Να ξεφύγουμε από το δίπολο εθνικισμός – ρεαλισμός
Τα βασικά σημεία της νέας πρότασης του διαμεσολαβητή του ΟΗΕ (λέγε ΗΠΑ) Νίμιτς για το Μακεδονικό έχουν ως εξής: Διεθνής ονομασία της ΠΓΔΜ ως "Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας" – Παραμένει αναλλοίωτη η συνταγματική ονομασία "Μακεδονία" – Τριπλή γραφή στα διαβατήρια: στη γαλλική και στην αγγλική η διεθνής ονομασία και στην κυριλλική η συνταγματική – Γενικής μορφής ενθάρρυνση, χωρίς δέσμευση από τον ΟΗΕ, προς τρίτες χώρες να τροποποιήσουν τις ως τώρα αναγνωρίσεις, σύμφωνα με τη νέα διεθνή ονομασία – Παραμένει ανοιχτό το ζήτημα του χαρακτηρισμού της γλώσσας και της εθνότητας, δεν απορρίπτεται το "μακεδονικός", πολύ περισσότερο αφού αναφέρεται η σχετική θετική γνωμοδότηση των υπηρεσιών του ΟΗΕ. Άρα, όλα παραμένουν ανοιχτά προς χρήση και κατάχρηση για αλύτρωτα εθνικά κομμάτια και μειονότητες εκτός συνόρων και όλα τα συναφή και γνωστά του νεοταξικού ρεπερτορίου.
Οι αντιδράσεις και οι επιδιώξεις: Η απόσπαση δέσμευσης από την ελληνική πλευρά και στη συνέχεια το παζάρεμα όλων των δευτερευόντων θεμάτων (εύρος χρήσης διπλής ονομασίας, γλώσσα, εθνότητα) με την κυβέρνηση των Σκοπίων φαίνεται σαν το άμεσο κέρδος που επιδιώκει ο Μ. Νίμιτς. Ο στόχος είναι σαφής: το ταχύτερο δυνατό η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Δεν είναι σίγουρα η συγκυρία που οι ΗΠΑ θα κωλυσιεργήσουν με περιττές λεπτομέρειες στο καυτό τόξο Βαλκάνια-Ευρασία-Μέση Ανατολή. Μόνο ελάχιστα χρονικά περιθώρια υπάρχουν κι αφορούν την ημερομηνία των αμερικανικών εκλογών, στις 4 του Νοέμβρη. Αμέσως μετά, οι εξελίξεις ενδέχεται να είναι καταιγιστικές. Υπάρχει άλλωστε το προηγούμενο του 2004, όταν άμεσα η νεοεκλεγμένη κυβέρνηση Μπους αναγνώρισε τη "Μακεδονία".
Εδώ, βέβαια, βρίσκεται η ουσία. Ενώ ο Μ. Νίμιτς κατέθετε τις νέες του προτάσεις, όλοι, διαπραγματευτές και δημοσιογράφοι, αναφέρονταν στο αμερικανικό εκλογικό ορόσημο! Χρειάζεται άλλη απόδειξη για την ωμή, εξόφθαλμη ιμπεριαλιστική επιβουλή και την απροκάλυπτη επέμβαση στις κρίσιμες σχέσεις της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ;
Η κυβέρνηση Καραμανλή αναζητεί σανίδα σωτηρίας. Κρύβεται πίσω από την εθνικά "υπερήφανη" γραμμή του γεωγραφικού προσδιορισμού για να θολώσει τα νερά, τη στιγμή που βρίσκεται απέναντι σε μια ξεκάθαρη πρόταση διπλής ονομασίας. Είναι φανερό ότι κάθε νέος κύκλος διαπραγμάτευσης ξεκινά από χειρότερους όρους, ο χρόνος στενεύει, η κυβέρνηση περνάει τις χειρότερες στιγμές της κι έτσι δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα είναι σε θέση να εγκλωβίζει το ζήτημα σε ένα λαϊκίστικο αλλά "ρεαλιστικό" εθνικισμό. Ταυτόχρονα, γνωρίζει πολύ καλά πόσο εκτεθειμένη είναι σε πιέσεις διεθνούς αποσταθεροποίησης (Κυπριακό, Τουρκία, μειονότητες, αγωγοί) όσο και εσωτερικής υπονόμευσης (σκάνδαλα, πόλεμος εκδοτών, αντάρτες). Το ΠΑΣΟΚ δεν δείχνει διάθεση να σηκώσει το θέμα. Άλλωστε, αν φιλοδοξείς να είσαι ο καταλληλότερος και για τους "συμμάχους", κάνεις πως "δεν είδες, δεν άκουσες" σε τέτοια ευαίσθητα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι το ΠΑΣΟΚ δεν θα επιδιώξει να καρπωθεί οφέλη καθώς η κυβέρνηση θα αναλάβει όλο το βάρος της υποχώρησης στις επιταγές των ΗΠΑ.
