Μια πρόγευση της πολιτικής που θέλει να εφαρμόσει το ΠΑΣΟΚ στην εκπαίδευση έδωσε η Υπ. Παιδείας με τις εξαγγελίες της την προηγούμενη εβδομάδα. Με αλλαγές που αφορούν κυρίως στις εργασιακές συνθήκες των εκπαιδευτικών και που συμπληρώθηκαν με το πόρισμα του Συμβουλίου Α/θμιας και Β/θμιας (συμμετέχουν ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΛΑΟΣ), του οποίου προεδρεύει ο Μπαμπινιώτης, σκιαγράφησε το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα.
Σχολεία επιχειρήσεις;
Όσο κι αν ο παραπάνω τίτλος είναι υπερβολικός και δεν αποδίδει ακριβώς τις στοχεύσεις της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, τονίζει όμως τις αντιλήψεις που έχει η νέα Υπουργός. Αντιμετωπίζει το σχολείο σαν ατομική της επιχείρηση. Για άλλη μια φορά εξαγγέλθηκε το “ανοιχτό” σχολείο, το “νέο” σχολείο ή ότι άλλο όνομα έχει πάρει κατά καιρούς. Πολυφορεμένες διακηρύξεις τα τελευταία 15 χρόνια τουλάχιστον. Στόχος το σχολείο των δεξιοτήτων, της αμάθειας. Τα εύηχα συνθήματα εξ’ ίσου γνωστά. Μάθηση σε ομάδες, ο μαθητής στο κέντρο, χτύπημα παραπαιδείας, συνεργασία με την τοπική κοινωνία, ζώνες πολιτισμού, αξιολόγηση, πολυπολιτισμική εκπαίδευση, πολύ εναλλακτικότητα και ευελιξία και πολύ πολύ internet.
Τα παραπάνω εμφανίζονται σαν φρέσκιες εξαγγελίες. Όμως δεν είναι έτσι. Ο χαρακτήρας του νέου σχολείου παίρνει σάρκα και οστά – τουλάχιστον από την εφαρμογή των νόμων Αρσένη – καθημερινά. Με τα νέα βιβλία, με την είσοδο των laptop στη μαθησιακή διαδικασία τελευταία και ότι σημαίνει αυτό, με το πάρτυ που κάνουν μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις μέσα στα σχολεία, με τη διεύρυνση των εξετάσεων σε όλες τις τάξεις, με την απαξίωση σχολείου και δασκάλου. Τα συνθήματα αυτά γίνονται πολιτική καθημερινά και ήδη υπάρχουν αποτελέσματα. Η αδυναμία κατανόησης ενός κειμένου από τους μαθητές ή ακόμα και το ότι τελειώνουν το σχολείο και δε μπορούν να γράψουν ένα απλό κείμενο δεν είναι εικόνα από το μέλλον. Το ότι επανεμφανίζονται αυτά υπό τη μορφή πορίσματος του Συμβουλίου Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, έχουν να κάνουν με την προσπάθεια να εμπεδωθούν στους εκπαιδευτικούς, να καμφθούν οι όποιες αντιστάσεις, να βαθύνουν διαδικασίες που ήδη οικοδομούν το νέο σχολείο. Αυτό το σχολείο δεν έχει σαν τίτλο “στο κέντρο ο μαθητής”. Έχει το “ο κάθε μαθητής στην τύχη του”. Ο “άξιος” (πλούσια οικογένεια; δυνατότητα για βοήθεια στο σπίτι;) κάποιες – έστω συγκεκριμένης χρησιμότητας- δεξιότητες θα μαθαίνει. Ο “ανάξιος” θα μένει κυριολεκτικά αμόρφωτος!
