Η Σύσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται με εύλογο ενδιαφέρον. Στις τελευταίες εκλογές η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες ενός σημαντικού ποσοστού του κόσμου της Αριστεράς, δοθέντος ότι το ποσοστό που έλαβε ξεπερνούσε το άθροισμα των συνιστωσών του. Έκτοτε, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ ανέβαινε για να εκτιναχθεί τις τελευταίες ημέρες στο 18%. Πού οφείλεται αυτή η απροσδόκητη κατακόρυφη άνοδος; Τρεις είναι, κατά τη γνώμη μου, οι καθοριστικοί παράγοντες. Πρώτος, η αγανάκτηση της πλειοψηφίας των Ελλήνων και ειδικά των αριστερών, μπροστά στην υπαρκτή πραγματικότητα. Ζούμε μια περίοδο παρακμής και σήψης. Οι εκλογείς όλο και περισσότερο συνειδητοποιούν ότι δεν μπορούν να περιμένουν τίποτε από τα δύο κόμματα που, με ελάχιστες διαφορές, εφαρμόζουν μια σκληρή πρακτική ανασυγκρότησης σε βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Η συνολική άνοδος του ποσοστού των κομμάτων και των οργανώσεων της Αριστεράς εκφράζει αυτήν ακριβώς την αγανάκτηση και την αντίστοιχη απονομιμοποίηση των κομμάτων της αστικής τάξης. Δεύτερος παράγων της θεαματικής ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι το ενωτικό του κάλεσμα ανταποκρίνεται στην απαίτηση του "λαού" της Αριστεράς για κοινή δράση. Τρίτο, ασφαλώς είχε θετική απήχηση η ανάδειξη στην ηγεσία του ΣΥΝ ενός νέου ανθρώπου που αναδείχτηκε μέσα από τους αγώνες των τελευταίων ετών.
Ως εδώ καλά! Όμως πολύς λόγος γίνεται τελευταία για κυβερνητική πλειοψηφία, για αριστερή κυβέρνηση, κ.λπ. Οι αναφορές είναι εν γένει αόριστες. Ας το συζητήσουμε. Η Αριστερά, όπως σωστά λέγεται, δεν είναι μόνο δύναμη διαμαρτυρίας. Επιδιώκει την εξουσία για να εφαρμόσει το δικό της πρόγραμμα. Ποιες είναι όμως οι δυνάμεις της Αριστεράς. Το έχει πει πολλές φορές ο Α. Αλαβάνος. Το είπε ρητά και το Α. Τσίπρας: "Το ΠΑΣΟΚ δεν είναι Αριστερά". Ελπίζουμε, λοιπόν, ότι ο ΣΥΝ δεν θα γοητευθεί από τις σειρήνες του κυβερνητισμού και ότι θα συνεχίσει την ενίσχυση της αριστερής φυσιογνωμίας του. Ότι δεν θα πάθει ό,τι έπαθε η γαλλική και η ιταλική Αριστερά.
Ας πάμε τώρα περίπου μισό αιώνα πίσω. Δύσκολος καιρός, προετοιμάζονταν οι εκλογές του 1961 (ελπίζω να μην κάνω λάθος με τη χρονιά), και στην ηγεσία της ΕΔΑ γινόταν πολύς λόγος για συνεργασία με την Ένωση Κέντρου. Ήμουν τότε μέλος της κεντρικής διαφώτισης. Έθετα, λοιπόν, το ερώτημα: Με ποιο Κέντρο; Συνήθης απάντηση: Αν δεν μας θέλει ο Γέρος, θα συνεργαστούμε με τον Αντρέα. Κατά την άποψή μου, την Εθνική Δημοκρατική Αλλαγή, δηλαδή το στρατηγικό στόχο της ΕΔΑ, θα τον πραγματοποιούσαν (αν τον πραγματοποιούσαν) οι δυνάμεις της Αριστεράς. Έστειλα στην "Αυγή" ένα άρθρο γι’ αυτό το πρόβλημα. Το άρθρο μου δημοσιεύτηκε. Επιστρέφουμε στο καθήκον μας. Αν, λοιπόν, αποκλείσουμε το ΠΑΣΟΚ, τότε; Τότε μένει ο "λαός" της Αριστεράς! Το πλήθος που αυτά τα χρόνια ψήφιζε ΠΑΣΟΚ ή δεν ψήφιζε. Οι ανένταχτοι και οι ενταγμένοι. Όσοι, με το δικό τους τρόπο, αποβλέπουν σε μια σοσιαλιστική κοινωνία. Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα, και εδώ θα δοκιμαστούμε αν ακούσαμε ή όχι "το προσκλητήριο των καιρών". Αριστερή κυβέρνηση σημαίνει κυβέρνηση της Αριστεράς. Αλλά αυτό προϋποθέτει ιδεολογική, πολιτική, πολιτισμική ηγεμονία της Αριστεράς. Σημαίνει επεξεργασία ενός προγράμματος που θα συναρθρώνει διαλεκτικά τους τακτικούς στόχους με το στρατηγικό. Ενός προγράμματος που θα εμπνέει τους καθημερινούς αγώνες και θα εξασφαλίζει μικρές καθημερινές νίκες. Το "μικρό", το καθημερινό, στερεώνει και οδηγεί προς το "μεγάλο". Τέλος, σημαίνει οργάνωση. Όμως: Ποια Αριστερά; Οι σημερινές τρεις κύριες συνιστώσες της βαδίζουν μοναχικούς δρόμους. Σήμερα, βέβαια, δεν μιλάμε για ενότητα στρατηγικού χαρακτήρα. Αλλά η τραγική σημερινή πραγματικότητα επιτάσσει την κοινή δράση εναντίον των νέων πολέμων, της εντεινόμενης οικονομικής εξαθλίωσης μέσα στον αυξανόμενο κοινωνικό πλούτο και εναντίον του αυταρχικού κράτους που η αστική τάξη μας οικοδομεί συστηματικά. Και όχι μόνο γι’ αυτό. Κοινή δράση. Ταυτόχρονα, να σπάσει η σιωπή. Να αρχίσει ένας διάλογος για τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας. Η κοινή δράση και οι ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός θα διευκολύνουν τις επιμέρους συγκλίσεις, τις στρατηγικές συμμαχίες, οριακά μια μορφή ενότητας που θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για κυβέρνηση της Αριστεράς. Αισιοδοξία, ναι, αλλά να μη βιαζόμαστε!
Ευτύχης Μπιτσάκης,
καθηγητής Πανεπιστημίου