ΦΑΚΕΛΟΣ: Οικονομική κρίση

Παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός και παγκοσμιοποιημένη κρίση, του Μιχάλη Σιάχου

Η μεγαλύτερη κρίση του 21ου αιώνα –όπως έχει χαρακτηριστεί από πολλούς– αγκαλιάζει ολόκληρο τον κόσμο. Από τις ΗΠΑ μέχρι τη Ρωσία και από την Ευρώπη μέχρι την Κίνα και την Ιαπωνία, τράπεζες και αγορές καταρρέουν η μια μετά την άλλη, τα κράτη με τα χρήματα των φορολογουμένων σπεύδουν να σώσουν τους κερδοσκόπους και οι συνέπειες στις πραγματικές οικονομίες αναμένεται να είναι δραματικές.

Η κρίση του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού λαμβάνει αυτόματα παγκόσμιες διαστάσεις, αναδεικνύοντας τα αδιέξοδα, τα όρια και τις συνέπειες του νεοφιλελευθερισμού, που πριμοδότησε τους κερδοσκόπους ως περιφερόμενους θιάσους να "κυνηγούν ευκαιρίες υπερκερδών" ανά τον κόσμο και να υποθηκεύουν το μέλλον ολόκληρων οικονομιών και λαών.

Η κρίση, που ξεκίνησε από τις αμερικανικές τράπεζες, κυρίευσε τον πλανήτη και επεκτείνεται πλέον στην πραγματική οικονομία. Οι απώλειες σε όρους χρηματιστηριακής αξίας στις αγορές όλου του κόσμου έφτασαν ήδη τα 28,5 τρισ. δολάρια από τότε που ξεκίνησε η πτώση. Αυτό σημαίνει ότι εξαϋλώθηκε σχεδόν το μισό της παγκόσμιας χρηματιστηριακής αξίας, που από τα 62,5 τρισ. δολάρια, που ήταν στη μέγιστη τιμή της, βρέθηκε στα 34 τρισ. την προηγούμενη Παρασκευή.

Η εβδομάδα 6-10 Οκτωβρίου ήταν η χειρότερη για το σύνολο των αγορών από το κραχ του ’29, με τους χρηματιστηριακούς δείκτες να καταγράφουν απώλειες πάνω από 20%. Πολλά χρηματιστήρια σε αρκετές περιοχές του κόσμου (Ρωσία, Ισλανδία, Ρουμανία, Ιταλία, Αυστρία, Ουκρανία, Περού και Ινδονησία) αναγκάστηκαν να διακόψουν τη λειτουργία τους.

Μόνο την επίμαχη βδομάδα από τη Γουόλ Στριτ χάθηκαν 2,4 τρισ. δολάρια, με τον Ντάου Τζόουνς να υποχωρεί κατά 22%. Η πτώση που κατέγραψε ήταν "αντάξια" της πτώσης του ’29. Το ντόμινο παρέσυρε και την Ευρώπη. Ο πανευρωπαϊκός δείκτης FTSEEurofirst 300 έκλεισε με πτώση 7,8%, στο χαμηλότερο επίπεδο από τις 2 Ιουλίου 2003, καταγράφοντας τη χειρότερη εβδομάδα στην ιστορία με συνολική πτώση 22%.

Αντίστοιχη η εικόνα και στον υπόλοιπο κόσμο. Στη Ρωσία η κυβέρνηση προχωρά σε επιπλέον ενίσχυση των ρωσικών τραπεζών με 950 δισ. ρούβλια (27,5 δισ. ευρώ). Το χρηματιστήριο της Μόσχας κλείνει για να αποφευχθούν τα χειρότερα, όταν στις αρχές της επίμαχης βδομάδας καταγράφει απώλειες που αγγίζουν το 20%.

Στην Ιαπωνία, η κυβέρνηση προωθεί δέσμη μέτρων για την ενίσχυσης της οικονομίας ύψους 1,8 τρισ. γεν (13 δισ. ευρώ). Τη μεγαλύτερη πτώση, 9,4%, από την εποχή του κραχ του 1987, κατέγραψε το χρηματιστήριο του Τόκιο.

Στο χορό της κρίσης και η Κίνα, με το βασικό δείκτη Shaghai να έχει χάσει τα δύο τρίτα της αξίας του από το ρεκόρ του περασμένου Οκτωβρίου, ενώ για πρώτη φορά η κινεζική κυβέρνηση ακολουθεί την πολιτική μείωσης των επιτοκίων.

Είναι προφανές ότι η κρίση δεν αφορά, σε αντίθεση με προηγούμενες, συγκεκριμένες αγορές και χώρες με κριτήρια το επίπεδο ανάπτυξης ή την ωριμότητα των αγορών τους. Αγκαλιάζει ολόκληρο τον κόσμο αναδεικνύοντας τον πυρήνα της "συνταγής" του παγκοσμιοπιοιημένου καπιταλισμού.

Μιχάλης Σιάχος