ΦΑΚΕΛΟΣ: Βαλκάνια, στο στόχαστρο του ιμπεριαλισμού

Οι δύο εκδοχές του "ρεαλισμού" στο β΄γύρο των κυπριακών εκλογών, του Γιώργου Τζαφέρη

Μετά από αρκετούς μήνες μιας εξαιρετικά αμφίρροπης προεκλογικής περιόδου έγινε η ανατροπή. Ο σημερινός πρόεδρος Τ. Παπαδόπουλος, βασικός εκφραστής του ΟΧΙ στο σχέδιο Ανάν, έμεινε εκτός β΄ γύρου, στον οποίο πέρασαν οι υποψήφιοι της δεξιάς Γ. Κασουλίδης και της αριστεράς Δ. Χριστόφιας. Οι δύο αυτοί υποψήφιοι αποτελούσαν τις δύο (διαφορετικές;) εκδοχές του "ρεαλισμού" σχετικά με την επίλυση του Κυπριακού, θέμα το οποίο κυριάρχησε στις κυπριακές εκλογές. Το βασικό επιχείρημα-δίλημμα ήταν το ότι με την επανεκλογή Παπαδόπουλου θα παγιωνόταν η κατάσταση (άρα εκ των πραγμάτων διχοτόμηση) και θα απομονωνόταν η Κύπρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Υποστήριξαν ότι πρέπει να υπάρξει μια κινητικότητα, έστω και χωρίς να είναι προσανατολισμένη η κατεύθυνση που μπορεί να πάρει.

Δεν είναι τυχαίο ότι την ήττα Παπαδόπουλου χαιρέτισαν με ενθουσιασμό τόσο η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή πλευρά, όσο και οι ΗΠΑ – Μ. Βρετανία – ΕΕ, πλευρές που εργάστηκαν συνειδητά για την ήττα του όλη την προηγούμενη περίοδο.

Από την άλλη, είναι φανερό πως ο "ρεαλισμός" έχει κερδίσει σημαντικό έδαφος μέσα στον κυπριακό αστισμό, ο οποίος παλιότερα προτιμούσε να έχει μια κρατική βάση που να λειτουργεί αντί μια ενιαία Κύπρο αδύναμη να λειτουργήσει ως κράτος. Προφανώς οι ελπίδες (και οι υποσχέσεις;) για μπίζνες στην κατεχόμενη Κύπρο -άσχετα με το πόσο πραγματικές είναι- και ο κοσμοπολιτισμός επικράτησαν και έδωσαν ώθηση στους πολιτικούς εκφραστές του "ρεαλισμού".

Ελλείψει μιας αριστεράς, η οποία θα δούλευε συστηματικά για την αξιοποίηση της λαϊκής εναντίωσης στο σχέδιο Ανάν και θα τη μετέτρεπε σε παράγοντα συνολικής αντίθεσης στα σχέδια των ιμπεριαλιστών για την περιοχή (κάτι που η πλευρά Παπαδόπουλου αδυνατούσε να κάνει) παλεύοντας για Κύπρο ενιαία, ανεξάρτητη από κατοχικά στρατεύματα και ιμπεριαλιστικές παρεμβάσεις, το διεθνές και εσωτερικό μπλοκ του "ρεαλισμού" τα κατάφερε. Έτσι ο πρώτος στόχος επετεύχθη, αν και η σύμπτωση με τις εξελίξεις στο Κόσοβο δημιουργεί ακόμη πιο αρνητικούς όρους και περιορίζει τον όποιο "ρεαλισμό".

Συνειδητή γενικολογία

Η πρόταση και η στάση των δύο νικητών για το τι διαφορετικό θα φέρουν στη σκακιέρα του Κυπριακού είναι σκόπιμα θολή. "Επιθετική διπλωματία" ήταν το σλόγκαν του Κασουλίδη, "Μαζί με τους Τουρκοκύπριους για συναινετική λύση" το σύνθημα Χριστόφια. Γενικολογίες που δεν απαντούν στα βασικά ζητήματα, όπως η αδιαλλαξία της Τουρκίας, οι έποικοι και τα κατοχικά στρατεύματα, ο ρόλος των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας στη νέα Κύπρο και οι ξένες στρατιωτικές βάσεις στο νησί.

Τώρα έχει ξεκινήσει ένας μαραθώνιος διαβουλεύσεων για τις συμμαχίες ενόψει του β΄ γύρου. Μέχρι στιγμής δεν έχει αποσαφηνιστεί το τοπίο αφού ο κύριος ρυθμιστής, το ΔΗΚΟ του Παπαδόπουλου, φαίνεται διασπασμένο. Το σοσιαλιστικό ΕΔΕΚ που στήριξε Παπαδόπουλο ανακοίνωσε την υποστήριξή του στον Χριστόφια, ενώ για τα μικρότερα κόμματα η προτίμησή τους θα είναι περισσότερο συμβολική. Η Μ. Βρετανία ήδη εκδήλωσε την προτίμησή της στον "ευρωπαίο" Κασουλίδη, ενώ η κυρίαρχη τουρκοκυπριακή πλευρά προσβλέπει περισσότερο στον Χριστόφια. Τα πάρε-δώσε ξεκίνησαν από τη στιγμή της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων, όταν οι δύο νικητές αμέσως συνεχάρησαν τον απερχόμενο πρόεδρο για τη θητεία του ζητώντας την υποστήριξή του. Η προεδρία της Βουλής και το Υπουργείο Εξωτερικών (παραδοσιακά σημαντικές θέσεις στην κυπριακή πολιτική σκηνή) θα αποτελέσουν το δόλωμα για πιθανές συμμαχίες. Το ότι κανένας από τους δύο πόλους του ρεαλισμού δεν έχει μια ξεχωριστή δυναμική περιπλέκει τα πράγματα, αφού από τη μια θα πρέπει να βρουν στηρίγματα από τη "διεθνή κοινότητα", ενώ από την άλλη είναι αναγκασμένοι να διατηρήσουν ισορροπίες, κυρίως με την πλευρά Παπαδόπουλου.

Προχώρημα των ιμπεριαλιστικών θέσεων

Τα ερωτηματικά για την αυριανή μέρα είναι πολλά (ποια θα είναι, για παράδειγμα, η στάση της Ρωσίας, με την οποία το ΑΚΕΛ διατηρεί ακόμη ιδιαίτερες σχέσεις, σε περίπτωση εκλογής Χριστόφια;) και οι κινήσεις όλων των παραγόντων δεν έχουν ακόμη φανερωθεί. Όμώς το συμπέρασμα από τις μέχρι τώρα εξελίξεις είναι ότι οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις έχουν προωθήσει τις θέσεις τους σημαντικά και στο ζήτημα του Κυπριακού, παίρνοντας μια πρώτη ρεβάνς από τη μεγάλη λαϊκή νίκη του ΟΧΙ στο σχέδιο Ανάν.

Να σημειώσουμε ότι και τα δύο μεγάλα κόμματα της αριστεράς (ΣΥΝ-ΚΚΕ) χαιρέτισαν με θέρμη την επιτυχία Χριστόφια και ελπίζουν πολλά στην εκλογή του στο β΄ γύρο, προβάλλοντας μια εκ διαμέτρου αντίθετη από την παραπάνω άποψη, ότι ο ιμπεριαλισμός θα τα βρει σκούρα στο μέλλον από τον "πρώτο εκλεγμένο κομμουνιστή ηγέτη χώρας-μέλους της ΕΕ" όπως διαπιστώνει και η… βρετανική εφημερίδα "Independent".

Γιώργος Τζαφέρης