Στο παρόν σημείωμα αναφερόμαστε σε έναν βασικό προβληματισμό-προσανατολισμό της ΚΟΕ για την τρέχουσα περίοδο, έτσι όπως αυτός διαμορφώθηκε στην τελευταία συνεδρίαση του Καθοδηγητικού Οργάνου της, και συζητείται στο εσωτερικό της οργάνωσης.
Το καλοκαίρι που πέρασε έμοιαζε με έναν προθάλαμο που μας οδηγεί σε μια νέα κατάσταση σε πολλά επίπεδα. Δύο κορυφαία διεθνή γεγονότα –ο πόλεμος στη Γεωργία και η οικονομική κρίση– υπενθυμίζουν και υπογραμμίζουν τις βαθιές συστημικές αντιθέσεις που οξύνονται και την ένταση των ανταγωνισμών μέσα στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο. Εσωτερικά, η συμπλήρωση ενός χρόνου από τις τελευταίες εκλογές βρίσκει τη χώρα σε μια μεγάλη πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση. Όλα δείχνουν ότι θα συμβούν σημαντικές ανακατατάξεις και αλλαγές και χρειάζεται να "διαβαστούν" σωστά όλα τα δεδομένα και κυρίως να χαραχθεί μια πορεία, μια πολιτική κατεύθυνση και ένα σχέδιο παρέμβασης. Πιο συγκεκριμένα:
1) Η χρόνια κατάσταση της κρίσης υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, που κάθε επεισόδιό της έχει βαρύτατες συνέπειες για τους λαούς και τους εργαζόμενους σε όλο τον πλανήτη, αλλά ταυτόχρονα μας προσκαλεί να παρακολουθήσουμε ή καλύτερα να συμμετέχουμε στο θάνατο της "μπελ επόκ" του νεοφιλελευθερισμού.
2) Οι αντιθέσεις αυξάνονται και οξύνονται σε τέτοιο βαθμό λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά και της ανισομετρίας στο στρατόπεδο των ιμπεριαλιστών, ώστε μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους της ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης, με τον ηγεμόνα ΗΠΑ να είναι ένας μεγάλος ασθενής και να επιχειρεί να διαχειριστεί την οικονομική του παρακμή κυρίως με στρατιωτικά μέσα.
3) Το κοινωνικό ζήτημα (φτώχεια, αποκλεισμοί, μεγάλη ψαλίδα πλούσιων-φτωχών) σε διάφορες γωνιές του πλανήτη –που συνεχώς αυξάνονται– έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις και διαπλέκεται με την παγκοσμιοποίηση του περιβαλλοντικού-οικολογικού εμφράγματος.
4) Εναλλακτική πολιτική οικονομική και κοινωνική πρόταση δεν υπάρχει. Ο καπιταλισμός στην αρρώστια του εξασκεί σαν θεραπεία την ομοιοπαθητική. Στις "μεταρρυθμίσεις" που έγιναν προτείνει περαιτέρω απορρυθμίσεις, απελευθερώσεις, ενίσχυση των δυνάμεων της αγοράς.
5) Η κοινωνική δυσαρέσκεια και δυσφορία, όσο και αν επιστρατεύονται τα βαριά όπλα της μιντιακής πολιτικής και η καταστροφολογία, δεν είναι χειραγωγήσιμη. Η κοινωνική συναίνεση εξαντλείται, η κοινωνική και πολιτική ενσωμάτωση (οι μηχανισμοί της) αχρηστεύονται από την ίδια την κίνηση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Ένα μπούκωμα, μια στασιμότητα πολιτική, πολιτιστική, ηθική, αξιακή και κοινωνική συνοδεύει τον στασιμοπληθωρισμό στο επίπεδο της οικονομίας.
Βρισκόμαστε μπροστά σε μεγάλες αναταράξεις και ανακατατάξεις, περίπου 40 χρόνια μετά την είσοδο σε μια οικονομική κρίση και στο πολιτικό και οικονομικό "φάρμακό" της, το νεοφιλελεύθερο μοντέλο.
