«Οι διαστάσεις της βόμβας του ασφαλιστικού θα αφορούν το 2010, με κορύφωση το 2015, έτος κατά το οποίο αμφισβητούμε τη δυνατότητα του κράτους να δώσει συντάξεις, αν κάτι δεν γίνει σήμερα». Αυτά δήλωσε ο υπουργός Εργασίας καταθέτοντας τις προτάσεις της κυβέρνησης για το ασφαλιστικό. Στη συνέχεια, υιοθέτησε την προσέγγιση της ΕΕ, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα πληρώνει κάθε χρόνο 11,5% του ΑΕΠ για συντάξεις και το 2040 θα πληρώνει το 24,1%. Με αυτόν τον τρόπο, η κυβέρνηση δημιουργεί το κατάλληλο κλίμα, προκειμένου να δικαιολογηθούν οι αλλαγές στον ασφαλιστικό.
Προς ένα νέο σύστημα
Ο A. Λοβέρδος μίλησε για ένα νέο σύστημα με αρχές το δημόσιο και καθολικό χαρακτήρα, τη βιωσιμότητα, τον εξορθολογισμό και την κοινωνική δικαιοσύνη. Σημείωσε την ανάγκη για μια σοβαρή αναλογιστική μελέτη, την ανάγκη για μείωση της φοροδιαφυγής, της αδήλωτης εργασίας και της σπατάλης στην περίθαλψη, την ανάγκη για καθορισμό νέων πηγών χρηματοδότησης και την πλήρη μηχανοργάνωση του συστήματος.
Είχαμε σημειώσει και στο προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας την κοροϊδία να σημαίνει συναγερμός λόγω της κατάστασης των ταμείων και να θεωρείται η είσπραξη των εισφορών από τους εργοδότες «επιμέρους ζήτημα». Ευθέως δηλώνουν ότι δεν πρόκειται να εισπράξουν και πολλά (εξάλλου ο μεγαλύτερος οφειλέτης είναι το κράτος) και προχωράνε… στην ουσία: τις δομικές αλλαγές, τις οποίες ζητάει η ΕΕ.
Οι προτάσεις της κυβέρνησης
Θα παρακολουθήσουμε σημείο προς σημείο τις προτάσεις του υπουργείου, προκειμένου να έχουμε μια εικόνα.
Λογιστικός διαχωρισμός των προνοιακών από τις ασφαλιστικές παροχές. Η πρόταση διαχωρίζει τις παροχές, για να μην επιβαρύνονται τα ταμεία με το προνοιακό μέρος. Δεν παίρνει όμως υπόψη πόσοι συνταξιούχοι εξαρτώνται από το «προνοιακό μέρος» για την επιβίωσή τους, αφού οι συντάξεις επίτηδες κρατιούνται σε εξευτελιστικά ποσά. Βεβαίως, στην περίπτωση του διαχωρισμού, παύει να ισχύει ο θεσμός της κατώτατης σύνταξης (με την έννοια της σύνταξης επιβίωσης) και ένα μέρος των συνταξιούχων μετατρέπεται σε άπορους. Πρόκειται για μια πρόταση που κινείται στη λογική «να σώσουμε το ταμείο» σκοτώνοντας τους δικαιούχους. Ανοίγει ακόμα ο δρόμος για την καταβολή μόνο του ενός μέρους της σύνταξης, αφού το κράτος δεσμεύεται για την καταβολή συντάξεων και όχι προνοιακών επιδομάτων.
