Αανατριχίλα προκαλούν οι εικόνες των αστυνομικών δυνάμεων που έχουν περικυκλώσει το χώρο των Προπυλαίων, της αστυνομίας να επελαύνει μέσα στους χώρους του Αριστοτελείου για να κάνει συλλήψεις και, τέλος, της ΑΣΟΕΕ αποκλεισμένης από τα ΜΑΤ ώστε να μην πραγματοποιηθεί φοιτητική συνέλευση. Ανατριχίλα, γιατί παραπέμπουν σε εποχές που οι δυνάμεις καταστολής είχαν το ελεύθερο να επεμβαίνουν παντού. Φαίνεται ξεκάθαρα ότι επιλογή της κυβέρνησης Παπανδρέου είναι να τελειώνουν με το άσυλο χρησιμοποιώντας σαν πρόσχημα τους κουκουλοφόρους. Άλλωστε, η «κοινωνική νομιμοποίηση» έχει δοθεί από τα ΜΜΕ εδώ και πολύ καιρό. Το ΠΑΣΟΚ και εδώ υλοποιεί τις προεκλογικές εξαγγελίες του Κ. Καραμανλή, που είχε δηλώσει ευθέως ότι θα καταργήσει το άσυλο.
Η κυβέρνηση δεν αποφάσισε να ξεμπερδέψει με το άσυλο μια τυχαία στιγμή, αλλά τις μέρες που θα πραγματοποιούνταν οι κινητοποιήσεις ένα χρόνο από τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, Ήταν ένα μήνυμα προς όσους διαδήλωναν, και κυρίως προς τη νεολαία: δεν υπάρχουν πλέον δημοκρατικά δικαιώματα και κατακτήσεις. Τα μόνα δικαιώματα που έχουν είναι αυτά που ορίζει κάθε φορά η αστυνομία και ο υπουργός Προ-Πο. Αυτό αποδείχτηκε και από την έκταση που πήρε η καταστολή, προληπτική και μη. Από κοντά και διάφορες πρυτανικές αρχές και συνδικαλιστικά στελέχη ΔΕΠ που δηλώνουν σε όλους τους τόνους ότι πρέπει επιτέλους να εφαρμοστούν οι νόμοι – εννοώντας τον κατάπτυστο νόμο-πλαίσιο της ΝΔ. Έτσι μετά από πολλά χρόνια, είχαμε πάλι κατάλυση του ασύλου, και τυπικά και ουσιαστικά, αφού όχι μόνο εφαρμόστηκαν οι νόμοι και επανοριοθετήθηκε το άσυλο, άλλα ακόμα και εκεί που ήταν άσυλο, είτε άρθηκε είτε απαγορεύτηκε η πρόσβαση.
Το πανεπιστημιακό άσυλο κατακτήθηκε με τον αγώνα του φοιτητικού κινήματος και τη σύνδεσή του με τους αγώνες του ελληνικού λαού. Η ουσία του ασύλου είναι πως οι πανεπιστημιακοί χώροι είναι ανοιχτοί στη διακίνηση ιδεών και πολιτικών ζυμώσεων και κλειστοί για τις δυνάμεις καταστολής. Το άσυλο δεν αφορά μόνο την πανεπιστημιακή κοινότητα και την ακαδημαϊκή ελευθερία: ανήκει σε όλο το λαό. Η πραγματοποίηση πολιτικών και άλλων εκδηλώσεων, η διάθεση χώρων του πανεπιστημίου σε πολιτικές και κοινωνικές κινήσεις ώστε να μπορούν να εκφράζονται είναι ένα από τα δικαιώματα που παρέχει το άσυλο. Όποιος ή όποιοι κάνουν χρήση αυτού του δικαιώματος, προφανώς δεν το κάνουν γιατί «έτσι τους αρέσει», αλλά γιατί δεν έχουν άλλη επιλογή – κι αυτό οφείλεται είτε σε οικονομικούς λόγους, είτε στη δυσκολία να βρεθεί ένας χώρος για πολιτικοκοινωνικές δραστηριότητες. Το άσυλο, ακόμα, αποτελεί συχνά για το μαζικό κίνημα καταφύγιο από τις επιδρομές της αστυνομίας κατά τη διάρκεια κινητοποιήσεων. Συχνά, το άσυλο εξασφαλίζει τους υλικούς όρους εξασφάλισης της ελευθερίας του συνέρχεσθαι και της ελεύθερης έκφρασης, κι αυτά συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα: πολλές πολιτικές εκδηλώσεις δεν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν αν δεν υπήρχε το άσυλο. Αυτά μπορεί να φαίνονται παράλογα στα τηλεπαράθυρα, στον υπουργό, ή ακόμα και σε διάφορες πρυτανικές αρχές, όμως το μαζικό κίνημα και η νεολαία χρειάζονται χώρους έκφρασης. Αυτή η κοινωνική ανάγκη, ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, μεγαλώνει, αφού η επέλαση της κρίσης, οικονομικής και κοινωνικής, δημιουργεί εστίες αντίστασης οι οποίες χρειάζονται το άσυλο για να μπορέσουν να εκφραστούν και να προστατευτούν απ’ την επίθεση των κατασταλτικών μηχανισμών, που απ’ ό,τι φαίνεται αποτελεί την μοναδική επιλογή του συστήματος για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης.
Η λειτουργία του πανεπιστημίου ουσιαστικά ποτέ δεν εμποδίστηκε από την ύπαρξη του ασύλου. Η υποβάθμιση της εκπαίδευσης οφείλεται στην πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης και της ΕΕ. Ακόμα και το 18% του προϋπολογισμού των πανεπιστημίων που κατά τον Χρυσοχοΐδη ξοδεύεται στην επισκευή των ζημιών που προκαλούν οι κουκουλοφόροι –ο υπουργός τσουβαλιάζει στο ποσοστό όλα τα έξοδα συντήρησης των πανεπιστημίων–, φαντάζει λίγο, αν σκεφτεί κάποιος την υποβάθμιση των κτιριακών εγκαταστάσεων και της υποδομής.
Το θέμα του ασύλου τίθεται πάντα όταν υπάρχει μια πολιτική δράση ή μια διαμαρτυρία. Γιατί ακριβώς με τις διαμαρτυρίες, τους αγώνες και την πολιτική δράση έχει πρόβλημα το σύστημα, απ’ αυτά απειλείται και μ’ αυτά θέλει να τελειώνει. Και γι’ αυτό θα χρησιμοποιήσει οτιδήποτε του είναι χρήσιμο για να κάνει τη δουλειά του. Έτσι η δράση των «κουκουλοφόρων» γίνεται πρόσχημα από το σύστημα για να πετύχει το σκοπό του.
Απέναντι σ’ αυτήν την κατάσταση μόνο μια λύση υπάρχει. Να περιφρουρηθεί το άσυλο απ’ αυτούς που έχουν δικαίωμα και την ανάγκη να το χρησιμοποιούν: το μαζικό κίνημα, φοιτητικό και λαϊκό. Είναι δουλειά του ίδιου του μαζικού κινήματος να λύσει τα φαινόμενα καταχρήσεων που γίνονται εύκολα εκμεταλλεύσιμα. Δεν είναι δουλειά ούτε της αστυνομίας ούτε του υπουργού Προ-Πο. Και το μαζικό κίνημα μπορεί να βρει τον τρόπο, όπως το έχει κάνει και πολλές φορές στο παρελθόν, τόσο να περιφρουρήσει, όσο και να διευρύνει τα δικαιώματά του.
Νίκος Ταυρής