Οι προτάσεις και η συζήτηση που δεν έγινε
Δύο κείμενα (ένα που υπογράφεται από όλες τις συνιστώσες και ένα του ΣΥΝ) κατεβαίνουν τελικά ως εισήγηση της γραμματείας στις συνελεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ που θα γίνουν -όσες και όπως γίνουν στον περιορισμένο χρόνο- μέχρι την πανελλαδική Συνδιάσκεψη.
Σκοπός του συγκεκριμένου άρθρου δεν είναι να αναδειχτούν οι επιμέρους διαφορές των (πολλών είναι η αλήθεια) κειμένων – προτάσεων που έχουν κυκλοφορήσει το τελευταίο διάστημα από συνιστώσες, τάσεις και ανένταχτους, αλλά να αναδειχθούν οι καθοριστικές διαφορές στα πολιτικά και οργανωτικά ζητήματα που τέθηκαν (ή δεν τέθηκαν).
Το πολιτικό ζήτημα
Μια βασική διαφορά που αναδείχτηκε όλο το προηγούμενο διάστημα, αφορά το πολιτικό ζήτημα και πιο συγκεκριμένα το να προσδιοριστεί τι σημαίνει στις νέες συνθήκες αγώνας ενάντια στο νεοφιλελευθερισμό, τι σημαίνει αγώνας ενάντια στον δικομματισμό -τα δύο βασικά, δηλαδή, θέματα που δημιούργησαν τους όρους ενότητας στον ΣΥΡΙΖΑ. Το κρίσιμο δεν είναι απλά ο χαρακτήρας και το είδος της αντιπολίτευσης, αλλά ο ρόλος και ο χαρακτήρας του ΣΥΡΙΖΑ, οι στοχεύσεις του στη νέα περίοδο.
Σήμερα πρέπει να ληφθούν υπόψιν κάποια πολύ συγκεκριμένα δεδομένα:
-
Πρώτον, υπάρχει διπλό έλλειμμα αντιπολίτευσης. Η μεγάλη κρίση στη ΝΔ δεν επιτρέπει δεξιά αντιπολίτευση και την ίδια ώρα παραμένει το έλλειμμα αντιπολίτευσης απ’ τα αριστερά.
-
Το δεύτερο αφορά τη στρατηγική διαμόρφωσης της ταυτότητας και του χαρακτήρα που πρέπει να έχει ο ΣΥΡΙΖΑ. Εδώ ακριβώς μπαίνει η έννοια της μεγάλης Αριστεράς, που παίρνει την πρωτοβουλία των κινήσεων, δημιουργώντας τους όρους κάλυψης ενός δυναμικού που θα βρεθεί έξω από τις ράγες του δικομματισμού. Αυτή είναι μία πρώτη στόχευση που θα έπρεπε να έχει η Αριστερά. Ακριβώς στη βάση των ζητημάτων και των προβλημάτων, δημιουργούνται οι όροι για μεγάλη κοινωνική διείσδυση του ΣΥΡΙΖΑ ή της ενωτικής Αριστεράς κυρίως στο χώρο της εργασίας, αλλά και όπου αναπτύσσονται κινήματα και δυνάμεις. Μια ταυτότητα που δεν θα περιγράφει απλά και γενικά τη γραμμή ενάντια στο δικομματισμό, αλλά θα την αποδεικνύει καθημερινά, χωρίς αμφισημίες, χωρίς κεντροαριστερά… φλερτ και που δεν θα ψάχνει στο όνομα μιας δήθεν “υπευθυνότητας” να βρει τα θετικά της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, ενισχύοντας συγχύσεις και ανύπαρκτα διλήμματα. Μια ταυτότητα που, στο πλαίσιο της πολιτικής γραμμής, θα οριοθετεί σαφέστατα και τις πιθανές συμμαχίες και διευρύνσεις, με στόχο πάντα τη μεγάλη ριζοσπαστική Αριστερά και όχι τη συγκυριακή αύξηση ψήφων και μιντιακών εντυπώσεων, όπως γίνεται το τελευταίο διάστημα με τους Οικολόγους Πράσινους.
Επιπλέον, αν ένα ζήτημα είναι ο χαρακτήρας της αντιπολίτευσης ή η ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ, ένα δεύτερο είναι η τοποθέτησή του απέναντι στη θηλιά της ΕΕ στις σημερινές συνθήκες, όπου το Μάαστριχτ και το Σύμφωνο Σταθερότητας επιβάλλουν, με βάση το οικονομικό πρόβλημα, μέτρα και πολιτικές που δημιουργούν όρους πτώχευσης στην Ελλάδα. Αυτή η πραγματικότητα διαμορφώνει ένα περιβάλλον στο οποίο η αντινεοφιλελεύθερη πολιτική πρέπει να περιλαμβάνει την κριτική και αμφισβήτηση των ευρωπαϊκών δομών και θεσμών και βέβαια τη στοχευμένη αντίσταση στην ΕΕ του Μάαστριχτ, του Συμφώνου Σταθερότητας, της ΟΝΕ, της Λισσαβόνας.
