Μετανάστες: το πιο φτωχό κομμάτι των φτωχών
του Χρίστου Καραμάνου
Είναι πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι, πιθανόν πλησιάζουν το ενάμισυ. Αλλά δεν καταγράφονται πουθενά, δεν υπάρχει γι’ αυτούς καμιά αξιόπιστη στατιστική. Όλοι όμως γνωρίζουμε σε τι συνθήκες «ζουν», εργάζονται, λαθροβιούν. Γι’ αυτούς δεν έχουν κανένα νόημα λέξεις όπως κατώτατος μισθός, ασφάλιση, ωράριο, δικαιώματα, συνδικαλισμός, υγεία, παιδεία. Πρόκειται ίσως για ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα, για το οποίο κανείς δεν μιλά. Χωρίς την καταλήστευση αυτής της πιο απροστάτευτης εργατικής δύναμης, ο καπιταλισμός της Ελλάδας δεν θα μπορούσε να πετύχει κανέναν από τους στόχους για τους οποίους υπερηφανεύεται: την ένταξη στην ΟΝΕ, την Ολυμπιάδα, τους ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ. Από την εκμετάλλευση της φθηνής εργατικής δύναμης των μεταναστών προέρχονται ένα μεγάλο μέρος των κερδών (υπεραξίας) που προσπορίζεται ο αστισμός και οι πολυεθνικές στην Ελλάδα. Έτσι «λαδώνεται» η παραγωγική μηχανή, αλλά κι έτσι στηρίζονται (όσο στηρίζονται) τα εισοδήματα ενός μεγάλου κομματιού της κοινωνίας. Η ανταμοιβή που λαμβάνει για όλ’ αυτά το ένα-ενάμισυ εκατομμύριο των μεταναστών είναι η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός – ακράδαντη απόδειξη της βασικής αντίληψης του Μαρξ ότι η ανάπτυξη του καπιταλισμού είναι άμεσα συνδεδεμένη με την απόλυτη και τη σχετική εξαθλίωση της εργατικής τάξης, και στην περίπτωση των μεταναστών ισχύει πέρα για πέρα το «απόλυτη».
Τα δυναμικά κέντρα του συστήματος κυνικά ομολογούν ότι η διατήρηση της εξαθλίωσης των μεταναστών είναι δομική απαίτηση. Με βάση αυτήν την απαίτηση εξαπολύουν δύο αλληλοσυμπληρούμενες πολιτικές. Από τη μια το κράτος, τόσο με τους νόμιμους μηχανισμούς του όσο και με το ασύδοτο παρακράτος, προχωρεί στην πιο άδικη, βάναυση και εγκληματική αντιμετώπιση των μεταναστών – το «ελλαντάναμο» δεν είναι παρεκτροπή, αλλά κρατική πολιτική. Από την άλλη οργιάζει ο ρατσιστικός και ξενοφοβικός λαϊκισμός της ακροδεξιάς, με το στερεότυπο «οι μετανάστες πρέπει να σέβονται τη χώρα που βρίσκονται» – πλήρης αντιστροφή της πραγματικότητας με στόχο την τρομοκράτηση των αδύναμων και τις τεχνητές αντιθέσεις με τα άλλα φτωχά λαϊκά στρώματα.
«Έλληνες και ξένοι, εργάτες ενωμένοι»
Η μαρξιστική θεωρία θυμίζει, και η ζωή αποδεικνύει, ότι σήμερα οι μετανάστες αποτελούν το μεγαλύτερο κομμάτι του «εφεδρικού στρατού εργασίας». Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αυτόν τον «εφεδρικό στρατό», που βρίσκεται μεταξύ εργασίας και ανεργίας. Είναι ένα από τα πιο βασικά όπλα του κεφαλαίου προκειμένου να συμπιέζονται τα μεροκάματα και τα δικαιώματα του συνόλου της εργατικής τάξης. Γι’ αυτό ο αγώνας για τη ριζική βελτίωση των συνθηκών ζωής των μεταναστών είναι καθοριστικός για το σύνολο της εργατικής τάξης. Γι’ αυτό η Αριστερά, όχι για ηθικούς λόγους αλλά για πολιτικούς και ταξικούς, οφείλει να επικεντρώσει και να συμβάλλει άμεσα και πρακτικά στην οργάνωση των μεταναστών. Να σταθεί δίπλα τους, να τους στηρίξει στην καθημερινή μάχη που δίνουν, να τους κερδίσει στα συνδικάτα και στο συλλογικό αγώνα. Να αποκαλύψει και να απομονώσει το ρατσιστικό εθνικιστικό δηλητήριο, να κινητοποιήσει την κοινωνία ενάντια σ’ αυτό.