Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από κινητοποιήσεις και κοινωνικές εκρήξεις σ’ όλο τον κόσμο, με συνήθεις εστίες τα πανεπιστήμια. Οι κυβερνήσεις που επιχειρούν να εφαρμόσουν τις αποτυχημένες πολιτικές της νεοφιλελεύθερης βαρβαρότητας βρίσκουν πλέον αντιστάσεις, κυρίως από τη νεολαία, που αντιμετωπίζει το φάσμα της ανεργίας, της υποαπασχόλησης ή της μαύρης εργασίας αλλά κυρίως του αβέβαιου μέλλοντός της.
Η Ελλάδα, με το «κίνημα παιδείας», πρωτοστάτησε στον αγώνα ενάντια στην αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης, που είχε στόχο την ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης και την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων (με αλλαγή ακόμη και του Συντάγματος). Στη συνέχεια, σε πλαίσιο οικονομικής κρίσης και με δεδομένη τη νίκη του κινήματος στη χώρα μας, αναπτύχθηκαν κοινωνικές εκρήξεις-κινήματα, που σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ. Κέντρο τους τα πανεπιστήμια και τα σχολεία, με φοιτητές, μαθητές, ανέργους και απολυμένους αλλά και εργαζόμενους με διάφορες σχέσεις εργασίας.
Ο περσινός Δεκέμβρης (2008) ήταν μια τέτοια μορφή κοινωνικής έκρηξης με αφορμή τη δολοφονία του μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Σε μια πρώτη ανάγνωσή της είναι καταγγελία της κρίσης ενός σάπιου συστήματος και των άμεσων συνεπειών της, που δεν είναι μόνο οικονομικές, αλλά και πολιτικές. Στην πρώτη επέτειο, φέτος, ζήσαμε την κλιμάκωση της αστυνομικής βίας και καταστολής ενάντια στους χιλιάδες μαθητές, φοιτητές και στον κόσμο της δουλειάς, της επισφάλειας και της ανεργίας, που συμμετείχαν στα συλλαλητήρια σε όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας. Η κυβερνητική λογική της «μηδενικής ανοχής» οδήγησε σε εκατοντάδες προληπτικές προσαγωγές, σε δεκάδες συλλήψεις, στην εισβολή της αστυνομίας σε αυτοδιαχειριζόμενο στέκι στο Κερατσίνι, στις επιθέσεις μοτοσικλετιστών της αστυνομίας εναντίον διαδηλωτών στο Σύνταγμα (με το σοβαρό τραυματισμό της Αγγελικής Κουτσουμπού, αγωνίστριας του αντιδικτατορικού αγώνα), σε παραβιάσεις ασύλου στα πανεπιστήμια της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και της Θεσσαλίας, με προσαγωγές φοιτητών μέσα από τον πανεπιστημιακό χώρο και με ρίψη χημικών και δακρυγόνων ακόμη και μέσα σε πανεπιστημιακά κτίρια! Με αυτόν τον τρόπο πίστευε η κυβέρνηση ότι θα μπορούσε να κάμψει τις κοινωνικές αντιστάσεις απέναντι στην πολιτική της.
Απέναντι σ’ αυτή τη βαρβαρότητα του συστήματος, η κυβέρνηση συνάντησε τη μαζική αντίσταση των διαδηλωτών. Το πανεπιστημιακό άσυλο ξαναμπήκε στο στόχαστρο της κυβέρνησης και των ΜΜΕ, που σαν παπαγαλάκια απαιτούσαν να αρθεί ή να παραβιαστεί, προκειμένου να μη βρίσκουν εκεί καταφύγιο όσοι αντιστέκονται – εννοείται, στις αυταρχικές κυβερνητικές επιλογές. Με πρόσχημα τις καταστροφές που… δεν έγιναν ή φαντάστηκαν ότι θα γίνουν, κάποιοι πρυτάνεις, μάλιστα, έδωσαν το δικαίωμα στην αστυνομία να μπαίνει στο χώρο του ασύλου ή να απαγορεύει στους φοιτητές και στην κοινωνία το δικαίωμα να έχουν πρόσβαση στο άσυλο.
Οι εξελίξεις είναι ιδιαίτερα σοβαρές. Είναι προφανές ότι η εμπέδωση του επιχειρηματικού πανεπιστημίου περνάει και μέσα από την προσπάθεια πειθάρχησης όσων αντιστέκονται σ’ αυτό. Απέναντι σ’ αυτό, περισσότερο παρά ποτέ, απαιτείται η ενεργοποίηση και η συλλογική δράση του μαχόμενου πανεπιστημιακού κινήματος. Η συλλογική μας δράση θα είναι η καλύτερη απάντηση σε όσους φαντασιώνονται ένα πανεπιστήμιο χωρίς κινήματα, ένα αυταρχικό εκπαιδευτήριο χωρίς κριτική φωνή απέναντι σε κάθε εξουσία, πολιτική ή οικονομική. Άλλωστε, πίσω από την επίδειξη αυταρχισμού πάντα κρύβεται ο φόβος μπροστά στη δύναμη των μαζικών αγώνων ν’ ανατρέπουν αντιλαϊκές πολιτικές.
Γιάννης Μαΐστρος