Πελοπόννησος, Νέα Ορλεάνη, Πίσκο
του Γιώργου Αναστασίου
Προχτές, ενόσω δεκάδες φωτιές καίνε ακόμη στην Ελλάδα, έκλεισαν δύο χρόνια από την καταστροφή που προκάλεσε ο τυφώνας Κατρίνα στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ, ενώ πριν δυο εβδομάδες ένας ισχυρός σεισμός ισοπέδωσε την πόλη Πίσκο στο Περού. Τι κοινό όμως μπορεί να υπάρχει μεταξύ πυρκαγιών στην Ελλάδα, τυφώνων και πλημμύρων στις ΗΠΑ και σεισμών στο Περού;
Το κόκκινο νήμα που συνδέει αυτές τις διαφορετικού τύπου καταστροφές σε διαφορετικού τύπου χώρες (την μέσης ανάπτυξης και εξαρτημένη Ελλάδα, την ιμπεριαλιστική υπερδύναμη των ΗΠΑ και το φτωχό Περού) είναι οι κάθε άλλο παρά φυσικές και καθολικές συνέπειές τους.
Πρώτα-πρώτα σε ό,τι αφορά τα άμεσα θύματα (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι νεκροί στην Ελλάδα είναι 65, στη Νέα Ορλεάνη 1.836, στο Περού πάνω από 600): Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι νεκροί και οι τραυματίες και στις τρεις περιπτώσεις είναι άνθρωποι του μόχθου, φτωχοί κι ανήμποροι. Και στις τρεις περιπτώσεις, ο αριθμός τους θα ήταν πολύ μικρότερος αν οι αντίστοιχοι κρατικοί μηχανισμοί πρόληψης, πρόνοιας και αντιμετώπισης των καταστροφών δεν είχαν διαλυθεί από τα νεοφιλελεύθερα δόγματα κι αν οι όποιες υποδομές ανταποκρίνονταν στα ελάχιστα επίπεδα ασφάλειας.
Έπειτα σε ό,τι αφορά την εκ των υστέρων αντιμετώπιση που έτυχαν από τον κρατικό μηχανισμό: από ανεπαρκέστατη έως ανύπαρκτη, δηλαδή εγκληματική. Στην Ελλάδα, τα ζήσαμε και τα ζούμε (και ούτε θέλουμε να φανταστούμε πόσο χειρότερα θα ήταν αν δεν βρισκόμασταν σε προεκλογική περίοδο!). Στις ΗΠΑ, επί μια εβδομάδα οι εκατοντάδες χιλιάδες πλημμυροπαθείς αφέθηκαν στην τύχη τους, άστεγοι, διψασμένοι και πεινασμένοι. Ακόμη και σήμερα χιλιάδες φτωχές οικογένειες «ζουν» σε κατ’ ευφημισμό προσωρινά καταλύματα. Στο Περού, χρειάστηκαν δώδεκα ώρες στην κεντρική εξουσία απλά και μόνο για να μάθει ότι μια πόλη 120.000 κατοίκων έχει ισοπεδωθεί κατά 80%. Δυο βδομάδες μετά, χιλιάδες άνθρωποι επιβιώνουν όπως-όπως στα ερείπια, ενώ η κυβέρνηση στέλνει αστυνομία για να… κυνηγήσει όσους κλέβουν τρόφιμα.
Και βέβαια, το τρίτο κοινό στοιχείο αφορά τις μακροπρόθεσμες «λύσεις» που προκρίνονται, με τις ιδιωτικές εταιρείες, τις πολυεθνικές και τους πάσης φύσεως «επενδυτές» να ανάβουν λαμπάδες για το… καλό που τους βρήκε. Στην Ελλάδα ονειρεύονται να αντικαταστήσουν τα δάση και τις καλλιέργειες με «τουριστικά χωριά», γήπεδα γκολφ, καζίνα και αυτοκινητόδρομους. Στη Νέα Ορλεάνη οι προ Κατρίνα πυκνοκατοικημένες γραφικές γειτονιές και τα «παρωχημένα» μικρομάγαζα της φτωχολογιάς ισοπεδώνονται και μετατρέπονται σε ακριβά προάστια και πολυτελή εμπορικά κέντρα – η χαρά του «real estate». Για το Πίσκο, ομολογουμένως δεν ξέρουμε: ίσως οι παράγκες και τα χαμόσπιτα να ξαναχτιστούν σιγά-σιγά, εκτός κι αν η ολιγαρχία του Περού αποφασίσει ότι η παραθαλάσσια πόλη θα μπορούσε να γίνει ωραίο θέρετρο…
Αν είχαμε χώρο και χρόνο, θα μπορούσαμε να παραθέσουμε πολλά ακόμη κοινά στοιχεία. Ο Κώστας Καραμανλής, ο Τζορτζ Μπους και ο Άλαν Γκαρσία (ο ίδιος που διέπρεψε στη δεκαετία του ’80 διατάσσοντας σφαγές χιλιάδων αιχμάλωτων μαοϊκών ανταρτών και αμάχων), όντας και οι τρεις διαπρύσιοι ιεροκήρυκες των ευεργετημάτων του νεοφιλελευθερισμού και της «ελεύθερης αγοράς», δεν πρόκειται βέβαια να χάσουν τον ύπνο τους. Η μόνη περίπτωση που μπορεί να τους χαλάσει την υλοποίηση των, καθ’ υπαγόρευση του κεφαλαίου, σχεδίων «ανάπτυξης» είναι η οργάνωση της λαϊκής αγανάκτησης και αντίστασης.
Απ’ αυτήν την άποψη, είναι ελπιδοφόρα η επίμονη προσπάθεια χιλιάδων πλημμυροπαθών της Νέας Ορλεάνης που αυτοοργανώνονται και αντιστέκονται στις πολυεθνικές και την κυβέρνηση που τις στηρίζει, αρνούμενοι να παραχωρήσουν τη γη τους στο κεφάλαιο, καθώς και των ακτιβιστών και νομικών που έχουν συγκροτήσει το Διεθνές Λαϊκό Δικαστήριο με στόχο να χρησιμοποιήσουν το διεθνές δίκαιο και να καθίσουν στο σκαμνί την κυβέρνηση των ΗΠΑ με την κατηγορία της παραβίασης των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων στη διάρκεια του τυφώνα και μετά από αυτόν.