Κατακόκκινες Πρωτομαγιές σαν το αίμα
Πολλές γιορτές της εργατικής τάξης έχουν βαφτεί με αίμα, τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς. Σε αυτή την σελίδα του αφιερώματός μας παρουσιάζουμε τις πιο σημαντικές Πρωτομαγιές στη χώρα μας αλλά και μια συνέντευξη του Μανώλη Γλέζου για την εκτέλεση του αδελφού του από τους ναζί κατακτητές το Μάη του 1944.
Σημαντικοί σταθμοί της Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα
1η Μάη 1893: Η εργατική Πρωτομαγιά γιορτάζεται για πρώτη φορά από οπαδούς του σοσιαλιστή Στ. Καλλέργη. Τον επόμενο χρόνο γιορτάζεται από όλες τις σοσιαλιστικές οργανώσεις που υπήρχαν τότε.
1η Μάη 1911: Γιορτάζεται η Πρωτομαγιά στη Θεσσαλονίκη με πρωτοβουλία της Φεντερασιόν. Απεργούν 12.000 εργάτες και διαδηλώνουν μέσα σε κλίμα γενικού ενθουσιασμού.
1η Μάη 1919: Η ΓΣΕΕ, που έχει δημιουργηθεί λίγους μήνες πριν, κηρύσσει πανεργατική απεργία με αιτήματα την καθιέρωση του 8ωρου και των κοινωνικών ασφαλίσεων, αυξήσεις στους μισθούς και στα μεροκάματα, την αναγνώριση της ΕΣΣΔ και την ανάκληση των ελληνικών στρατευμάτων από την Ουκρανία. Η κυβέρνηση παίρνει στρατοκρατικά μέτρα.
1η Μάη 1924: Οι εργαζόμενοι της Αθήνας και του Πειραιά, παρά τις απαγορεύσεις της αντιλαϊκής κυβέρνησης του Αλ. Παπαναστασίου, οργάνωσαν μεγάλη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση με την ευθύνη του τότε ΣΕΚΕ. Στην αγωνιστική αυτή συγκέντρωση ο στρατός, με διαταγή της κυβέρνησης, χτύπησε τους διαδηλωτές, δολοφόνησε τον τσαγκάρη Παρασκευαΐδη και τραυμάτισε άλλους 12, ενώ οι συλλήψεις έφτασαν τις 50.
1η Μάη 1929: Η κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου απαγόρευσε τις συγκεντρώσεις για τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς. Εξαπέλυσε ένα κύμα τρομοκρατίας σε Αθήνα, Πειραιά αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Συνέλαβε προληπτικά 400 εργάτες, κατάσχεσε τα φύλλα του "Ριζοσπάστη". Ο λαός της Αθήνας δεν έμεινε απαθής. Απάντησε με συγκεντρώσεις σε διάφορα σημεία της Αθήνας. Έγιναν αγωνιστικές εκδηλώσεις σε Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Αγρίνιο, Ξάνθη, Δράμα κ.ά.
1η Μάη 1936: Τα γεγονότα του Μάη του 1936 αποτελούν μια απ’ τις ηρωικότερες σελίδες του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα. Η Πρωτομαγιά βρίσκει σε απεργιακές κινητοποιήσεις όλη τη χώρα. Περίπου 40.000 καπνεργάτες απεργούν σε Θεσσαλονίκη, Βόλο, Ξάνθη, Δράμα, Καβάλα ζητώντας εφαρμογή της συλλογικής σύμβασης. Στην Αθήνα απεργούν 15.000 εργάτες, στον Πειραιά 16.000, στο Ηράκλειο 5.000, στην Πάτρα 3.000, στη Μυτιλήνη 1.500.
Η συγκέντρωση 15.000 απεργών στις 8 Μάη στη Θεσσαλονίκη χτυπήθηκε από την αστυνομία. Στις 9 Μάη, ο λαός της Θεσσαλονίκης ξεχύθηκε στους δρόμους της πόλης για να καταγγείλει την τρομοκρατία του Μεταξά. Οι εργατικές ενώσεις δήλωσαν ότι θα εκπροσωπήσουν τους καπνεργάτες. Για πρώτη φορά μετά από χρόνια, πραγματοποιήθηκε το Ενιαίο Μέτωπο Πάλης.
Στην Πλατεία Ελευθερίας συγκεντρώθηκε λαός. Η χωροφυλακή έβαλλε με οπλοπολυβόλα πάνω στο πλήθος, δολοφονώντας 25 και τραυματίζοντας 300 εργάτες. Οι απεργοί βούτηξαν τα μαντίλια στο αίμα των νεκρών και διαδήλωσαν φωνάζοντας "Κάτω οι δολοφόνοι", "Να φύγει η κυβέρνηση Μεταξά".
Στις 10 Μάη, μέσα σε κατάσταση πολιτικού ξεσηκωμού, έγινε η κηδεία των νεκρών αγωνιστών, που την ακολούθησαν 150.000. Ο Ρίτσος, συγκλονισμένος, γράφει τον "Επιτάφιο".
Στις 13 Μάη, στην πανελλαδική 24ωρη απεργία αλληλεγγύης στο λαό της Θεσσαλονίκης συμμετείχαν 500.000 εργαζόμενοι.
1η Μάη 1942: Στις πιο δύσκολες συνθήκες της γερμανοφασιστικής κατοχής, όπου η απεργία απειλούνταν με θάνατο, πάνω από 1.500 εργάτες και 4 μηχανουργεία κατέβηκαν σε απεργία. Απέργησαν οι σιδηροδρομικοί, οι εργάτες του καπνεργοστασίου Παπαστράτος και στην Ελευσίνα κατέβηκαν σε απεργία 120 εργάτριες και εργάτες της ελαιουργίας.
1η Μάη 1944: Την Πρωτομαγιά, οι χιτλερικοί κατακτητές, σαν αντίποινα για την εκτέλεση ενός Γερμανού στρατηγού, εκτελούν στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής 200 κομμουνιστές. Τους είχε παραδώσει στους χιτλερικούς η φασιστική δικτατορία του Μεταξά. Οι 200 αγωνιστές, προτού τους σκοτώσουν, στην ερώτηση αν έχουν τίποτα να πουν, απαντούν: "Ζήτω η Ελλάδα", "Ζήτω η λευτεριά".
Μεγάλη η πίκρα του λαού, μεγάλη η δύναμη των κομμουνιστών. Την επόμενη μέρα, οι δρόμοι της Καισαριανής γέμισαν με λουλούδια και συνθήματα ενάντια στους κατακτητές και τους εδώ υπηρέτες τους.
