στιγμή κρίσης και σκανδάλων, είναι μια καλή ευκαιρία για να καλεστούν οι εργαζόμενοι να ανατρέψουν το δικομματικό πολιτικό σκηνικό και να προβάλουν τα αιτήματα και τις ανάγκες των πολλών σαν βασική παράμετρο της πολιτικής και οικονομικής ζωής. Μόνο έτσι θα έρθει στο προσκήνιο μια ελπιδοφόρα, κινηματική και ριζοσπαστική Αριστερά.