Αναταράξεις, ανακατατάξεις και αλλαγές και τομές πλανητικές, εθνικές, περιφερειακές, ταξικές.
Στη χώρα μας βρισκόμαστε ήδη μπροστά στις συνέπειες της κρίσης και μπροστά σε μια πολιτική που επιτίθεται διαρκώς με την ίδια δύναμη που σκανδαλίζει, με τον ίδιο κυνισμό, με την ίδια αδιαφορία για το τι γίνεται κοινωνικά. Η κοινωνική συναίνεση και το ενδιαφέρον για τη συγκρότησή της αποτελούσε θέμα μιας άλλης εποχής.
Εναλλακτική οικονομική πολιτική αλλά και εναλλακτικό πολιτικό σχήμα δεν φαίνεται προς το παρόν.
Βρισκόμαστε μπροστά σε τρεις τουλάχιστον εκλογικές αναμετρήσεις (ευρωεκλογές, βουλευτικές και αυτοδιοικητικές εκλογές) αλλά, προσοχή, βρισκόμαστε και μπροστά σε κοινωνικές διεργασίες που μπορούν να καταλήξουν σε κοινωνικές εξεγέρσεις με απρόβλεπτες πολιτικές συνέπειες. Ας φανταστούμε τι μπορεί να συμβεί ξεδιπλώνοντας σε μεγάλη κλίμακα την περίπτωση της Λευκίμμης. Ας φανταστούμε τι μπορεί να συμβεί σήμερα αν έχουμε μια επανάληψη Τεμπονέρα ή ΕΑΣ. Η κατάσταση θα ξεφύγει. Το "μέτωπο" της κοινωνικής δυσφορίας και δυσαρέσκειας θα ’ναι τόσο πλατύ και τόσο απρόβλεπτο που θα γίνει ο φόβος του πολιτικού συστήματος.
Και βέβαια σε όλα αυτά πρέπει να συνυπολογίζεται η βεβαρημένη πολεμική ατμόσφαιρα στην ευρύτερη περιοχή μας: Καύκασος – Μ. Ανατολή – Βαλκάνια (το τρίγωνο των Βερμούδων).
Είναι κατανοητό πως βασικός μοχλός αναταράξεων αλλά και ανασχηματισμών θα είναι η διεθνής οικονομική κρίση, που θα δημιουργήσει πολυποίκιλους τριγμούς. Στην Ελλάδα θα βιώσουμε δύο ειδών πολιτικές αναταράξεις. Αύξηση των προσπαθειών ξαναμοιράσματος των πολιτικών χαρτιών, όρων, προσώπων και διερευνήσεων νέων συμμαχιών ή και σχηματισμών από τους ήδη υπάρχοντες, με στόχο τουλάχιστον τη διαχείριση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης και ό,τι σημαίνει αυτό (σε επίπεδο χειρισμού, καταστολής αλλά και προγράμματος επιβίωσης). Κι από την άλλη πλευρά, διαρκής αύξηση της αναξιοπιστίας των κλασικών πολιτικών διαχείρισης (μεθόδων και σχηματισμών), αύξηση της αμφισβήτησης για τη θετικότητα της πολιτικής σταθερότητας, ανάπτυξη αυθόρμητων ξεσπασμάτων αμφισβήτησης του τρόπου των μορφών και των αποτελεσμάτων της νεοφιλελεύθερης και δικομματικής πολιτικής. Στο έδαφος αυτό, δημιουργείται ένα πραγματικό κενό που είναι αμφίβολο αν μπορεί να το καλύψει η υπαρκτή Αριστερά και ο πολιτικός της σχεδιασμός (αυτοαναφορά του ΚΚΕ – προσπάθεια εκλογικής ανάδειξης από το ΣΥΝ). Ποια στόχευση και ποιος σχεδιασμός απαιτείται για μια κομμουνιστική Αριστερά απέναντι στο κενό-ευκαιρία που ξανοίγεται και τις αναταράξεις που ήδη φτάνουν;
Ποιος θα εκφράσει τους απογοητευμένους, τους φοβισμένους, τους αποκλεισμένους, τους χτυπημένους, τους με ελάχιστες προσδοκίες που αναζητούν διέξοδο; Όλοι αυτοί είναι δυνατόν να μετατραπούν σε πλήθος άγριων διαθέσεων, εξεγέρσεων με αμφισβητούμενη προοπτική. Το κλειδί μιας ουσιαστικής παρέμβασης-επένδυσης είναι, αναπτύσσοντας το ριζοσπαστισμό, μονιμοποιώντας (δημιουργώντας συνείδηση σε) αυτό το δυναμικό, να μετατοπιστεί προς τα αριστερά –πραγματικά και ουσιαστικά, δηλαδή κυρίως κοινωνικά– ο συσχετισμός δύναμης. Να δημιουργηθούν όροι και προϋποθέσεις συγκρότησης κινημάτων, αντιστάσεων, συλλογικών προσπαθειών.
