Η κατάσταση των εργαζoμένων στη βιομηχανία
Εργαζόμενοι χωρίς δικαιώματα στο συνδικαλισμό και στην απεργία, με τη δαμόκλειο σπάθη της απόλυσης πάνω από το κεφάλι τους. Μετανάστες, 4ωρίτες, εργαζόμενοι με stage, ανασφάλιστοι εργάτες σε σκληρές και ανθυγιεινές συνθήκες μέσα στην παραγωγή. Περικοπές και μειώσεις προσωπικού και εξοντωτική εργασία που οδηγούν σε θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα. Εργοδοτική ασυδοσία, μηδενική προστασία των εργαζομένων. Μισθός στα όρια της πείνας, μισός μισθός για μισή εργασία. Στη φθίνουσα βιομηχανία της Ελλάδας τα δικαιώματα είναι υπό εξαφάνιση. Η συζήτηση με τους δύο συνδικαλιστικούς εκπροσώπους του βιομηχανικού προλεταριάτου που φιλοξενούμε σ’ αυτή τη σελίδα είναι αποκαλυπτική. Μιλάμε με τον Παύλο Ροβολή από το Εργατικό Κέντρο Θήβας και τον Αντώνη Μεϊμάρογλου από το σωματείο της SOFTEX.
Η οργάνωση των εργατών μόνη διέξοδος
Συνέντευξη με τον Παύλο Ροβολή, μέλος του ΔΣ του Εργατικού Κέντρου Θήβας
Μπορείς να μας περιγράψεις με λίγα λόγια την κατάσταση των εργαζομένων αυτή τη στιγμή στη βιομηχανία, τις συνθήκες εργασίας και το "κλίμα" που επικρατεί μέσα στο χώρο αυτόν;
Θα προσπαθήσω να περιγράψω την κατάσταση των 25.000 βιομηχανικών εργατών που δουλεύουν στις 500 βιομηχανίες της ευρύτερης περιοχής Σχηματαρίου-Οινοφύτων, μίας από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές περιοχές στην Ελλάδα. Κάθε πρωί, 25.000 εργάτες περνούν τις πύλες των εργοστασίων και για οκτώ έως και δώδεκα ώρες, σε 3 βάρδιες όλο το 24ωρο, κάτω από σκληρές συνθήκες εργασίας, παράγουν τα υλικά αγαθά για την καταναλωτική μας κοινωνία. Μεταλλεργάτες, μηχανουργοί, υφαντουργοί, μηχανοτεχνίτες, συσκευαστές, αποθηκάριοι, τυπογράφοι, βιβλιοδέτες, όλες σχεδόν οι ειδικότητες και διάφορες εθνότητες –Πακιστανοί, Ινδοί, Αφγανοί– χωρίς κάρτα εργασίας, ανασφάλιστοι, με stage, συνταξιούχοι, 6μηνίτες, ωρομίσθιοι, με 15, 20 και 25 ευρώ μεροκάματο, με 300-600 ευρώ το μήνα, παράγουν τον καθημερινό πλούτο, έναν πλούτο που τον καρπώνονται οι βιομήχανοι και αυξάνουν τα υπερκέρδη τους με ιλιγγιώδεις ρυθμούς. Σ’ αυτή την περιοχή το κράτος είναι ανύπαρκτο. Όλες οι κυβερνήσεις που πέρασαν τα τελευταία χρόνια είναι απούσες από το χώρο της βιομηχανίας. Τα εργατικά ατυχήματα είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Στο όνομα του κέρδους, οι εργαζόμενοι υποβάλλονται στην πιο απάνθρωπη εκμετάλλευση, μέσα στις πιο σκληρές συνθήκες εργασίας. Εδώ ο νόμος περί υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων είναι κενό γράμμα. Στο όνομα του κέρδους, δεν παίρνεται κανένα μέτρο για να σταματήσει η μόλυνση του περιβάλλοντος. Στο όνομα του κέρδους, τα βιομηχανικά απόβλητα κατέστρεψαν τον υδροφόρο ορίζοντα και τον Ασωπό ποταμό και έχουν μετατρέψει το πόσιμο νερό σε δηλητήριο, αφού έχουν ανιχνευτεί σ’ αυτό μεγάλες ποσότητες εξασθενούς χρωμίου. Οι ζωές των εργαζόμενων και των κατοίκων της περιοχής Οινοφύτων-Σχηματαρίου δεν έχουν καμία αξία, αφού χιλιάδες απ’ αυτούς, που χρησιμοποιούν το νερό αυτό, τοξινώνονται και υποβάλλονται καθημερινά σε κινδύνους καρκινογένεσης. Οι βιομηχανικοί εργάτες στην περιοχή, και όχι μόνο –σε όλη την Ελλάδα–, είναι απροστάτευτοι, ξεχασμένοι.
