Η φράση του τίτλου αποτελεί ένα από τα βασικά συνθήματα των κινητοποιήσεων της αυστριακής φοιτητικής νεολαίας. Ήταν η πιο σημαντική από διάφορες νεολαιίστικες κινητοποιήσεις που ξέσπασαν σε πολλές χώρες της Ευρώπης (Αυστρία, Γερμανία, Ελβετία, Γαλλία, Αγγλία κ.λπ.) με διαφορετική έκταση και ένταση κάθε φορά. Ενοποιητικό στοιχείο των περισσότερων από αυτές ήταν η αντίθεση στην “Διαδικασία της Μπολόνιας”, που η ΕΕ αποφάσισε πριν από μια δεκαετία να ξεκινήσει ώστε να προχωρήσει στην πλήρη ευθυγράμμιση και εναρμόνιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο των ανώτατων και ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με τις ανάγκες των επιχειρήσεων, του κεφαλαίου και της αγοράς.
Κείμενα: Ρούλα Μουτσέλου
“Η Μπολόνια καίγεται”
Τις τελευταίες εβδομάδες στην Γερμανία, την Αυστρία, την Ελβετία, την Γαλλία και αλλού είδαμε την νεολαία να μην θέλει ν’ αποδεχθεί τις ρυθμίσεις της Μπολόνιας και την ιδιωτικοποίηση και διάλυση της εκπαίδευσης. Στην Αυστρία, ιδιαίτερα, οι διαμαρτυρίες μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα πήραν χαρακτηριστικά χιονοστιβάδας, ενώ στην Γερμανία οι κινητοποιήσεις είχαν μεγάλη έκταση και θύμισαν τις αντίστοιχες του Ιούνη. Χαρακτηριστικό των κινητοποιήσεων, οι οποίες έχουν και μορφές πρωτόγνωρες για τις χώρες όπου γίνονται –όπως οι καταλήψεις πανεπιστημιακών κτιρίων– είναι η δυναμική παρουσία και συμμετοχή χιλιάδων νεολαίων. Το πιο σημαντικό στοιχείο όμως είναι ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν σημαντικά κινήματα νεολαίας μέσα στον ευρωπαϊκό χώρο που θέτουν το ζήτημα της Μπολόνιας και που υποστηρίζουν ότι αυτή η διαδικασία θα δυσκολέψει ακόμα περισσότερο τη ζωή των φοιτητών, και ότι τους επιφυλάσσει μαύρες μέρες όταν θα έρθουν αντιμέτωποι με την αγορά εργασίας. Η συνειδητοποίηση μεγάλων τμημάτων της νεολαίας στην Ευρώπη ότι η ΕΕ απεργάζεται σχέδια που ακυρώνουν το μέλλον τους και το πέρασμα στο ζωντανό και αγωνιστικό κίνημα για να αποκρουστούν αυτά τα σχέδια αποτελεί ένα προχώρημα το οποίο ήδη έχει δημιουργήσει πολιτικά ζητήματα στις χώρες αυτές. Δεν είναι τυχαίο το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας “Ντι Τσάιτ”, σοσιαλδημοκρατικής απόχρωσης: “Κάτω τώρα η Μπολόνια. Η αποκαλούμενη μεταρρύθμιση κατέστρεψε τα γερμανικά πανεπιστήμια”, αλλά και άλλα δημοσιεύματα του γερμανικού τύπου στο ίδιο μήκος κύματος. Αλήθεια, εδώ στην Ελλάδα, τι έχουν να πουν για όλα αυτά όσοι δηλώνουν… φανατικοί φιλοευρωπαϊκοί; Εμείς απ’ τη μεριά μας δηλώνουμε ότι είναι αναγκαίο η νεολαία αλλά και οι λαοί της Ευρώπης να συντονίσουν τους αγώνες ενάντια στους σχεδιασμούς που τους σπρώχνουν στο περιθώριο της ζωής.
“Όχι υποταγή στην αγορά”
Μια αυθόρμητη συγκέντρωση στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης στις 20/10, μετατράπηκε μέσα σε λίγα 24ωρα στο μεγαλύτερο κίνημα που έχει γνωρίσει η Αυστρία τα τελευταία χρόνια, με καταλήψεις πανεπιστημίων και μαζικές διαδηλώσεις που ανάγκασαν τους πολιτικούς αναλυτές να μιλούν για ένα κίνημα-σεισμογράφο προβλημάτων που προχωράνε πολύ πιο πέρα από το εκπαιδευτικό σύστημα.