Εκπαιδευτικοί μιας χρήσης
Πιο άμεσα όμως ανακοινώθηκαν και αλλαγές για τον εκπαιδευτικό ενός τέτοιου σχολείου. Η Θάτσερ Υπουργός Παιδείας στοχοποιεί τον εκπαιδευτικό. Με κινήσεις εντυπώσεων παρουσιάζει τον εκπαιδευτικό σαν πυρήνα της μιζέριας στο σχολείο. Φταίει για το μπάχαλο με τις αποσπάσεις και τις μεταθέσεις, ασχέτως ότι είναι αποτέλεσμα της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ του 2002 και ασχέτως αν η συντριπτική πλειοψηφία των καθηγητών που είναι σε γραφεία καλύπτουν κενές θέσεις διοικητικών υπαλλήλων, θέσεων που δεν έχουν προκηρυχτεί εδώ και 15 χρόνια! Φταίει για τα προβλήματα της εκπαίδευσης και πετάει τα πυροτεχνήματα για τον δόκιμο εκπαιδευτικό, ανοίγοντας παράθυρο την άρση της μονιμότητας. Φταίει και ο ωρομίσθιος και ο αναπληρωτής που μπαίνει στη διαδικασία να κυνηγάει μόρια για μισθούς πείνας και του καταργούμε το “προνόμιο” αυτό (αν θα γίνει σε 1, 2 ή 3 χρόνια αυτό είναι θέμα παζαριού). Το θράσος σε όλο του το μεγαλείο. Και μαζί με αυτό το κεντρικό σύνθημα. Αξιολόγηση παντού βάσει στόχων και ανταποδοτικής λογικής. Δεν είναι τυχαίο ότι η Υπουργός “πετάει” τη φράση “δεν κάνουν όλοι για την τάξη”, για να δικαιολογήσει την επέκταση του ΑΣΕΠ και στους ευέλικτους εργαζόμενους. Μόνο που δεν μας εξηγεί, πως διαπιστώνεται αυτό μέσα από ένα γραπτό διαγωνισμό. Και δε θα το κάνει γιατί δεν είναι λογικό, δεν στέκει, δεν έχει καμία σχέση! Με αυτές τις πολιτικές εμπεδώνεται η ατομικιστική αντίληψη για την κοινωνία, αχρηστεύονται τα πτυχία και μονιμοποιείται η ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις με το παράλληλο κυνήγι εξετάσεων, πτυχίων και μορίων, σπάει η συλλογικότητα μέσα στο σχολείο, ανοίγει ο δρόμος για την άρση της μονιμότητας.
Χρειάζεται απάντηση, άμεση. Καταρχήν στο φλέγον μέτωπο που είναι αυτό της ανατροπής εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων. Να δοθεί ενιαίος αγώνας μόνιμων-ευέλικτων να μην μπουν οι ευέλικτοι της εκπαίδευσης στη λογική του παζαριού για να σώσουν τον εαυτό τους. Να αποκρουστεί η κοροϊδία της αξιολόγησης και της αξιοκρατίας. Το πτυχίο ανώτατης σχολής είναι επαρκέστατο κριτήριο για να είναι κάποιος εκπαιδευτικός. Κοινός αγώνας όλων των ευέλικτων, ωρομίσθιων, συμβασιούχων, stage για το δικαίωμα στην σταθερή και αξιοπρεπή εργασία.
Ταυτόχρονα, να αποκαλύψουμε τι κρύβεται πίσω από τα ωραία συνθήματα για το ανοιχτό σχολείο και να οικοδομήσουμε μια μάχιμη κριτική. Θέλουμε σχολείο “κλειστό” στη διάλυση, στις εταιρείες, στις κοινωνικές ανισότητες. “Ανοιχτό” στον επιστημονικό τρόπο σκέψης, στη μόρφωση, στο δημόσιο χαρακτήρα, στις συλλογικές διεκδικήσεις και στους αγώνες για μια καλύτερη ζωή.
ΥΓ: Όλα αυτά τα εξήγγειλε η Διαμαντοπούλου με το σύνθημα “πρώτα ο μαθητής” όταν ακόμη στα τέλη Νοέμβρη υπάρχουν κενά εκπαιδευτικών στα σχολεία, τμήματα στα οποία στοιβάζονται 30 παιδιά, επικρατεί το σπάσιμο κενών και η πρόσληψη ωρομισθίων που θα πληρωθούν του χρόνου και άλλα πολλά ενδεικτικά του πως εννοεί αυτή την προτεραιότητα.
Δημήτρης Μητρόπουλος