Δηλαδή, η πολιτεία, η κυβέρνηση, οι πολιτικοί φορείς και τα κόμματα δεν έχουν καμία επαφή με τους εργαζόμενους στον παραγωγικό αυτόν τομέα;
Όχι. Πολλές φορές, οι πολιτικοί αρχηγοί, τα κόμματα, οι βουλευτές, τα ΜΜΕ αναφέρονται στο δημόσιο τομέα και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, στις ΔΕΚΟ –ΟΤΕ, ΔΕΗ Ολυμπιακή κ.λπ.–, στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι σ’ αυτές, και καλά κάνουν. Υπάρχει όμως κι ένα άλλο μεγάλο κομμάτι εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα, για το οποίο αυτές οι αναφορές και οι παρεμβάσεις είναι ανύπαρκτες. Πόσοι πηγαίνουν να συναντήσουν τους εργαζόμενους στις μεγάλες βιομηχανικές μονάδες; Και αν το επιχειρήσουν, τότε θα διαπιστώσουν ότι και γι’ αυτούς οι πόρτες είναι κλειστές. Εδώ δεν υπάρχουν πολιτικές συγκεντρώσεις, εδώ δεν υπάρχει επικοινωνία με τους εργαζόμενους. Αν επιδιώξουν να μπουν μέσα σ’ αυτά τα εργοστάσια, θα διαπιστώσουν και οι ίδιοι το επίπεδο της δημοκρατίας που υπάρχει μέσα σ’ αυτούς τους χώρους. Κακά τα ψέματα, στο εργοστάσιο η δημοκρατία μένει απ’ έξω. Δεν υπάρχουν δικαιώματα, υπάρχουν μόνο υποχρεώσεις.
Αλήθεια, υπάρχουν αντιστάσεις από τη μεριά των εργαζόμενων; Υπάρχει συνδικαλιστική κίνηση μέσα στα εργοστάσια;
Στα 500 εργοστάσια που υπάρχουν στην περιοχή, λειτουργούν 14 εργοστασιακά σωματεία. Ωστόσο, παρά τις δυσκολίες, την τρομοκρατία και τον κίνδυνο της απόλυσης που επικρέμαται κάθε στιγμή στις τελευταίες απεργιακές κινητοποιήσεις για το ασφαλιστικό, η συμμετοχή των εργαζόμενων ήταν σημαντική. Σε πολλά εργοστάσια οι εργαζόμενοι συμμετείχαν μαζικά, πράγμα που εξόργισε την εργοδοσία, η οποία απάντησε με απολύσεις και με τρομοκρατικές ενέργειες. Για παράδειγμα, σε μεγάλη αποθηκευτική πολυεθνική μονάδα, η εργοδοσία, εκμεταλλευόμενη την απουσία του σωματείου και των εργαζομένων που συμμετείχαν στην απεργία, παραβίασε τα γραφεία του σωματείου, πήρε το μητρώο μελών και άλλαξε την κλειδαριά της πόρτας. Στο ΔΣ ανακοίνωσε, την επομένη, ότι δεν τους παραχωρεί χώρο, παραβιάζοντας προκλητικά το Νόμο 1264/82. Το γεγονός καταγγέλθηκε στην αστυνομία, στον εισαγγελέα και στην επιθεώρηση εργασίας Θήβας. Οι εργαζόμενοι περίμεναν την παρέμβαση των θεσμικών οργάνων για να εφαρμοστεί ο νόμος. Δυστυχώς όμως διαπιστώθηκε, γι’ άλλη μια φορά, ότι το μεγάλο κεφάλαιο προστατεύεται προκλητικά από τους μηχανισμούς του κράτους. Το γεγονός ότι και το ίδιο το υπουργείο Απασχόλησης με έγγραφο που εξέδωσε αποφάνθηκε και δικαιολόγησε την εργοδοσία αποδεικνύει ότι αυτή η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας είναι κυβέρνηση που υπερασπίζεται τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου απροκάλυπτα. Η εργοδοσία, λαμβάνοντας το πράσινο φως, προχώρησε στην απόλυση δύο μελών του σωματείου που συμμετείχαν στις απεργιακές κινητοποιήσεις. Σε αγαστή συνεργασία, εργοδοσία και κυβέρνηση προσπαθούν να πλήξουν ταξικά αγωνιστικά σωματεία, να τρομοκρατήσουν τους εργαζόμενους. Θα το καταφέρουν; Κατηγορηματικά απαντώ ΟΧΙ. Οι βιομηχανικοί εργάτες έχουν μάθει να υπομένουν και να αντέχουν πολλά. Όμως οι απαράδεκτες συνθήκες εργασίας, η στυγνή εκμετάλλευση, οι χαμηλοί μισθοί και τα μεροκάματα θα οδηγήσουν στην ανάγκη να υπερνικηθούν οι δυσκολίες που βάζει η εργοδοσία και θα βρουν τρόπους να οργανώσουν την αντίσταση και την πάλη τους.