-
Το τρίτο έχει να κάνει με το πώς και με ποιες προτάσεις ο ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζει τα συμφέροντα και τα δικαιώματα του κόσμου της εργασίας, τα ενδιαφέροντα και τα δικαιώματα των μικρομεσαίων, των μικροαστικών στρωμάτων κ.λπ. Και εδώ έρχεται η αναδιανομή του πλούτου -το μέγα πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας. Έχουμε μια πολιτική από το ΠΑΣΟΚ που δεν ακυρώνει σε τίποτα αυτή της ΝΔ και η οποία ενισχύει το κοινωνικό πρόβλημα, την κοινωνική πόλωση, εντάσσοντας μεγάλα στρώματα του ελληνικού λαού στο απέραντο πτωχοκομείο που οικοδομείται.
Πρόκειται για πολιτικά ζητήματα που θα ‘πρεπε να συζητηθούν σε όλη τη διαδικασία προς και στη Συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ, διαδικασία και συζήτηση που ποτέ δεν έγινε. Η απουσία της πολιτικής συζήτησης για την ουσία και το χαρακτήρα της αντιπολίτευσης, για τη λειτουργία και την παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή, στην κοινωνία, στα κινήματα κ.λπ. είναι, λοιπόν, η πρώτη κεντρική διαφορά της ΚΟΕ και άλλων συνιστωσών με την πολιτική του Συνασπισμού για τη Συνδιάσκεψη.
Οι διαφωνίες για τα οργανωτικά
Δεύτερο μεγάλο ζήτημα που αναδείχτηκε όλη αυτή την περίοδο είναι το οργανωτικό. Το οργανωτικό πρέπει να δημιουργεί τον κορμό στον οποίο θα στηρίζονται οι πολιτικές που θα πραγματώνουν το χαρακτήρα του ΣΥΡΙΖΑ και πρέπει να προωθεί την οικοδόμηση μιας διαφορετικής Αριστεράς.
Το ζήτημα αυτό δεν χωράει βιασύνη, αλλά πρέπει να προχωρήσει με βάση την ωριμότητα και την όσμωση που έχει προηγηθεί, με βάση τις απαιτήσεις και τη ζήτηση για έναν ΣΥΡΙΖΑ που θα λειτουργεί με άλλους όρους και κανόνες.
Βασικό σημείο διαφοράς με το ΣΥΝ σε ό,τι αφορά το οργανωτικό είναι η έννοια του μέλους. Υπάρχει το “αυτοδικαίως μέλος” που βάζει ο ΣΥΝ και το “αυτοπροσώπως μέλος”. Το “αυτοδικαίως μέλος” σημαίνει ότι όσα μέλη έχει ο Συνασπισμός αυτοδικαίως είναι μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, ή όσα μέλη έχει η ΚΟΕ αυτοδικαίως είναι μέλη του ΣΥΡΙΖΑ. Το “αυτοπροσώπως” σημαίνει ότι κάθε μέλος συνιστώσας γράφεται και παίρνει την κάρτα μέλους του ΣΥΡΙΖΑ. Στην ουσία εδώ ανοίγει το θέμα του ενεργού μέλους, ζήτημα που σχετίζεται με το αν θα δίνεται η δυνατότητα (όποτε και όπως…) “δημοσκοπικών” στρατών. Μπορεί, για παράδειγμα, στο μέλλον να προκύψουν δημοψηφισματικού τύπου διαδικασίες, όπου τα μη ενεργά μέλη, τα οποία μπορεί και να μην θέλουν τον ΣΥΡΙΖΑ –και υπάρχουν τέτοια στον ΣΥΝ, ίσως και σ’ άλλες συνιστώσες– να εμφανίζονται μόνο τότε και να διαμορφώνουν συσχετισμούς, οι οποίοι δεν είναι υπαρκτοί στην καθημερινή ζωή και στις ζωντανές διαδικασίες του ΣΥΡΙΖΑ.
Το “αυτοδικαίως μέλος”, λοιπόν, δεν προάγει την έννοια του ενεργού μέλους που θα ήθελε και θα έπρεπε να έχει η Αριστερά. Ενός μέλους, που μπορεί να μην είναι 100% στρατευμένο, αλλά είναι παρών, δρα, συμμετέχει, ανησυχεί, και προβληματίζεται στα πλαίσια των μαζικών χώρων, των γειτονιών, του χώρου εργασίας, του χώρου σπουδών κ.λπ.