Θεσμοθέτηση βασικής σύνταξης ως κοινής αφετηρίας για όλες τις κύριες συντάξεις και περαιτέρω ενίσχυση της ανταποδοτικής σχέσης μεταξύ εισφορών και παροχών όπως και ενίσχυση των κινήτρων ασφάλισης και παραμονής στην εργασία. Ο θεσμός της βασικής σύνταξης είναι βασικό εργαλείο για να πάμε στο τριφασικό σύστημα. Έτσι το κράτος εξασφαλίζει μια βασική σύνταξη, με την οποία δεν μπορεί να ζήσει κανένας. Όποιος θέλει να ζήσει θα πρέπει να τη συμπληρώσει με επαγγελματική σύνταξη, μέσα από ξεχωριστό ταμείο ή ιδιωτική ασφάλιση. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο δεν μιλάνε ποτέ για το ποσό της βασικής σύνταξης. Επιπλέον, η λογική της ανταποδοτικής σχέσης εισφορών και παροχών ενισχύει την πολιτική των παροχών πείνας και αρρώστιας, ώστε να ενισχύεται η τάση για συμπλήρωση.
Σύσταση και λειτουργία ενιαίων τοπικών μονάδων πρωτοβάθμιας υγείας, που θα καλύπτουν το σύνολο του πληθυσμού. Από τη στιγμή κατά την οποία η διακήρυξη δεν συνοδεύεται από σχέδιο και τη χρηματοδότηση των «ενιαίων τοπικών μονάδων πρωτοβάθμιας υγείας», η μοναδική λύση είναι να φορτωθεί το ΙΚΑ, με προφανή αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη υποβάθμιση των υπηρεσιών υγείας.
Ενοποίηση των ταμείων κύριας ασφάλισης με κατεύθυνση τη συγκρότηση τριών ομάδων (μισθωτοί, αυτοαπασχολούμενοι, αγρότες). Το πρόβλημα με την ενοποίηση των ταμείων δεν είναι το πόσα ταμεία θα υπάρχουν, αλλά με ποιους όρους γίνεται. Η πορεία μέχρι σήμερα δείχνει ότι η ενοποίηση σημαίνει φόρτωμα στο ΙΚΑ όλων των χρεών της εργοδοσίας και ενοποίηση των παροχών προς τα κάτω. Με αυτούς τους όρους, η ενοποίηση από σωστό μέτρο γίνεται συνώνυμο της υποβάθμισης.
Ενίσχυση των κινήτρων εθελοντικής παραμονής στην εργασία μετά τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Οι προθέσεις δεν κρύβονται. Συντάξεις πείνας για όλους, ώστε να αναγκαστούν να δουλεύουν περισσότερα χρόνια.
Θέσπιση ενιαίου καθεστώτος για τα βαρέα και ανθυγιεινά στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Το ζήτημα δεν είναι αν το καθεστώς θα είναι ενιαίο, αλλά το ποιες ειδικότητες θα περιλαμβάνονται στα βαρέα και ποιες θα κοπούν.
Καθιέρωση πάγιου συστήματος ρύθμισης των οφειλών των επιχειρήσεων προς τα ταμεία. Σε ένα σύστημα που βρίσκεται στο κόκκινο, γιατί μιλάνε για ρύθμιση και όχι για είσπραξη οφειλών;
Ο Προκρούστης
Οι εργασίες της επιτροπής για το ασφαλιστικό θα διαρκέσουν μέχρι το καλοκαίρι. Οι γραμμές όμως έχουν καθοριστεί. Το άνοιγμα του ασφαλιστικού έρχεται να ενισχύσει την προσπάθεια περικοπών των συντάξεων. Περικοπών στην κατεύθυνση των εντολών της Κομισιόν, των ΟΟΣΑ, ΔΝΤ κ.λπ. Γι’ αυτό και δεν γίνεται λόγος για τα κλεμμένα λεφτά των ταμείων, την τεράστια εισφοροδιαφυγή, την ελαστική εργασία, για όλα τα ουσιαστικά, τα οποία θα έπρεπε να συζητηθούν για μια δημόσια κοινωνική ασφάλιση, η οποία να εξασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση. Η κατάσταση της οικονομίας και η ανταγωνιστικότητα είναι το κρεβάτι του Προκρούστη, πάνω στο οποίο θα ξαπλώσει το ασφαλιστικό για να κοπεί ό,τι περισσεύει.
Φειδίας Παϊρίδης