Ο κοινωνικός διάλογος για το ασφαλιστικό ξεκίνησε με διαδικασίες εξπρές, συνοδευόμενος από τα γνωστά “τρομοκρατικά” δημοσιεύματα για επερχόμενη κατάρρευση των ταμείων σε ένα, δύο, τρία ή το πολύ έξι χρόνια. Ο υπουργός Εργασίας ζητάει να σταματήσει το φαινόμενο της αυτόματης άρσης της εμπιστοσύνης απέναντι σε όποιον ασχολείται με το ασφαλιστικό, αίτημα που από μόνο του δείχνει δυο πράγματα: Πρώτον, ότι αντιλαμβάνεται πως η κοινωνία δεν τρώει κουτόχορτο και καταλαβαίνει πού θέλει να οδηγήσει το διάλογο και τις αποφάσεις η κυβέρνηση. Δεύτερον, βλέπει την κοινωνική κατακραυγή που έρχεται και προσπαθεί να βρει άλλοθι για να σώσει όσα δεν σώζονται.
Το “δούλεμα” ξεκινάει πριν από το διάλογο και γίνεται ακόμα πιο κραυγαλέο όταν, προεκλογικά, μόλις, δηλαδή, πριν από δυο μήνες, το ΠΑΣΟΚ δεν έλεγε λέξη για το ασφαλιστικό. Και κορυφώνεται όταν το ασφαλιστικό ανοίγει με αφορμή την κατάρρευση των ταμείων και δεν υπάρχει η παραμικρή συζήτηση για αυτό το γεγονός. Δεν μιλάει κανείς για τη λεηλασία των αποθεματικών. Για τον Αλογοσκούφη, που δεν χρηματοδοτούσε τα ταμεία αναγκάζοντάς τα να πουλάνε όσο-όσο περιουσιακά στοιχεία, για να πληρώνουν συντάξεις. Για τα δομημένα ομόλογα. Για… Και αν ο κ. Λοβέρδος δεν γνωρίζει, μπορεί να ρωτήσει τον υφυπουργό του, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά το πρόβλημα. Αλλά είπαμε κι άλλες φορές, όταν οι διαχειριστές ενός συστήματος αποφασίζουν να το ρίξουν έξω, αυτό πολύ δύσκολα και μόνο χάρη στην κοινωνική παρέμβαση μπορεί να σωθεί.
Βλέποντας και κάνοντας
Το “δούλεμα” όμως δεν περιορίζεται στις αιτίες. Προχωράνε σε ένα διάλογο χωρίς η κυβέρνηση να καταθέσει το παραμικρό σχέδιο, ούτε καν σκέψεις για το ζήτημα, και όχι λόγω άγνοιας. Οι άνθρωποι απλά ψαρεύουν στα θολά νερά. Από τη μια μεριά, ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις μιας κυβέρνησης υπό επιτήρηση. Υπακούουν στις εντολές της Κομισιόν, αλλά και του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ, να προωθήσουν περικοπές στο ασφαλιστικό. Με τον κίνδυνο της χρεοκοπίας προ των πυλών και με την Κομισιόν να δείχνει τον προθάλαμο του ΔΝΤ, περισσότερη σημασία έχει να δώσουν εξετάσεις καλής διαγωγής παρά να ασκήσουν ουσιαστική πολιτική. Από την άλλη μεριά, πριν καν ανοίξει ο διάλογος, ο υπουργός αιτιολογούσε τη μη κατάθεση προτάσεων με το εκπληκτικό επιχείρημα ότι δεν ξέρει τι θα αποδώσουν τα μέτρα, τα οποία παίρνονται, άρα δεν μπορεί να ξέρει πόσα ακόμα θα χρειαστεί να κοπούν. Η υπεύθυνη στρατηγική του “βλέποντας” τις ανάγκες για περικοπές και την ελαστικότητα των κοινωνικών εταίρων “και κάνοντας” –δηλαδή κόβοντας– έρχεται να αιτιολογήσει πλήρως το αίτημα του κ. υπουργού περί μη άρσης της εμπιστοσύνης.
Αλλά και στην έναρξη του διαλόγου ο κ. Λοβέρδος έδωσε “υλικό για συζήτηση”.Υπογράμμισε ότι θα δοθεί έμφαση για τη μείωση της ως τα τώρα ανεξέλεγκτης σπατάλης στις υπηρεσίες υγείας καθώς και για τον περιορισμό της εισφοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας.
Υπογράμμισε όμως ότι αυτό δεν είναι αρκετό. Το ασφαλιστικό σύστημα, είπε, χρειάζεται οπωσδήποτε δομικές αλλαγές, καθώς η σημερινή δομή και λειτουργία του θέτει σε κίνδυνο τη δυνατότητα να υπάρχουν συντάξεις στις επόμενες γενιές, αλλά επίσης αποτελεί και νάρκη στα θεμέλια της εθνικής οικονομίας.
Θα μπορούσαν να γραφτούν τόμοι για τις μπουρδολογίες του κ. υπουργού, όταν ακόμα και οι εκθέσεις του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας λέγανε ότι η λύση βρίσκεται στην είσπραξη των εισφορών αλλά η ουσία βρίσκεται αλλού. Μετά τη δημόσια παραδοχή της ανικανότητας είσπραξης φόρων από αυτούς που έχουν, έχουμε και τη διακήρυξη της αδυναμίας είσπραξης των εισφορών. Κοινός παρονομαστής; Θα πληρώσουν οι συνήθεις ύποπτοι.
Τι να συζητήσουμε;
Η απορία ανήκει στον κ. Ρωμανιά, επιστημονικό σύμβουλο της ΓΣΕΕ. Και ο άνθρωπος έχει απόλυτο δίκιο. Τα τελευταία χρόνια, έχουμε συζητήσει τα πάντα γύρω από το ασφαλιστικό. Υπάρχουν εκθέσεις και προτάσεις από το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ αλλά και το Διεθνές Γραφείο Εργασίας. Υπάρχουν οι κατά καιρούς προτάσεις προέδρων ασφαλιστικών ταμείων. Τι μένει να συζητηθεί; Οι ευθύνες όσων λεηλάτησαν τα ταμεία και ο τρόπος χρηματοδότησης του ασφαλιστικού. Αλλά αυτό το ζήτημα δεν μπήκε ποτέ ούτε πρόκειται να μπει και τώρα στο τραπέζι. Οπότε τι θα συζητηθεί; Οι δομικές αλλαγές που λέει ο κ. Λοβέρδος; Ή τίποτα επί της ουσίας και απλά θα περιβληθούν με το μανδύα του κοινωνικού διαλόγου, και άρα της δημοκρατικότητας, τα όποια μέτρα της κυβέρνησης;
Όλα δείχνουν πως για μια φορά ακόμα ο υποτιθέμενος διάλογος δεν είναι τίποτε άλλο από “δικαίωση των αγώνων” όσων επί δεκαετίες ξεπουλάνε τους εργαζόμενους, προκειμένου να αναγνωριστούν σαν “θεσμικοί παράγοντες” και άλλοθι για την κυβέρνηση. Οι πιστοί έχουν ήδη προσέλθει. Όσο για τους άμεσα ενδιαφερόμενους, μαζεύουν οργή και περιμένουν…
Φειδίας Παϊρίδης