Σχεδόν οκτώ χρόνια μετά το φοιτητικό κίνημα του 2002 που ματαίωσε εν μέρει την σχεδιαζόμενη μεταρρύθμιση που προσπαθούσε να ευθυγραμμίσει το αυστριακό εκπαιδευτικό σύστημα με τις επιταγές της Μπολόνιας, η κυβερνητική διαχείριση της Δεξιάς και του νεοφιλελεύθερου συνασπισμού έχουν οδηγήσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση σε πλήρες αδιέξοδο. Δίδακτρα, χαμηλή χρηματοδότηση, κακοδιαχείριση και διάλυση, επισφαλείς συνθήκες εργασίας για διδάσκοντες και φοιτητές, εντατικοποίηση, απογύμνωση του συστήματος από κάθε δημοκρατικό θεσμό, επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων στα “αυτοδιοικούμενα” πλέον πανεπιστήμια είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα, ενώ η διεύρυνση της επιβολής διδάκτρων καλείται να λύσει το πρόβλημα των χρεών των πανεπιστημίων που έχουν φτάσει σε σημείο να πληρώνουν ακόμα και ενοίκια, καθώς όλα τα πανεπιστημιακά κτίρια είναι πλέον ιδιωτικά. Αιχμή των κινητοποιήσεων αποτελεί το σπάσιμο, όπως επιτάσσει η διαδικασία της Μπολόνιας, των σπουδών σε τρεις κύκλους (μπάτσελορ, μάστερ και διδακτορικό) και ο περιορισμός του αριθμού των εγγραφόμενων στα πανεπιστήμια.
Η ανακοίνωση της Ακαδημίας Καλών Τεχνών είναι χαρακτηριστική: “Στόχος αυτών των αλλαγών… είναι η ένταση του ανταγωνισμού στην παγκόσμια εκπαιδευτική αγορά με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής θέσης των πανεπιστημίων και των εσόδων των ερευνητικών τους κέντρων. Η λογική του ανταγωνισμού και του κέρδους επιβάλλεται σε όλα τα επίπεδα της παραγόμενης γνώσης… Η δημιουργία μιας οικονομίας της εκπαίδευσης, με τη γνώση σε ρόλο εμπορεύματος, εντάσσεται στην ευρύτερη τάση ιδιωτικοποίησης και εμπορευματοποίησης όλων των εκφάνσεων της ανθρώπινης ζωής που επιχειρείται στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό… Η περιβόητη αυτονομία των πανεπιστημίων αποτελεί ευφημισμό που καλύπτει τις νέες μορφές ελέγχου των ιδρυμάτων. Τα πανεπιστήμια δεν είναι αυτόνομα για να αυτοκαθοριστούν αλλά μόνο για να καλύψουν τις ανάγκες της οικονομίας και της βιομηχανίας και να υποταχθούν στη λογική της αγοράς”.
Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, η χρησιμοποίηση από το Αυστριακό κίνημα νέων τρόπων επικοινωνίας και ιδεολογικής ζύμωσης (μπλογκ, τουίτερ, φέισμπουκ, βίντεο-στρίμινγκ), σε συνδυασμό με παραδοσιακές μορφές αγώνα, όπως οι μαζικές διαδηλώσεις και καταλήψεις, καθώς επίσης και η αυτοοργάνωση και οι μαζικές και από τα κάτω διαδικασίες λήψης αποφάσεων για τον προσανατολισμό και τη συνέχιση του αγώνα.