Η ΚΟΕ οφείλει να προετοιμαστεί μπροστά στη νέα εποχή, μπροστά σε ένα σύνθετο πολιτικό ή κοινωνικό σκηνικό κοινωνικά τρύπιο και αναχρονιστικό, έντονα όμως εξεγερσιακό στο βάθος του χρόνου. Θα προετοιμαστεί δουλεύοντας γι’ αυτές τις αναταράξεις, αντιστάσεις, εξεγέρσεις, ώστε να αυξηθεί η αγωνιστικότητα και η συλλογικοποίηση-οργάνωση του κόσμου. Είναι μια καλή ευκαιρία για την πολιτικοποίηση, επαναστατικοποίηση και ανάπτυξη της ΚΟΕ.
Αυτό σημαίνει προσανατολισμός μέσα στην κοινωνία, να αναπνέεις και να αφουγκράζεσαι, να δοκιμάζεις, αλλά και να ακούς προσεκτικά, να ερευνάς αλλά και να οργανώνεις, την ίδια στιγμή που θα χρησιμοποιείς (όχι χειρίζεσαι) το πολιτικό στοιχείο της ενότητας της Αριστεράς.
Είναι η εποχή των πρωτοβουλιών-παρεμβάσεων με μαζική απεύθυνση μέσα στο κοινωνικό πεδίο. Η Αριστερά οφείλει να αποδείξει την πραγματική της ταυτότητα για να ’ναι πράγματι Αριστερά. Οφείλει η πράξη της να αποδεικνύει τον αντικαπιταλισμό της στα ταξικά θέματα, να αποδεικνύει τον αντιιμπεριαλισμό της στην εμπλοκή των προσπαθειών της ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης σε κάθε πλευρά του πλανήτη και στον εθνικό της χώρο.
Η επιστροφή της πολιτικής είναι στην ημερήσια διάταξη, αλλά σήμερα πρέπει να ξανατοποθετηθούμε στο ποια είναι η αριστερή πολιτική στις μέρες μας. Κινήματα, εξεγέρσεις, αντιεξουσία, ηγεμονία: αυτό το τετράπτυχο οφείλει να απασχολήσει τη θεωρία και την πράξη της Αριστεράς –ή τουλάχιστον της κομμουνιστικής Αριστεράς– σήμερα.
Έτσι κι αλλιώς, τίποτα δεν είναι δεδομένο. Το πού θα βγάλει και ως ποιο βαθμό η επόμενη διετία ή τριετία δεν είναι καθόλου σίγουρο. Αλλά αυτός ο προσανατολισμός (οργάνωση και ενότητα του λαού, κινήματα – αντιστάσεις – εξεγέρσεις) αποτελεί μια πραγματική τομή και πρόκληση, αποτελεί τον ουσιαστικό φόβο των πλουσίων και των πολιτικών τους εκπροσώπων.