Είναι ενδεικτικά όσα διαδραματίστηκαν στην Ιταλία γύρω από την υπόθεση της 37χρονης Ελουάνας Ενγκλάρο. Με επικεφαλής τον Μπερλουσκόνι και τον Πάπα, οι πιο σκοταδιστικές και συντηρητικές δυνάμεις ξεσάλωσαν ζητώντας στην κυριολεξία "την κεφαλή επί πίνακι" του πατέρα που διεκδίκησε και των γιατρών που υλοποίησαν την παθητική και ανώδυνη ευθανασία της κοπέλας που βρισκόταν, λόγω ατυχήματος, επί 17 χρόνια σε μη αναστρέψιμο κώμα.
Έσπευσε νύχτα στην κυριολεξία ο πρωθυπουργός να εκδώσει διάταγμα και όταν αρνήθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να το επικυρώσει, έσπευσε να ψηφίσει νόμο για να μπλοκάρει την ευθανασία της Ελουάνας. Προκλήθηκε πολιτική κρίση στο ανώτατο πολιτειακό επίπεδο, ο Πρόεδρος Ναπολιτάνο χαρακτηρίστηκε περίπου αιρετικός, ενώ ο Μπερλουσκόνι δήλωσε: " η Ελουάνα είναι ο μόνος πολίτης που καταδικάστηκε σε θάνατο".
Χρειάζεται να θυμηθούμε ότι ζούμε στις αρχές του 21ου αιώνα; Στην εποχή, υποτίθεται, της ιλιγγιώδους επιτάχυνσης των επιστημονο-τεχνολογικών αλλαγών; Δυστυχώς χρειάζεται να το θυμηθούμε! Γιατί αποδεικνύεται για άλλη μία φορά ότι κάθε άλλο παρά έχουν κατοχυρωθεί: α) τα δημοκρατικά δικαιώματα που αφορούν τον αυτοπροσδιορισμό της αξίας της ζωής, άρα και του τέλους της, β) ο ορθός λόγος, η επιστημονική συναντίληψη γύρω από το τι σημαίνει ύπαρξη, ασθένεια, θάνατος. Και μιλάμε για δύο από τους βασικότερους πυλώνες που ορίζουν την πρόοδο και τον εκπολιτισμό της ανθρώπινης "περιπέτειας".
Για την κυρίαρχη εξουσία, κρατική και θρησκευτική, ο ορισμός της ζωής και του θανάτου αποτελεί αποκλειστικό και συστατικό δικαίωμά της που δεν εκχωρείται. Γι’ αυτό και πάντοτε τέτοια ζητήματα μετατρέπονται σε αντικείμενα μεγάλων συγκρούσεων (εκτρώσεις, μεταμοσχεύεις και ορισμός του "εγκεφαλικού" θανάτου, έρευνα σε βλαστοκύτταρα εμβρύων). Αυτό που αναδείχτηκε και στην περίπτωση της Ελουάνας δεν αφορά το πώς θα χαρακτηριστεί η ίδια, ζωντανή, "φυτό", ζωντανή-νεκρή, αλλά το ποιος αποφασίζει και διατάσσει πάνω στα "ιερά και τα όσια" της ανθρώπινης ύπαρξης. Έτσι, η εισαγγελία του Ούντινε στράφηκε εναντίον των γιατρών της κλινικής όπου κατέληξε η κοπέλα, για την οποία ο υπεύθυνος αναισθησιολόγος δήλωσε "μα ήταν εδώ και 17 χρόνια νεκρή", ενώ η Γερουσία είχε το απίστευτο θράσος να κατεβάσει μεσίστια τη σημαία σε ένδειξη πένθους τη μέρα του θανάτου της!
Ό,τι συνηθίζεται να εμφανίζεται ως αδιαμφισβήτητη επιστημονική αλήθεια είναι –όπως σε κάθε εποχή, έτσι και σήμερα– το "επιστημονικά" σφραγισμένο αλάθητο, που υπηρετεί τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης. Το κράτος και η Εκκλησία διασφαλίζουν αυτή τη λειτουργία στην εποχή των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, του ορισμού του εγκεφαλικού θανάτου και των μεταμοσχεύσεων. Είναι ενδεικτικό το σκοτάδι που καλύπτει όλο το φάσμα των ερευνών που διεξάγονται στον πυρήνα της ζωής, (γονιδιακές θεραπείες, τράπεζες βλαστοκυττάρων, δανεικές και τεχνητές μήτρες, σάιμποργκ-ανθρωποειδή) γιατί εδώ υφίσταται το άβατο του ευλογημένου συνεταιρισμού κεφαλαίου, αγοράς, επιστήμης.
Ας αναρωτηθούμε: ολόκληρες ζώνες του πλανήτη εξορίζονται στη χώρα του πουθενά όταν γίνονται διαδοχικά στόχοι μαζικής εξόντωσης από τη νεοταξική μηχανή του πολέμου (Ιράκ, Σερβία, Παλαιστίνη)? άλλες περιοχές στην Αφρική εγκαταλείπονται στη σιωπηλή γενοκτονία του AIDS και της φυματίωσης (η καθολική εκκλησία δεν επιτρέπει τις καμπάνιες για τα προφυλακτικά και οι πολυεθνικές του φαρμάκου αποκλείουν τα φτηνά αντίγραφα)? οι εξαθλιωμένοι του τρίτου κόσμου είναι υποψήφιοι νεκροί ή ακρωτηριασμένοι για να αιμοδοτείται το εμπόριο των ευγενών οργάνων για τους πολύτιμους ασθενείς της Δύσης. Πώς θα χαρακτηρίσουμε αυτούς τους πληθυσμούς, πώς τα χιλιάδες θύματα-πειραματόζωα στα "Αμπού Γκράιμπ" του πλανήτη; Φυτά, ζόμπι, νεκροζώντανους, μελλοθάνατους, πώς;
Για όλα αυτά δε θα μας πουν ούτε ο Μπερλουσκόνι ούτε ο Πάπας. Αλλά δεν υπάρχει λόγος να κουράσουν τη σκέψη τους. Στην ίδια τους τη χώρα πνίγονται και δολοφονούνται οι μετανάστες. Καθόλου παράξενη η σιωπή. Είναι οι ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί σ’ αυτόν το φριχτό απολογισμό του θανάτου. Όχι όμως και να αφεθεί η Ελουάνα στα ιερόσυλα χέρια των γιατρών και του πατέρα της. Όχι χωρίς την άδειά τους. Η υπόθεση της Ελουάνας προκαλεί δέος για την αποχαλίνωση του σκοταδισμού και του ολοκληρωτικού ελέγχου της ζωής μας από το κράτος. Δεν υπάρχει άλλη διέξοδος από την ιδεολογική αντιπαράθεση και τη δράση σε σύγκρουση με τις κυρίαρχες επιταγές και απαγορεύσεις. Σ’ αυτό το δρόμο άλλωστε κινήθηκαν και οι Ιταλοί προοδευτικοί πολίτες, κερδίζοντας την πρώτη μάχη.
Κόντρα σε θεούς και δαίμονες η Ελουάνα ησύχασε, κατάφερε να πεθάνει… εντελώς. Αμφιβάλλει μήπως κανείς;
Δημήτρης Υφαντής