ΗΠΑ: “Όχι στην αύξηση των διδάκτρων”
Η οργή στην Καλιφόρνια ξέσπασε με αφορμή την απόφαση του συμβουλίου που διοικεί τα πανεπιστήμια της πολιτείας να προχωρήσει σε αύξηση των διδάκτρων κατά 32%, επιβαρύνοντας τους φοιτητές με 2.500 δολάρια επιπλέον. Τα δίδακτρα, που έχουν τριπλασιαστεί σε σχέση με το 2000, θα ξεπερνούν πλέον τα 10.000 δολάρια ετησίως (ή ακόμα και τα 17.200 δολάρια αν προστεθεί το κόστος για βιβλία και στέγαση), αναγκάζοντας πολλούς φοιτητές να εγκαταλείψουν το πανεπιστήμιο. Η αύξηση θεωρήθηκε αναπόφευκτη λόγω των περικοπών στην κρατική χρηματοδότηση εξαιτίας της δημοσιονομικής κρίσης. Οι φοιτητές διαμαρτύρονται επίσης για τις απολύσεις και τις περικοπές μισθών του προσωπικού και για έλλειψη δημοκρατίας, καθώς όλες οι αποφάσεις παίρνονται πίσω από κλειστές πόρτες.Οι αντιδράσεις, που ξεκίνησαν με απεργίες του διδακτικού προσωπικού, κορυφώθηκαν το τριήμερο 19-21/11 με πορείες, καθιστικές διαμαρτυρίες και καταλήψεις σε κτίρια των περισσότερων πανεπιστημίων της Πολιτείας, ενώ στο Λος Άντζελες φοιτητές πολιόρκησαν τη συνεδρίαση του συμβουλίου που αποφάσισε την αύξηση κάτω από την προστασία της αστυνομίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αστυνομικές δυνάμεις εισέβαλαν στις καταλήψεις και προέβησαν σε συλλήψεις. Έντονη ήταν η αστυνομική βία εναντίον χιλιάδων φοιτητών που συγκεντρώθηκαν έξω από τα κατειλημμένα κτίρια: η αστυνομία έκανε χρήση σφαιρών από καουτσούκ, σπρέι πιπεριού και όπλων ηλεκτρικής εκκένωσης.
“Έσκασε η φούσκα της Μπολόνιας”
Η φράση είναι ο τίτλος της γερμανικής δεξιάς εφημερίδας, “Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε”, που εκπροσωπεί το γερμανικό κατεστημένο. Σε ανάλογου ύφους άρθρο υποστηρίζει ότι οι φοιτητικές κινητοποιήσεις αποτελούν σημαντική βοήθεια γα να σταθεί στα πόδια της η παιδεία στη Γερμανία. Και όλα αυτά αφού για δεύτερη φορά μετά τον ξεσηκωμό του Ιούνη, χιλιάδες Γερμανοί φοιτητές και μαθητές βγήκαν στους δρόμους με κεντρικό σύνθημα “Η παιδεία δεν είναι για πούλημα”. Με καταλήψεις σε περισσότερα από 40 πανεπιστήμια σε όλη τη χώρα και μαζικές διαδηλώσεις, η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα κίνημα που βάζει στο στόχαστρό του την επιβολή διδάκτρων στα κρατικά πανεπιστήμια, τον περιορισμό των πεντάχρονων σχολών σε τριετείς χωρίς αντίστοιχη μείωση της ύλης, την εισαγωγή του συστήματος διαβάθμισης με μπάτσελορ και μάστερ που επιτάσσει η διαδικασία της Μπολόνιας, αλλά και τη γενικευμένη ανασφάλεια που προκαλεί η απαξίωση των πτυχίων, η αύξηση της ανεργίας και το αβέβαιο μέλλον που αντιμετωπίζει η νεολαία. Η αντίθεση των φοιτητών στην είσοδο των νόμων της αγοράς στην εκπαίδευση, στην εντατικοποίηση των σπουδών και την υποχρηματοδότηση, συναντήθηκε με την μαθητική αγανάκτηση και σε κάποιες περιπτώσεις με εργατικές κινητοποιήσεις, κάνοντας την κατάσταση εκρηκτική, καθώς σε πολλά πανεπιστήμια οι καταλήψεις εκκενώθηκαν από την αστυνομία και έγιναν συλλήψεις.
Τα αιτήματα των αγώνων σε Αυστρία, Γερμανία, Ελβετία, Γαλλία, Αγγλία
-
Όχι στη διαδικασία της Μπολόνιας
-
Αύξηση των κρατικών δαπανών για την παιδεία
-
Όχι στους νόμους της αγοράς και στις ιδιωτικοποιήσεις – όχι στα δίδακτρα
-
Κατάργηση των φραγμών στην
-
τριτοβάθμια εκπαίδευση
-
Όχι στην εντατικοποίηση
-
Πτυχία με αντίκρισμα στην αγορά εργασίας
-
Όχι στην επισφάλεια και τις ελαστικές σχέσεις εργασίας του διδακτικού προσωπικού
-
Όχι στην σχολειοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
-
Όχι στο σπάσιμο των σχολών σε κύκλους (μπάτσελορ-μάστερ)