Στις 22-23 Νοέμβρη πραγματοποιήθηκε η Πανελλαδική Προγραμματική Σύσκεψη του Δικτύου Γυναικών ΣΥΡΙΖΑ. Παρακολουθώντας τη σύσκεψη, μας γεννήθηκαν αρκετοί προβληματισμοί, τόσο για τη συγκεκριμένη διαδικασία όσο και για το χαρακτήρα, το περιεχόμενο του δικτύου και τους στόχους του.
Ξεκίνησε το πρωί του Σαββάτου, όπου στη συνέλευση ήταν περίπου 60 άτομα (γυναίκες 50). Το απόγευμα, στις θεματικές συζητήσεις, ο αριθμός αυξήθηκε, αλλά δεν ξεπέρασε τα 120 άτομα, σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν την επόμενη μέρα στη συνέλευση και κλείσιμο της σύσκεψης, όπου η συμμετοχή δεν ξεπέρασε τα 80 άτομα (εννοείται, βέβαια, ότι οι περισσότερες ήταν γυναίκες). Όσον αφορά τη συμμετοχή από τις τοπικες επιτροπές του ΣΥΡΙΖΑ, τόσο της Αθήνας όσο και της υπόλοιπης Ελλάδας, η εικόνα ήταν αποθαρρυντική και αναντίστοιχη των προσδοκιών και απαιτήσεων που θα δικαιολογούσαν τον τίτλο "Πανελλαδική".
Η σύσκεψη είχε στόχο τη διαμόρφωση προγραμματικών θέσεων για τις γυναίκες ως συμβολή στο συνολικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ που προετοιμάζεται.
Το Δίκτυο συγκροτήθηκε ή, καλύτερα, η διαδικασία συγκρότησής του ξεκίνησε με αφορμή την 1η Πανελλαδική Σύσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ τον περασμένο Μάρτη. Από την αρχή αυτής της διαδικασίας διαφάνηκαν κοινές αντιλήψεις και προσεγγίσεις (η ανάγκη να εμπεριέχεται στην ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ, άρα και στην πολιτική του πρακτική, και το φεμινιστικό-γυναικείο στοιχείο) αλλά και διαφορετικές (ο χαρακτήρας και ο ρόλος ενός δικτύου γυναικών) που υπάρχουν εντός των γυναικών του ΣΥΡΙΖΑ (συνιστωσών και μη). Όμως, από την αρχή, όπως είπαμε, υπήρχαν διαφοροποιήσεις, οι οποίες δεν κατάφεραν να ξεπεραστούν και άρα να εκφράσουν όλες τις γυναίκες σε συνιστώσες ή μη. Και αυτές διαφάνηκαν ακόμα πιο ξεκάθαρα σε αυτό το διήμερο. Και εδώ προκύπτει το εξής πρόβλημα: πώς ένα δίκτυο, το οποίο δεν εκφράζει όλες τις γυναίκες του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε καν από τις συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί να διαμορφώσει μια συνολική πρόταση προγράμματος για τις γυναίκες;
Οι θεματικές (σεξισμός, βία, εργασία, κοινωνικό κράτος, δημοκρατία, μετανάστριες κ.ά.) ήταν πλούσιες όσον αφορά απόψεις, αιτήματα, επιδιώξεις κ.λ.π. που αφορούν τα ιδιαίτερα ζητήματα των γυναικών και τις πολλαπλές διαστάσεις και μορφές με τις οποίες εμφανίζεται αυτό που λέμε διπλή καταπίεση. Παρ’ όλη όμως την ποικιλία και τη σπουδαιότητα όλων αυτών των ζητημάτων (αναμφισβήτητα υπαρκτών), εκτιμούμε ότι υπήρξε μια βασική έλλειψη, τόσο στην εκτίμηση, στις θέσεις και συνεπώς στα αιτήματα-στοιχεία προγράμματος που προέκυψαν από αυτη τη διαδικασία. Θεωρούμε ότι θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει από άλλη βάση.
Μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι πάρα πολλές τοποθετήσεις αναφέρονταν στο ζήτημα της εκπροσώπησης των γυναικών εντός του ΣΥΡΙΖΑ και αρκετές αποκλειστικά σε αυτό, και θα λέγαμε ότι γενικά η συζήτηση δυστυχώς χαρακτηρίστηκε από αυτή την εσωστρέφεια. Ήταν πολύ λίγες οι τοποθετήσεις με μια διαφορετική ματιά, πιο γειωμένη, πιο κοντά στα πραγματικά προβλήματα των γυναικών και εκτός ορίων ΣΥΡΙΖΑ και βασισμένη στα τεκταινόμενα της περιόδου.
Χαρακτηριστική η τοποθέτηση της συνδικαλίστριας από τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας από τη Θεσσαλονίκη: "Εγώ δεν μπορώ να πω για το επίθετο, όταν η άλλη κινδυνεύει να χάσει ή έχει χάσει τη δουλειά της. Οι γυναίκες του ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε να είναι δίπλα σε αυτές τις γυναίκες που βρίσκονται στους δρόμους και αγωνίζονται εδώ και μήνες".
Για μας, εδώ βρίσκεται η ουσία, τόσο για τη σύσκεψη όσο και για το ρόλο του δικτύου αυτού. Το βασικό και κρίσιμο ερώτημα είναι αν το δίκτυο θα παρέμβει έξω, στην κοινωνία, στις γυναίκες, και όχι μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είναι αν θα έχουμε ισόποση-ισότιμη-ισοδύναμη (ακούστηκαν όλα αυτά και με πολύ έμφαση…) συμμετοχή στα όργανα, στα πάνελ και στα ψηφοδέλτια. Και αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να επιδιώκεται, να παλεύεται, γιατί ισχύει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ανδροκρατούμενος και θα πρέπει αυτό να αλλάξει (και όχι μόνο!).
Το κυριότερο πρόβλημα, κατά τη γνώμη μας, και η βασική αιχμή είναι ότι θα οδηγηθεί στην εξαθλίωση πάρα πολύς κόσμος, θα δημιουργηθεί μια τεράστια στρατιά ανέργων, και ξέρουμε ότι αυτό θα πλήξει ακόμα πιο έντονα τις γυναίκες ως πιο εύκολα αναλώσιμο υλικό. Για παράδειγμα, το αίτημα "καμία απόλυση, καμία χαμένη θέση εργασίας", ναι μεν αφορά όλο τον εργαζόμενο κόσμο, αλλά αγγίζει και μπορεί να ενεργοποιήσει και όλες τις γυναίκες (βλ. Βόρεια Ελλάδα).
Αν το δίκτυο είχε ένα τέτοιον προσανατολισμό, το αμφιθέατρο θα ήταν γεμάτο γυναίκες απ’ όλη την Ελλάδα. Η συζήτηση θα ήταν ακόμα πιο πλούσια, ακόμα πιο ζωντανή, πιο κοντά στα προβλήματά μας, ακόμα πιο πραγματική. Η μικρή συμμετοχή των γυναικών δεν οφείλεται στην αδιαφορία τους για τα πράγματα – ίσα-ίσα που αγωνιούν. Αλλά αγωνιούν για τον αν θα έχουν δουλειά, για το πώς θα τα βγάλουν πέρα με το μισθό που παίρνουν και δεν τους φτάνει, για τα παιδιά τους. Να πάμε εμείς, λοιπόν, σε αυτές τις γυναίκες και να μην περιμένουμε να έρθουν αυτές σ’ εμάς. Και έτσι θα μπορούμε να μιλάμε εξ ονόματος πολύ περισσότερων γυναικών και μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κυρίως έξω.
Μαρίνα Μπρέστα