Πόσο έχουν επηρεάσει το χώρο της βιομηχανίας οι αλλαγές στην εργασία, οι νέες μορφές εργασίας (μερική απασχόληση, ευελιξία) που ανέφερες και προηγουμένως;
Τα τελευταία χρόνια, οι νέες ελαστικές σχέσεις εργασίας έχουν πάρει τεράστιες διαστάσεις. Μέσα στις βιομηχανικές επιχειρήσεις υπάρχουν όλες οι μορφές εργασίας. Υπάρχουν οι εργολάβοι που επινοικιάζουν εργαζόμενους στις βιομηχανίες, οι συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου και έργου, οι εργαζόμενοι με stage. Στην περιοχή μας, χωρίς να έχουμε ακριβή στοιχεία, γιατί δεν καταγράφονται πουθενά, υπολογίζουμε ότι με τις νέες εργασιακές σχέσεις δουλεύει περίπου ένα 40%. Αυτό δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα στην προσπάθεια οργάνωσης των εργατών. Αυτοί που δουλεύουν με τις νέες εργασιακές σχέσεις δυσκολεύονται ακόμη περισσότερο να συνδικαλιστούν, διότι κινδυνεύουν άμεσα να χάσουν τη δουλειά τους. Επίσης, οι οικονομικοί μετανάστες γίνεται προσπάθεια να χρησιμοποιηθούν από την εργοδοσία ως ο αδύναμος κρίκος. Όμως στην περιοχή μας υπάρχουν φαινόμενα όπου οι Έλληνες εργαζόμενοι και οι ξένοι βρίσκουν τον κοινό αγωνιστικό βηματισμό τους. Τα συμφέροντα και τα προβλήματα είναι κοινά, συνεπώς και ο αγώνας. Η τελευταία εξέγερση των δουλοπάροικων φραουλάδων το επιβεβαιώνει. Οι οικονομικοί μετανάστες περνούν σε μια άλλη φάση συμμετοχής, στην παραγωγική και κοινωνική δραστηριότητα.
Τι νομίζεις ότι μπορεί να γίνει για να αλλάξει η κατάσταση στα εργοστάσια; Από πού πρέπει να ξεκινήσουμε και με ποιες δυνάμεις;
Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, στη βαριά βιομηχανία, θέλουν πολύ περισσότερο απ’ τον καθένα ν’ αλλάξει το τοπίο για να μπορέσουν κι αυτοί ν’ αποκτήσουν δικαιώματα, ν’ αναπνεύσουν τον αέρα της δημοκρατίας. Θέλουν, πριν απ’ όλα και πάνω απ’ όλα, οι βιομήχανοι να σταματήσουν να είναι ασύδοτοι. Είναι θυμωμένοι, είναι αγανακτισμένοι, είναι σκληρά αδικημένοι. Νιώθουν όμως μόνοι, ξεχασμένοι, απροστάτευτοι, έρμαια στα χέρια της εργοδοσίας. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, με τις πολιτικές τους, αύξησαν την ασυδοσία και την εκμεταλλευτική δύναμη των βιομηχάνων. Αυτό δεν χρειάζονται αναλύσεις για να το καταλάβουν οι εργάτες? το βιώνουν κάθε μέρα στο πετσί τους μέσα στους χώρους εργασίας. Είναι ώριμες οι συνθήκες, είναι έτοιμοι να κάνουν το βήμα της συλλογικής, ενωτικής προσπάθειας για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Αυτό που θέλουν και περιμένουν είναι η προσπάθειά τους να μην πέσει στο κενό. Από τη σημερινή κυβέρνηση και τα κόμματα του δικομματισμού, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, δεν περιμένουν τίποτα. Η Αριστερά είναι η μόνη τους ελπίδα. Το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ είναι ελπιδοφόρο. Η ενίσχυσή του γέννησε και γεννά προσδοκίες, όχι κυβερνητικές, όπως νομίζουν ορισμένοι, αλλά άμεσης παρέμβασης, ώστε ν’ αποκτήσουν ή να κατακτήσουν οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα δικαιώματα που σήμερα είναι ανύπαρκτα. Νόμοι υπάρχουν αλλά είναι κενό γράμμα. Η Αριστερά πρέπει άμεσα να στρέψει την πολιτική της παρέμβαση και δράση σ’ αυτό το κοινωνικό τμήμα, που την έχει ανάγκη και την περιμένει. Να εκπονήσει ένα σχέδιο φιλόδοξο και να πρωτοστατήσει στην ανάδειξη των προβλημάτων. Πρέπει να αποδείξει, όμως, ότι έχει καθαρό μέτωπο με το μεγάλο κεφάλαιο και τους βιομήχανους στην πράξη. Να πρωτοστατήσει στη δημιουργία σωματείων κλαδικών και βιομηχανικών. Με κινητοποιήσεις να προστατέψει το δικαίωμα στη δουλειά και το συνταγματικό δικαίωμα των εργαζόμενων να συνδικαλίζονται. Να αποτρέψει εκδικητικές απολύσεις και απολύσεις εργαζομένων που τόλμησαν να συνδικαλιστούν. Πρέπει η Αριστερά να μπει μπροστά για ν’ αλλάξει το τοπίο μέσα σ’ αυτούς τους χώρους. Δεν φτάνει να καλούμε τους εργαζόμενους στον αγώνα για την απόκρουση και την ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού, πρέπει να αποδείξουμε κιόλας ότι μπορούμε και γνωρίζουμε πώς θα το πράξουμε αυτό.
