Δεν χωρά καμιά πλέον αμφιβολία: βρισκόμαστε στην καρδιά μιας παρατεταμένης πολιτικής κρίσης, και ιδιαίτερα στη φάση που γίνονται πολλές αποκαλύψεις, διεργασίες, διαβουλεύσεις, και προωθούνται διάφορα σενάρια. Η υπόθεση Siemens –αν και δεν είναι η μοναδική εκδήλωση της κρίσης– είναι αποκαλυπτική για το βάθος της κρίσης, αλλά και για το ποιοι εμπλέκονται και σε ποιο βαθμό. Γιατί ένα ζήτημα είναι ότι λαδώνονταν και μιζάρονταν ολόκληρος ο αστικός κόσμος, αλλά εξίσου σημαντικό και καθόλου αμελητέο είναι το γεγονός ότι τις αποκαλύψεις τις κάνουν σήμερα οι Αμερικάνοι και οι Γερμανοί.
Ο δικομματισμός είναι ισχυρά λαβωμένος, και δεν μπορεί να ανακάμψει εύκολα. Η κρίση του δικομματικού συστήματος αποκτά μόνιμα χαρακτηριστικά και τροφοδοτείται από τη λαϊκή δυσαρέσκεια και από την απονομιμοποίηση των νεοφιλελεύθερων συνταγών. Πίσω από την κρίση του δικομματισμού υπάρχει η μεγάλη αποτυχία της νεοφιλελεύθερης οικονομίας, της οικονομίας της χρέωσης και της "ανάπτυξης" μέσα από το δανεισμό. Αν τη στιγμή αυτή το ΠΑΣΟΚ σπαράσσεται από τη μεγαλύτερη κρίση που γνώρισε ποτέ, η ρίζα αυτής της κρίσης βρίσκεται στο ότι δεν μπορεί πλέον η νεοφιλελεύθερη πολιτική του να εκπροσωπήσει στρώματα και κοινωνικές ομάδες που πλήττονται ακριβώς από αυτήν την πολιτική. Ταυτόχρονα όμως και η ΝΔ, παρά τις αβάντες που είχε, δεν μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης, και δεν είναι σε θέση να "μοιράσει" – "διεκπεραιώσει" με ικανοποιητικό τρόπο τα συγκρουόμενα γεωπολιτικά σχέδια Αμερικανών, Ευρωπαίων και Ρώσων στην περιοχή μας.
Κυρίως, όμως, τίποτα δεν προμηνύει ότι στο επόμενο διάστημα το δικομματικό παιχνίδι θα κατορθώσει να εγκλωβίσει και να διαχειριστεί τα τεράστια οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα. Στην επόμενη διετία, όπου αναμένονται 3 εκλογικές αναμετρήσεις, το κενό του δικομματισμού θα φανεί με ιδιαίτερα έντονο τρόπο. Η πολιτική κρίση θα ενταθεί, θα υπάρξουν και κοινωνικές διαφοροποιήσεις, πιθανά και ξεσπάσματα.
Όλα αυτά οδηγούν στην ανάγκη του αστικού κόσμου να αντιμετωπίσει αυτήν την "πρόκληση" και να αναζητήσει εφεδρείες, να δοκιμάσει αντοχές και νέα σχήματα. Η μη αυτοδυναμία κανενός κόμματος μπορεί να σπρώξει σε πολλές κατευθύνσεις, όπως μιας συνεργασίας δυνάμεων από τη ΝΔ και από το ΠΑΣΟΚ, μπορεί να γεννήσει νέα κόμματα (και γίνονται σχετικές διερευνήσεις τούτη την περίοδο). Ακόμα πρέπει να προσθέσουμε ότι έχουν σημειωθεί αρκετές και όχι ευκαταφρόνητες αλλαγές και ανακατατάξεις στον ελληνικό επιχειρηματικό κόσμο, που ζητούν μια ορισμένη πολιτική έκφραση και διαμεσολάβηση.
Έτσι λοιπόν δημιουργείται ένα πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον που μπορεί να παρομοιαστεί με κινούμενη άμμο, η οποία μοιάζει στέρεα αλλά δεν είναι, και δεν φαίνεται καθαρά αν πατώντας πάνω της θα περάσεις απέναντι ή θα βυθιστείς σε αυτήν. Είναι τέτοιες οι συνθήκες που, αν δεν διαβαστούν σωστά όλα τα ενεργά στοιχεία της πολιτικής κρίσης και όλοι οι ενεργοί παράγοντες του "παιχνιδιού", εύκολα μπορεί κανείς να οδηγηθεί σε λαθεμένες κινήσεις και εκτιμήσεις, σε αποτυχίες κ.λπ.