Επόμενο ζήτημα διαφωνίας αφορά τα ενδιάμεσα όργανα, για τα οποία οι περισσότεροι εκτιμούν ότι πρέπει να υπάρχουν, να συσκέπτονται και να αποφασίζουν τακτικά και τα οποία να προκύπτουν από τις τοπικές και θεματικές οργανώσεις. Ο Συνασπισμός προτείνει ένα ενδιάμεσο όργανο που σε ειδικές μόνο περιπτώσεις και υπό προϋποθέσεις θα συνεδριάζει.
Το πιο καθοριστικό ζήτημα, όμως, το οποίο έρχεται και ξανέρχεται συνεχώς, είναι το από ποιον και πώς εκφωνείται η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ. Έχουμε δει στο παρελθόν διάφορους τηλεοπτικούς αστέρες του ΣΥΡΙΖΑ –του ΣΥΝ καλύτερα– να μονοπωλούν την παρουσία στα ΜΜΕ και να εκφωνούν μια πολιτική γραμμή η οποία δεν είναι του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά της τάσης τους -ούτε καν της οργάνωσης ή του κόμματός τους. Πρόκειται για σημαντικό θέμα, αφού έτσι ακυρώνεται στην πράξη, ζωντανά και μαζικά η πολιτική γραμμή.
Η ΚΟΕ πρότεινε ένα όργανο καθημερινής χάραξης και επικοινωνίας της πολιτικής γραμμής, όπου θα συμμετέχουν μέλη της γραμματείας, μέλη της ΚΟ, μέλη της Επιτροπής Τύπου και ο (ή οι) εκπρόσωπος Τύπου.
Αντ’ αυτού, προτείνεται από τον ΣΥΝ μια επιτροπή, η οποία θα διερευνήσει εκτός από τις δυνατότητες διεύρυνσης και ανασύνθεσης της Αριστεράς και το ζήτημα του Γραφείου Τύπου, σαν να μην υπάρχουν αποφάσεις, σαν να μην έχει μεσολαβήσει τίποτα στο συγκεκριμένο ζήτημα.
Τέλος, το τελευταίο διάστημα τέθηκε -όχι από το σύνολο του ΣΥΝ- το ζήτημα του ενιαίου κόμματος. Όπως μπήκε το θέμα, πρόκειται για άλμα στο κενό, που μεθοδικά βάζει τη λογική “σας τα δίνουμε όλα, για να μην πάρετε τίποτα”. Ωστόσο, η εν λόγω πολιτική πρόταση πρέπει να τύχει προσοχής, με την έννοια ότι στρατηγικά μπορεί να δημιουργήσει χώρους, αν συζητιέται σοβαρά, αν βρεθούν βηματισμοί και οσμώσεις που θα έδειχναν ότι στον ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν συνισταμένες δυνάμεις, οι οποίες έχουν ιδεολογικές αναφορές, έχουν συγκεκριμένα πολιτικά στίγματα, έχουν και συγκεκριμένες οργανωτικές προτάσεις. Αυτό θα ήταν ένας ενιαίος πολιτικός οργανισμός με λειτουργία, συνισταμένες τάσεις -κάτι αντίστοιχο, δηλαδή, του “Μπλόκο”.
Κάτι τέτοιο, όμως, χρειάζεται οικοδόμηση και το πρώτο βήμα είναι η κατοχύρωση του ενεργού μέλους, η κατοχύρωση του ενδιάμεσου οργάνου, η κατοχύρωση του οργάνου καθημερινής χάραξης πολιτικής γραμμής.
Με δεδομένα τα πιο πάνω, προβλέπεται να γίνει μια Συνδιάσκεψη – “σούπα”, η οποία είναι, όμως αναγκαία, αφού πιθανή αναβολή της θα δημιουργούσε περισσότερη απογοήτευση. Στη Συνδιάσκεψη Θα ακουστούν πολλές απόψεις και επιβάλλεται να υπάρξουν στοιχίσεις σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Είναι θετικό ότι “κατεβαίνουν” δύο κείμενα από τη γραμματεία, ένα των συνιστωσών και ένα του ΣΥΝ, όχι γιατί υπάρχει αντιπαλότητα, αλλά γιατί ξεκαθαρίζονται όλο και περισσότερο ορισμένα ζητήματα και προωθούνται συνθέσεις, με στόχο να προχωρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ στην οικοδόμηση μιας μεγάλης Αριστεράς, η οποία θα μπορεί να αναχαιτίσει τη νεοφιλελεύθερη επίθεση.
Μιχάλης Σιάχος