Χρειαζόμαστε τα σωματεία
Συνέντευξη με τον Α. Μεϊμάρογλου, μέλος του ΔΣ του σωματείου της Softex
Ποια είναι η κατάσταση στους χώρους εργαζομένων μετά τις πρόσφατες κινητοποιήσεις. Ποια είναι τα βασικά προβλήματα των εργαζομένων σήμερα;
Η κατάσταση στα εργοστάσια δεν έχει αλλάξει. Υπήρξαν αυτές οι κινητοποιήσεις, αλλά το καθεστώς στο εργοστάσιο, αν δεν υπάρχει σωματείο, δεν αλλάζει. Δηλαδή, υπάρχει τρομοκρατία από τον εργοδότη. Ακόμα κι αν υπάρχει κάποιο σωματείο εργοδοτικό, δεν εξυπηρετεί σε τίποτα. Αυτή την κατάσταση, που έχουν δημιουργήσει οι εργοδότες και το κράτος, τη βιώνουν στο πετσί τους οι εργαζόμενοι. Το θέμα είναι τι μπορούν να αλλάξουν οι ίδιοι από μόνοι τους. Ο κόσμος καταλαβαίνει, αλλά, αν δεν υπάρχει το σωματείο, δεν μπορεί να κινηθεί γιατί φοβάται. Όταν έχει απεργία, είναι γνωστό ότι όποιος δεν πάει στη δουλειά κινδυνεύει να απολυθεί.
Υπάρχει πολλή συζήτηση για τη flexicurity και το πόρισμα της επιτροπής Κουκιάδη. Εσείς τι αλλαγές βλέπετε μέσα στους χώρους των εργοστασίων; Τι μέτρα προωθούν οι επιχειρήσεις;
Στη Softex έχει καταλάβει η εργοδοσία –γιατί κάναμε 2,5 μήνες κινητοποιήσεις πριν από 2,5 χρόνια, όταν ήθελαν να κάνουν απολύσεις– ότι δεν μπορεί να τα βάλει με τους εργαζόμενους οι οποίοι είναι συσπειρωμένοι στο σωματείο. Βέβαια, κάθε εργοδότης θέλει να αυξήσει τα κέρδη του με την εντατικοποίηση της εργασίας. Σε κάποια εργοστάσια είναι πιο οδυνηρό απ’ ό,τι σ’ εμάς. Οι εργαζόμενοι φορτώνονται τρεις και τέσσερις δουλειές. Γι’ αυτό υπάρχουν και ατυχήματα. Ακόμα υπάρχουν τα 4ωρα, η ημιαπασχόληση, το σύστημα "όταν υπάρχει δουλειά, θα δουλέψεις παραπάνω και θα πάρεις ένα ρεπό, όταν δεν θα υπάρχει δουλειά" κ.λπ. Οι εργοδότες εκμεταλλεύονται τους νόμους του κράτους. Τους λύνει τα χέρια το κράτος. Οι συμβάσεις που υπογράφουν οι πουλημένοι της ΓΣΕΕ δεν περνάνε, αυτές του 1,5 και 3%. Εμείς τους έχουμε δώσει να καταλάβουν ότι αυτά τα πράγματα δεν γίνονται. Βοήθησε και το γεγονός ότι μείναμε και λίγα άτομα και έχει κατέβει το εργατικό κόστος, οπότε, για να μην έχουν προβλήματα με την παραγωγή, δίνουν κάτι παραπάνω.
Επιμέλεια: Μαρία Γασπαρινάτου