Με ποιο σχέδιο, με ποιες προωθητικές ιδέες, με ποια στρατηγική αντιμετωπίζει η Αριστερά αυτή τη σύνθετη και όχι εύκολη κατάσταση; Το ερώτημα μπορεί να τεθεί και διαφορετικά: Υπάρχει σχέδιο, υπάρχουν προωθητικές ιδέες και στρατηγική της Αριστεράς, ώστε πραγματικά να αλλάξουν οι συσχετισμοί και να φυσήξει άλλος αέρας στη κοινωνική, πολιτική και οικονομική πραγματικότητα των εργαζόμενων και της νεολαίας; Δεν είναι εύκολη η απάντηση στο ερώτημα αυτό.
Για το ΚΚΕ τα πράγματα είναι σχετικά απλά. Έτσι είναι το σύστημα, "δεν πρέπει να αλλάξει μόνο ο οδηγός του λεωφορείου αλλά όλο το λεωφορείο και η κατεύθυνσή του", και "οι λαϊκές μάζες δεν πρέπει να παρασυρθούν από τις προσπάθειες αναστήλωσης του αστικού παιχνιδιού".
Για το ΣΥΡΙΖΑ τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Η σχετική δυσκινησία που εμφάνισε τον τελευταίο μήνα αντανακλά τη συνθετότητα του εγχειρήματος και τη δυσκολία που έχει η κατάσταση: Είναι ο μόνος πολιτικός σχηματισμός που δεν φοβάται την αλλαγή του πολιτικού σκηνικού, η άνοδός του αποτελεί όρο για την ήττα του δικομματισμού, αλλά την ίδια στιγμή διαπερνιέται από αντιφάσεις που ακόμα δεν έχουν απαντηθεί: με ποια πρόταση, με ποιες πολιτικές θα μπορέσει να αποτελέσει μια αξιόπιστη δύναμη, και πώς θα πολιτευτεί απέναντι στην πολιτική κρίση; Ο πειρασμός της εκλογικής αναβάθμισης και οι χειρισμοί που είναι αναγκαίοι συναντιούνται με διλήμματα: Μήπως κάποιες "αξιόπιστες" προτάσεις μπορούν να δώσουν καλύτερα αποτελέσματα από το "πολύ" κίνημα; Το "καλύτερα αποτελέσματα" σχετίζεται με το πώς και από πού θα υπάρξουν αυτά. Τέλειωσε η προς τα αριστερά απεύθυνση, και κύρια δεξαμενή για την ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ο πασοκικός χώρος; Και με ποιο τρόπο μπορεί αυτός να διεμβολιστεί; Όλα αυτά είναι στο επίκεντρο της πολιτικής και επικοινωνιακής απεύθυνσης του ΣΥΡΙΖΑ, και δεν φαίνεται να υπάρχει μια σαφής και οριοθετημένη απάντηση. Η εικόνα γίνεται πιο θολή και από την ενεργή παρέμβαση της "ανανεωτικής πτέρυγας" του ΣΥΝ, που και στα θέματα των πανεπιστημίων και στο ζήτημα της ευρωσυνθήκης έδωσε… μαχητικό παρόν, δημιουργώντας αρκετά προβλήματα.
Η πρόσφατη πείρα –θετική και αρνητική– μας δίνει την απάντηση: Περισσότερο αριστερά και περισσότερο ενωτικά. Αν αυτό μεταφραστεί στη σημερινή συγκυρία και παρθούν τολμηρές πρωτοβουλίες για την ανάδειξη της Αριστεράς σε πρωταγωνιστική δύναμη στην πολιτική ζωή του τόπου (όχι μόνο μέσα στη Βουλή), τότε μόνο θα αλλάξει πραγματικά το τοπίο. Σε επίπεδο προγράμματος χρειάζεται τόλμη και απλότητα: Ορισμένα χειροπιαστά μέτρα και αιτήματα που έχουν αναδείξει οι αγώνες μέχρι σήμερα, και η προβολή τους με την ταυτόχρονη δέσμευση ότι αυτά αποτελούν το συμβόλαιο της Αριστεράς με την κοινωνία. Χωρίς πολλά λόγια, χωρίς πολλές αναλύσεις ειδικών και συμβούλων, η Αριστερά να προβάλλει ένα ξεκάθαρο αντινεοφιλελεύθερο πρόγραμμα, ένα πρόγραμμα μέτρων και αιτημάτων που οδηγεί στην ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού. Βασική παράγραφος αυτού του προγράμματος θα είναι εκείνη που προϋποθέτει τη λαϊκή κινητοποίηση και ενεργοποίηση σαν απαραίτητο παράγοντα, σαν "Α και Ω" του προγράμματος της Αριστεράς.
Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται μπροστά σε μεγάλη πρόκληση. Μπορεί και πρέπει να ανταποκριθεί. Η κινούμενη άμμος του νεοφιλελευθερισμού δεν θα πνίξει την κοινωνία!