Τα Σκόπια εμφανίζονται, ως ώρας, αδιάλλακτα. Ο "μετριοπαθής" πρόεδρος Τσερβενκόφσκι δήλωσε ότι η πρόταση Νίμιτς δεν συνιστά βάση διαπραγμάτευσης. Ο πρωθυπουργός Γκρουέφσκι εμφανίζεται να έχει "ξεφύγει" εντελώς, (τελευταία, δήλωσε ότι η "μακεδονική" μειονότητα κινδυνεύει από άσκηση του ελληνικού στρατού στη Φλώρινα), όμως τέτοιοι φευγάτοι τύποι έχουν διαπρέψει στα νεοταξικά χρονικά ως εκλεκτοί των Αμερικανών στα Βαλκάνια και, προσφάτως, στον Καύκασο. Η ηγεσία της ΠΓΔΜ έχει δώσει στην κυριολεξία γη και ύδωρ στους Αμερικανούς, έχει λάβει υποσχέσεις, είναι αναμενόμενο να φαντασιώνεται μικρομέγαλους ρόλους στην περιοχή.
Η στάση της Αριστεράς
Σ’ αυτό το πλαίσιο, η Αριστερά είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να αλλάξει το στημένο σκηνικό της ονοματολογίας και του αδιέξοδου εγκλωβισμού στο δίπολο εθνικισμός-ρεαλισμός. Αναδεικνύοντας το πραγματικό πρόβλημα που δηλητηριάζει τους λαούς, την ιμπεριαλιστική επέμβαση, με ξεκάθαρο μέτωπο στον αλυτρωτισμό και στη μισαλλοδοξία και, άρα, σε όλους τους πολιτικούς υπηρέτες αυτής της πολιτικής. Έτσι θα μπορούσε να τροποποιηθεί η διαγραφόμενη αρνητική εξέλιξη για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή. Όταν βρίσκεσαι απέναντι σε μια καραμπινάτη διπλωματική απατεωνιά, απ’ αυτές που συνηθίζουν οι "ευγενείς" μεγάλες δυνάμεις, τότε αποκαλύπτεις, παίρνεις θέση, καταγγέλλεις.
Δυστυχώς, δεν είναι αυτά τα δείγματα γραφής από την ηγεσία της ελληνικής Αριστεράς. Αρκείται στο ρόλο του κομπάρσου, είτε κατακεραυνώνοντας γενικώς και αορίστως τον ιμπεριαλισμό είτε αναλαμβάνοντας το ρόλο του θεματοφύλακα της "εθνικής γραμμής" του γεωγραφικού προσδιορισμού. Υπάρχουν άλλες δυνατότητες σε ένα ζήτημα καυτό που απασχολεί το λαό και μπορεί να αποτελέσει μοχλό για σοβαρές και επικίνδυνες εξελίξεις στο πολιτικό σκηνικό και να πυροδοτήσει ακόμα περισσότερο την αποσταθεροποίηση στα Βαλκάνια.
Δημήτρης Υφαντής