Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές σε ολόκληρη τη χώρα, αψηφώντας το κλίμα τρομοϋστερίας, την προληπτική καταστολή, την ωμή βία των αστυνομικών δυνάμεων και τη βιομηχανία παραπομπών σε δίκες, κατέβηκαν στους δρόμους με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Οι καταλήψεις πανεπιστημιακών σχολών από φοιτητικούς συλλόγους και των σχολείων από τους μαθητές, οι αποχές και οι αυθόρμητες μαθητικές διαδηλώσεις στις γειτονιές της Αθήνας και σε άλλες πόλεις πιστοποιούν ότι όλα εκείνα που οδήγησαν στην έκρηξη της νεολαίας τον περασμένο Δεκέμβρη συνεχίζουν να υπάρχουν, αποτελούν εύφλεκτη ύλη για τους μελλοντικούς ξεσηκωμούς των νέων.
Κι όμως! Αν αναλογιστεί κανείς τη σημασία της δολοφονίας του νεαρού μαθητή, τη συνέχιση μιας πολύπλευρης σταυροφορίας σε βάρος των νέων στο σχολείο, τη δουλειά, την ίδια τη ζωή, τη συνέχιση της ολόπλευρης επίθεσης ενάντια σε όλους τους εργαζόμενους… θα ήταν δίκαιο να υποστηρίξει ότι, τελικά, λίγα πράγματα έγιναν στις μέρες του Δεκέμβρη. Και δεν αναφερόμαστε στο επίπεδο του θεάματος, στο πεδίο των ακίνδυνων στην ουσία «συγκρούσεων», των προσωπικών στάσεων και επιλογών.
Έγιναν λιγότερα από τα αναγκαία στο επίπεδο του κινήματος το οποίο επιδιώκει να βαθύνει την αντίθεσή του με ένα σύστημα που γεννά αδιέξοδα, κοινωνικούς αποκλεισμούς και βία. Στο επίπεδο του κινήματος το οποίο επιδιώκει να οργανώσει τη μαζική αντίσταση ενάντια στη νεοφιλελεύθερη επίθεση. Στις μέρες του Δεκέμβρη η απουσία της Αριστεράς ήταν πάνω από φανερή. Η ηγεσία της μίας πτέρυγας έλαμψε με την απουσία της από κάθε κινητοποίηση, παρά τον «πόλεμο» που έχει κηρύξει στο σύστημα. Η άλλη πλευρά, βυθισμένη στην ανυποληψία αμφίσημων και αντικρουόμενων δηλώσεων, δεν μπόρεσε να πάρει πολιτικές πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να ανατρέψουν το στημένο σκηνικό και να οδηγήσουν σε διέξοδο από τους σημερινούς μονόδρομους.
Το κάδρο του τρόμου και της βίας δεν είναι το πεδίο που θα αντιπαρατεθεί η Αριστερά με πιθανότητες επιτυχίας στο απαραίτητο έργο επηρεασμού των συνειδήσεων και μετατόπισης των συσχετισμών – έτσι ώστε να μην ομολογείται θλιβερά και δημόσια από τα στελέχη της πως ο ακραίος λόγος του Χρυσοχοΐδη είναι πλειοψηφικός. Το αντίστροφο: θα σπάσει το κάδρο του φόβου αν αναδειχτούν, αν παλευτούν σε όλα τα επίπεδα οι ουσιαστικές απαιτήσεις που πηγάζουν από το τρίπτυχο-σύνθημα «Δουλειά-Παιδεία-Ελευθερία», το οποίο αποκτά πιο πλούσιο και επίκαιρο χαρακτήρα όσο σφίγγει απειλητικά ο κλοιός της κρίσης στη χώρα. Ας αναρωτηθούμε: ποιες πρωτοβουλίες αναλήφθηκαν, ποιες μάχες δόθηκαν, ποια μέτωπα ανοίχτηκαν, ποια γραψίματα, ποιες αναλύσεις και τοποθετήσεις τάραξαν τα λιμνάζοντα νερά της ιδεολογικής στασιμότητας;
Περίσσεψαν οι αναλύσεις για το «χάος» και το «μηδενισμό» του Δεκέμβρη, με μία αίσθηση αυτοϊκανοποίησης και γλυκιάς εκδίκησης από μία πλευρά της διανόησης, που είδε την Αριστερά να μην μπορεί να ηγεμονεύσει και να ακολουθεί μάλλον παθητικά την εξέγερση. Είναι κραυγαλέα σήμερα η απαίτηση να γίνουν βήματα ώστε να καλυφθεί το κενό. Η αυτοκτονική εσωστρέφεια ενός έτους είναι άμεσα συνυφασμένη με τις επιλογές που κυριάρχησαν σε σχέση με την ανταπόκριση σε αυτή την απαίτηση. Η αντιστροφή της κατεύθυνσης σημαίνει άλλη κατάσταση πνευμάτων στα επιτελεία της Αριστεράς. Στο επίκεντρο να μπει ο αγώνας για αλλαγή των συσχετισμών και για άσκηση επιρροής – άρα όχι απλά «να τη βγάλουμε καθαρή» από τις συμπληγάδες του τρομολαγνικού σκηνικού και της πίεσης που ασκεί το μαύρο μέτωπο κυβέρνησης και ΜΜΕ. Να αλλάξει στρατόπεδο η πολιτική πρωτοβουλία, να τεθούν στη ρίζα τους τα πολιτικά και κοινωνικά στοιχεία της κρίσης που γεννούν την ανάγκη του ξεσηκωμού, να προβληθεί η αντίπαλη διέξοδος στο μονόδρομο του ευρω-νεοφιλελευθερισμού.
Οι ευκαιρίες διαδέχονται η μία την άλλη, απαιτώντας να ξεπεραστούν άμεσα οι σημερινές εκκωφαντικές καθυστερήσεις.
Η κυβέρνηση Παπανδρέου κατάφερε να επιβάλει τη δική της ατζέντα αυτές τις μέρες. Οι μέρες του Δεκέμβρη δεν μετατράπηκαν σε μέρες παλλαϊκού ξεσηκωμού ενάντια στη συνέχιση της ίδιας πολιτικής με τη ΝΔ. Οι μέρες του Δεκέμβρη δεν έγιναν μέρες καταδίκης της εθελόδουλης εναρμόνισης με τις υποδείξεις των «αγορών», που φορτώνουν τα βάρη της κρίσης στα θύματά της. Ο Μ. Χρυσοχοΐδης δεν αισθάνθηκε πολιτική πίεση, παρά την κατάφωρη παραβίαση κάθε νομιμότητας και την προκλητική βιαιότητα των αστυνομικών δυνάμεων. Αντί για αυτά, λίγες μέρες μετά το Δεκέμβρη τα σενάρια κατάργησης του ασύλου έρχονται στην επικαιρότητα, και ο «κοινωνικός διάλογος» δίνει προσχήματα στη νεοφιλελεύθερη επίθεση ώστε να προβάλει νέους μονόδρομους και να καλεί σε υποταγή στους «ρεαλισμούς» των αγορών.
Με αυτή την έννοια, οι ευκαιρίες δεν χάνονται.
Τα αδιέξοδα του σημερινού συστήματος αποτελούν υπόστρωμα της κοινωνικής οργής, ορίζουν τα νέα πεδία των αναγκών.
Γιώργος Τσίπρας